Δευτέρα, 01 Φεβρουαρίου 2021 09:17

Οι καραμπουζουκλήδες, το ψωμί και το καρβέλι

Οι καραμπουζουκλήδες, το ψωμί και το καρβέλι

Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
              Διαβάζοντας κάποιο βιβλίο, νιώθω μείζων και ως άνθρωπος αλλά και ως υπηρέτης των γραμμάτων. Και ως μείζων << εραστής των μακρισμένων ταξιδιών  και των γαλάζιων πόντων >> κλίνω το γόνυ  σε κάθε παραμυθά που μέσα απ’ τις σελίδες του, με κάνει να πιάνω κουβεντολόι με τα λαϊκότροπα ενδιαφέροντα. Αυτά τα ωραία που διάβασα στο βιβλίο του Δημήτρη Κολέτσου, εξ Αυλώνος Μεσσηνίας με συγκίνησαν τόσο, που τα δέχτηκα μέσα μου ως το άκρατο κεχριμπάρι του βαρελιού. Πληρεξούσιοι πλιατσικολόγοι που να περιγελούν το πόπολο δεν υπάρχουν στις σελίδες του. Σ’ αυτές πλειοδοτούν οι άνθρωποι του λαού, οι απολωλότες  ξωμάχοι της υπαίθρου, οι φυλακισμένοι του κοινωνικού κράτους, οι ιδιώτες που έχτισαν τη ζωή τους και συνεχίζουν να τη χτίζουν οι επίγονοί τους, μέσα στη στάχτη και στη μπούλμπερη.  

          Αυτοί λοιπόν οι καραμπουζουκλήδες που καλπάζουν ξέφρενα προς το ωραίο με τα ήθη και τα έθιμά τους και που τους κλέβουν το ψωμί, ΘΑμαράδες και ΘΑλέξηδες, δεν το βάζουν κάτω. Άκρως επαναστάτες και ωραίοι δε βουβαίνονται αλλά δημιουργούν και τραγουδούν. 

          Ολόθερμα από τα πολλά που με άγγιξαν και μου άρεσαν, αναφέρω ως δείγμα γραφής, το γαργαλιστό κείμενο,<< Το ψωμί >>. Μεταμόρφωσε την εσωτερική ηθογραφία μου, φωτίζοντας έτι περισσότερο την τοπιογραφία μου, σε μέρες που η μίζερη καθημερινότητα με πατά με τη βαρβαρική της μπότα. Όσο  τα πρωτογενή πλεονάσματα στραγγαλίζουν την οικονομία και ο λαός θα λέει, το ψωμί ψωμάκι, ο συγγραφέας μέσω και του Γ. Δροσίνη θα μας το υπενθυμίζει. << Καλόδεχτο το φόρτωμα, που θα ‘ρθει από το μύλο / πρωτόσταλτο, πρωτάλεστο, πρώτη χαρά της σκάφης //.  {… } Ζυμώνουν τ’  ανασκουμπιστά της πρωτονύφης χέρια / και πλάθουν τα πρωτόπλαστα ψωμιά με τις παλάμες //.  […  ] Ω, βραδινό συμμάζεμα στο σπιτικό κατώφλι / καρτέρημα ανυπόμονο του πυρωμένου φούρνου //.

         Καθότι ο συγγραφέας, άνθρωπος της υπαίθρου, ορεσίβιος  και γνώστης της λαϊκής ζωής, κοπιάρει συν τα λοιπά που κοσμούν το κεφάλαιο, << Το ψωμί >> και ιστορικά στοιχεία για το έτυμον της λέξης << ψωμί >>. Το ρήμα << ψώω >> ο γεννήτωρ της λέξης, που σημαίνει τρίβω, εξ ού και το << ψωμίον >> δηλαδή η μπουκιά, το μικρό κομμάτι. Εν αρχή ήταν άζυμο, η ανακάλυψη όμως του προζυμιού στους προϊστορικούς χρόνους και δη εν Αιγύπτω, το κατέστησαν εύγεστο, τραγανό και χωνέψιμο. Στην αρχαία Ελλάδα και στα χρόνια του Περικλή, ήταν κριθαρένιο. Οι μαρτυρίες του Ησίοδου, του Ομήρου και του Ηροδότου το επιβεβαιώνουν. Ο Σόλων ιδιαζόντως επιρρεπής  σε αναζητήσεις νομοθεσίας και ενδιαφέροντος για την καλή διατροφή του λαού συνιστούσε στις γιορτές να ψήνουν σταρένιο ψωμί. Καλοί στην οργάνωση της αυτοκρατορίας οι Ρωμαίοι πως ήταν δυνατόν να τους ξεφύγουν οι φούρνοι!  Οι πρώτοι οργανωμένοι φούρνοι στήθηκαν απ’ αυτούς και το γεύτηκε προφανώς και η Κλεοπάτρα η αχόρταγη από δόξες και υλικά αγαθά.

     Ο θυμόσοφος λαός, ξέροντας τι αιφνίδιο μπουρίνι πείνας τον πιάνει όταν λείπει το καρβέλι, έχει βγάλει ουκ και ολίγες παροιμίες που αιώνιες και εμβληματικές του υπενθυμίζουν πως << λίγα είναι τα ψωμιά του >> χωρίς αυτό και για να μην είναι << νηστικός και ονειρεύεται καρβέλια >>  να δουλεύει αλλά και να το διεκδικεί. Τρία γεγονότα κατά το συγγραφέα είναι συνυφασμένα με το ψωμί. Το πρώτο:  << Άρτον και θεάματα >> προσέφεραν οι Ρωμαίοι στα πλήθη. Το δεύτερο: Η Γαλλική Επανάσταση είχε ως αφορμή την πείνα του λαού. Και το τρίτο, στο Rohwedder οφείλεται η εφεύρεση να κόβουμε το ψωμί σε φέτες.

       ellinikoxronagrifa.blogspot.gr