Στην εποχή της “απομάγευσης” και του “αποσαθρωμένου λόγου”, o ποιητής και συγγραφέας Χάρης Βλαβιανός, μιλώντας την Παρασκευή το βράδυ στην πανεπιστημιακή σχολή της Καλαμάτας, πρότεινε στο ακροατήριό του, που το μισό ήταν φοιτητές, να ερωτεύεται με ποίηση και όχι με συνηθισμένες, χιλιοειπωμένες φράσεις χωρίς καμιά πρωτοτυπία. Αλλά και η ποίηση, όπως είπε, θα πρέπει να γράφεται στο ρυθμό που αναπνέουμε σήμερα, να αφορά τις ζωές των ανθρώπων, να μην περιορίζεται μόνο στο λυρισμό. Και έφερε ως παράδειγμα της αρχής του μοντερνισμού το “Ερωτικό τραγούδι…” του Τ.Σ. Έλιοτ: “Πάμε λοιπόν εσύ κι εγώ, καθώς απλώνεται το δειλινό στον ουρανό. Σαν ναρκωμένος με αιθέρα ασθενής στο χειρουργείο”. Ο Έλιοτ παρομοιάζει το δειλινό με ναρκωμένο ασθενή.
“Πιστεύουμε ότι είμαστε έθνος ποιητικό. Κι ενώ έχουμε σπουδαίους ποιητές, Σεφέρη, Ελύτη, Καβάφη κ.ά., δεν διαβάζουμε ποίηση. Ποίηση γράφεται σήμερα και πολύ καλή, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το πρόβλημα είναι η ανάγνωση” σημείωσε ο Χάρης Βλαβιανός, κάνοντας λόγο για ένα πρόβλημα που πάντα υπήρχε, αφού ολόκληρος Σεφέρης τύπωνε μόνο 300 αντίτυπα. “Οι ποιητές συνέχεια αισθάνονται ότι βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας”.
Και το θέμα, πρόσθεσε, δεν είναι ότι δεν διαβάζουν οι άνθρωποι ποίηση, αλλά ότι τη χαρακτηρίζουν δύσκολο είδος χωρίς καν να έχουν προσπαθήσει να τη διαβάσουν. Βέβαια, παραδέχθηκε ότι η ανάγνωση λογοτεχνίας είναι μοναχική υπόθεση, θέλει απομόνωση και αργούς ρυθμούς - “τα καλά βιβλία δεν διαβάζονται μονορούφι” - πράγμα όχι εύκολο στη σημερινή εποχή. Μια εποχή όπου τα πανεπιστήμια προσφέρουν “πτυχιούχο άγνοια”, οι άνθρωποι επικοινωνούν μέσω twitter και δυσκολεύονται να γράψουν πάνω από 50 λέξεις, παρατήρησε ο Χάρης Βλαβιανός, ενώ ξαναθυμήθηκε τον Έλιοτ που κάποτε σε ανύποπτο χρόνο έγραψε τη φράση “twittering world” (κόσμος που τιτιβίζει).
“Αν μάθεις από μικρός στο διάβασμα δεν υπάρχει θέμα. Πρέπει να φτιάξεις τον δικό σου κόσμο από την εφηβεία και το πανεπιστήμιο. Τότε δε θα γίνεις έρμαιο, παθητικός καταναλωτής της πραγματικότητας που οι άλλοι φτιάχνουν για σένα. Υπάρχουν οι άνθρωποι που δημιουργούν πραγματικότητα και εκείνοι που καταναλώνουν πραγματικότητα. Άμα ασχολείσαι όλη μέρα με το X-Factor και το Survivor θα χάσεις τα ενδιαφέροντα πράγματα”.
Ο Χάρης Βλαβιανός χαρακτήρισε τον συγγραφέα ως τον πιο ολοκληρωμένο καλλιτέχνη, γιατί συνδυάζει πολλές ιδιότητες, οφείλει να είναι φιλόσοφος, ιστορικός, ψυχαναλυτής κ.λπ. ενώ ειδικότερα η ποίηση πρέπει να είναι και στοχαστική. “Ο άνθρωπος που διαβάζει, μέσα από τα βιβλία κάνει μια προβολή της ζωής του και βλέπει πράγματα που δεν θα έβλεπε αλλιώς”. Ωστόσο, όπως κατέληξε “υπάρχουν παθητικοί αναγνώστες που διαβάζουν απλώς για να περάσει η ώρα ή για να κοιμηθούν και μετά δε θυμούνται τίποτα και άλλοι που κουβαλάνε μια ζωή αυτά που διάβασαν”.
Η ομιλία του Χάρη Βλαβιανού είχε τίτλο “Ποιον αφορά η ποίηση σήμερα;” και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των ανοιχτών πανεπιστημιακών σεμιναρίων που διοργανώνουν το Τμήμα Φιλολογίας Καλαμάτας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Μεσσηνίας με γενικό θέμα “Διαδρομές στην Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία”. Την ευθύνη του προγράμματος έχουν ο αν. καθηγητής Ανδρέας Μαρκαντωνάτος και η επ. καθηγήτρια Ελένη Βολονάκη.
Μαρία Νίκα
