Πέμπτη, 30 Νοεμβρίου 2017 19:56

«Όταν δηλώνω γλωσσολόγος με ρωτούν πόσες γλώσσες μιλάω»

«Όταν δηλώνω γλωσσολόγος με ρωτούν πόσες γλώσσες μιλάω»

Χρήστος Κλαίρης, Κωνσταντίνος Μασσέλος, Γιώργος Ανδρειωμένος

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΛΑΙΡΗΣ

Της Μαρίας Νίκα
Έχει ερευνήσει από τις γλώσσες του Καυκάσου και των Βλάχων του Μετσόβου μέχρι τις γλώσσες της Παταγονίας και της Γης του Πυρός! «Η γλώσσα κάθε λαού» λέει «αποτελεί το σπουδαιότερο πολιτισμικό μνημείο πάνω στο οποίο βρίσκεται ανεξίτηλα τυπωμένη όλη η ιστορία του». Γι’ αυτό και τον ανησυχεί η επιστημονική πρόβλεψη ότι μέσα στον 21ο αιώνα που διανύουμε, 3.000 με 4.000 γλώσσες (το 50 - 80% των ομιλουμένων σήμερα) θα εξαφανιστούν. «Αν κάθε γλώσσα είναι κι ένα μνημείο πολιτισμού, μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι ανεπαισθήτως η ανθρωπότητα υφίσταται μια σημαντική απώλεια της πολιτιστικής της κληρονομιάς». Αυτά και άλλα ενδιαφέροντα παρουσίασε ο ομότιμος καθηγητής Γενικής Γλωσσολογίας στη Σορβόννη Χρήστος Κλαίρης, κατά τη χθεσινή τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα από το Τμήμα Φιλολογίας Καλαμάτας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου...

«Όταν δηλώσω ότι είμαι γλωσσολόγος, η συνηθισμένη ερώτηση που μου κάνουν είναι “πόσες γλώσσες μιλάτε;”. Γιατί ο πολύς κόσμος εκλαμβάνει το γλωσσολόγος ως πολύγλωσσος» είπε στην αρχή της ομιλίας του ο κ. Κλαίρης, διευκρινίζοντας ότι το επάγγελμα του γλωσσολόγου δεν ταυτίζεται απαραίτητα με τη γλωσσομάθεια. «Η κυρίως δουλειά του είναι να ερευνήσει επιστημονικά το πώς επιτυγχάνεται η επικοινωνία μεταξύ των συνανθρώπων» σημείωσε ο καθηγητής και πρόσθεσε πως αν υπήρχε μια μόνο γλώσσα στον πλανήτη, θα κινδυνεύαμε να πάθουμε κατάθλιψη από τη μονοτονία. «Κάθε γλώσσα αποτελεί ένα καινούργιο άνοιγμα στον κόσμο, μια διαφορετική ανάλυση της πραγματικότητας» ανέφερε ενώ επισήμανε ότι «μια γλώσσα απειλείται όταν παύουν οι γονείς να τη μεταδίδουν στα παιδιά τους».
Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο σημαντικό ρόλο που έχει η γλώσσα στην οικοδόμηση της ταυτότητας αλλά και στο πώς αποτέλεσε θεμελιώδη παράγοντα συνοχής για τη δημιουργία εθνικών κρατών, π.χ. η μεγάλη μεταρρύθμιση από τον Κεμάλ Ατατούρκ στην Τουρκία.
Οι πρώτες γραμματικές για τις ομιλούμενες ευρωπαϊκές γλώσσες, σημείωσε ο κ. Κλαίρης, άρχισαν να συντάσσονται στα τέλη του 15ου και 16ου αιώνα. Μέχρι τον 13ο υπήρχαν γραμματικές μόνο για την Αρχαία Ελληνική και τη Λατινική Γλώσσα. Το 1492 (έτος ανακάλυψης της Αμερικής) συντάσσεται και η Ισπανική Γραμματική με σκοπό την ενδυνάμωση της συνοχής της Ισπανίας και των αποικιών της στην Αμερική.
Αναφερόμενος ο καθηγητής στην επικράτηση σήμερα της Αγγλικής σε αρκετές χρήσεις, όπως η επιστημονική σκέψη και δημιουργία, η εμπορική διαπραγμάτευση, οι διεθνείς σχέσεις, η πληροφορική κ.λπ, εξέφρασε την άποψη ότι οι υπόλοιπες γλώσσες τείνουν να οδηγηθούν σε ένα είδος παραίτησης της καλλιέργειας των παραπάνω τομέων. «Έχει επισημανθεί ότι ο εγκλωβισμός της επιστημονικής σκέψης και γενικότερα της επιστημονικής διαδικασίας σε μια μόνο γλώσσα, στερεί την επιστημονική δραστηριότητα από τον πλούτο των προσεγγίσεων που μπορεί να προσφέρει η ιδιομορφία κάθε γλώσσας» παρατήρησε και πρόσθεσε ότι «η τάση για επιβολή ενός είδους μονοπωλίου της αγγλικής δεν είναι άμοιρη πολιτικών αποφάσεων και συγκεκριμένων συμφερόντων».
Σύμφωνα δε με τους γλωσσολόγους, ο γλωσσικός προγραμματισμός κάθε πολιτείας πρέπει να προβλέπει την εκμάθηση δύο άλλων γλωσσών πλην της μητρικής. «Είναι ο μονόδρομος για κάθε Ευρωπαίο πολίτη εάν θέλει να εξασφαλίσει την ευρωστία της γλώσσας του και την ακέραιη διατήρηση της ταυτότητάς του».

Στην εκδήλωση που έλαβε χώρα την Τετάρτη το βράδυ στο αμφιθέατρο Νικόλαος Πολίτης της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών Καλαμάτας, μίλησαν ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, καθηγητής Κωνσταντίνος Μασσέλος, ο αναπληρωτής Πρύτανη, καθηγητής Γιώργος Ανδρειωμένος, ο πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας Καλαμάτας, καθηγητής Βασίλειος Κωνσταντινόπουλος και η επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Φιλολογίας, πρώην φοιτήτρια του κ. Κλαίρη, Δήμητρα Δελλή. Επίσης, διαβάστηκε μήνυμα του κοσμήτορα της Σχολής, καθηγητή Αλέξιου Σαββίδη.