Είχα δει αυτό το αριστούργημα το 2001 στο τότε Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Καλαμάτας και είχα συγκλονιστεί, όπως και οι υπόλοιποι θεατές γύρω μου. Έκλαιγε όλη η αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου. Λες και είχε πάρει τον «Εφιάλτη της Περσεφόνης» του Χατζιδάκι και του Γκάτσου και το είχε κάνει ταινία.
«Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες / ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο / τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες / και το καινούργιο παν να δουν διυλιστήριο…
Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία / κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα / τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία / άδεια κορμιά, σιδερικά, παιδιά κι ελάσματα...».
Το ντοκιμαντέρ παρουσίαζε μια πόλη με τεράστια ιστορία και αρχαιολογικό πλούτο που θάφτηκε κάτω από τις βιομηχανίες και τα διυλιστήρια. Έναν ιερό τόπο που βεβηλώθηκε. Ο τίτλος «Αγέλαστος πέτρα» παρέπεμπε στον ομώνυμο βράχο που υπάρχει στην Ελευσίνα. Εκεί, σύμφωνα με την παράδοση, κάθισε η θεά Δήμητρα για να ξαποστάσει και να θρηνήσει για την κόρη της, την Περσεφόνη, που την άρπαξε ο Άδης.
Κι αν ο Γκάτσος λέει «Κοιμήσου Περσεφόνη στην αγκαλιά της γης, στου κόσμου το μπαλκόνι ποτέ μην ξαναβγείς», οι Ελευσίνιοι είδαν στην υποψηφιότητα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας την ελπίδα να ξυπνήσει επιτέλους η κόρη της Δήμητρας και να αναδυθεί από τον κάτω κόσμο.
Το είχε πει ο Πολύδωρος Καριοφύλλης (Poka Yiο), όταν ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Kalamata:21: «Η Καλαμάτα δεν έχει αφήγημα». Σε μια πρώτη ανοιχτή συνάντηση που είχε κάνει τον Μάιο μαζί με τον επικεφαλής του Γραφείου Διεκδίκησης Έκτορα Τσατσούλη, είχε ζητήσει από τους Καλαματιανούς να του πουν εάν η πόλη έχει αρνητικά. Έστω ένα πρόβλημα, το οποίο η Καλαμάτα θα επιχειρούσε να λύσει αν γινόταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021. Η αντίδραση του κόσμου τότε τον είχε απογοητεύσει. Κανείς δε βρήκε τίποτα να πει. Μόνο θετικά ακούστηκαν. Οι ντόπιοι τα έβλεπαν όλα τέλεια, ζούσαν σε μια πόλη πρότυπο.
Σε αντίθεση λοιπόν με τους προνομιούχους Καλαματιανούς που διεκδικήσαμε τον τίτλο με έπαρση και ναρκισσισμό, διαφημίζοντας αφ’ υψηλού την ομορφιά μας, τη μεγάλη μας ανάπτυξη και τις υποδομές μας (τα μόνιμα επιχειρήματα του δημάρχου Παναγιώτη Νίκα, μαζί με την Επανάσταση του ΄21), σε αντίθεση με εμάς που είπαμε «έχουμε τα πάντα, γι’ αυτό αξίζουμε τον τίτλο», οι Ελευσίνιοι είπαν με καθαρότητα και ειλικρίνεια «δεν έχουμε τίποτα, η πόλη μας έχει πεθάνει, δώστε μας την ευκαιρία να ξαναγεννηθούμε».
Και τους την έδωσαν. Με την προϋπόθεση ότι τέτοιου είδους θεσμοί βοηθούν όντως να αναγεννηθούν οι πόλεις. Μακάρι…
