Και η ΡΗΝΙΩ να πασχίζει από νωρίς να πλακώνει με ό,τι εύρισκε πρόχειρο τη σκεπή, να μην την πάρει ο αέρας. Με πέτρες και τσιμεντόλιθους που μάζευε τριγύρω. Να αντισταθεί το σπίτι στον δαιμονικό αέρα. 

Το σπίτι, το κεραμίδι όπως έλεγε, πολύ αργότερα θα μάθαινε ότι είναι ατομική ιδιοκτησία. Είναι φασιστικό και πηγαίνει την κοινωνία προς τα πίσω, μονολογούσε αγαναχτισμένη. 

Ο αέρας με τη βροχή και το κρύο συνωμοτούσαν ποιος θα νικήσει πάνω στο βιος των ανθρώπων. Το κρύο δριμύ πάγωνε τα χέρια και τα πόδια πιο πολύ των μικρών παιδιών που κλαψούριζαν παραπονιάρικα συνεχώς. 

Οι μεγάλοι ένιωθαν το κρύο πιο πολύ στην ψυχή τους. 

Ατελείωτος ο χειμώνας, πέντε μήνες κράτησε. Έκαψαν ό,τι μπορούσε να καεί στη φουφού και σε αυτοσχέδια μαγγάνια, ξέρετε, φτιαγμένα από λαμαρίνα με δυο χερούλια να τα μεταφέρουν όπου κάλιαζε η οικογένεια. Φωτιά με ξύλα από παλιά σπίτια εγκαταλειμμένα, από χαρτόνια σκληρά που άντεχαν στη φωτιά αλλά και ξύλα από τη θάλασσα, που τα ξέβραζε στη μάνιτά της και στην αγριάδα της. Ποιος ξέρει, μπορεί να ήταν πετσόματα από παλιά σαπιοκάραβα που τελείωσαν τη ζωή τους στην αλμύρα και αποφάσισαν να μείνουν στη στεριά, αφού εκεί ανήκαν μα ο άνθρωπος τα έριξε στη θάλασσα για δικό του όφελος. 

Έφερε και άλλα δύσκολα ο χειμώνας τότε. Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ έδειχνε σημάδια ότι χειροτέρευε, βλέπετε από κοντά και η ΑΣΙΑΤΙΚΗ γρίπη, που δεν έλεγε να φύγει. Κάθε χειμώνα έκανε την παρουσία της αισθητή, παίρνοντας κάμποσους σε όλη τη χώρα, μα στον προσφυγικό κόσμο μετράγανε ανθρώπους (όχι αριθμούς), γέρους και κάποιες φορές και παιδιά και νέους, καμία διάκριση. 

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ με τα πνευμόνια της ήδη κατεστραμμένα ανεπανόρθωτα δεν άργησε να πάρει την κάτω βόλτα, ασθμαίνοντας, με πυρετό και βήμα να της κόβει την ανάσα. Και τα παιδιά μακριά της, να μην τα κολλήσει. Στην αρχή παραπονιόταν μα μετά το κατάλαβε και μόνη της, καλύτερα έτσι έλεγε, τα παιδιά είναι παιδιά. 

Η ΡΗΝΙΩ το πήρε απόφαση χωρίς πολλή σκέψη. Κάτι πρέπει να κάνει από μόνη της κι αν μπορούσε κι άλλος από τους δικούς της (έτσι τους ένιωθε όλους, δικούς της) ας βοηθούσε. Βγήκε με τη σειρά στα σπίτια ολοτρίγυρα στην αυλή μα και παρά έξω και ζήτησε γνώμη και πράξη όσων μπορούσαν. Η γνώμη ολονών: Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ στο ΣΩΤΗΡΙΑ, εκεί μπορεί να υπάρξει ελπίδα, πρώτα για την ίδια και μετά για τη φαμίλια της. 

Ο ΝΩΝΤΑΣ πήρε την πρωτοβουλία, είπε θα βρω το μεταφορικό, θα την πάω εγώ το συντομότερο, ο χρόνος φονιάς, όσο αργούσε τόσο χειροτέρευε. 

Τα παιδιά καθόλου έγνοια, τα πήρε υπό την προστασία της η ΡΗΝΙΩ. Μήπως και τέσσερα χρόνια αυτή δεν τα νοιαζόταν; Αυτό δεν έκανε; Την ημέρα δουλειά στα λιπάσματα, το γιόμα και το βράδυ η έγνοια των παιδιών κι από το λιγοστό φαΐ το μέλημα για το πιάτο του σακάτη πατέρα τους, μια που οι δουλειές του ποδαριού δεν είχαν πρόσοδο για φαΐ καθημερινά. 

Στα λιπάσματα όμως ήταν αλλιώς, πάντα ξέκλευε χρόνο στο κολατσιό, όχι πολλά λόγια σε δεκάλεπτο διάλειμμα να ακούσει τους συναδέλφους να μιλούν για δικαιώματα, για εργάσιμες ώρες, για ανθυγιεινά μεροκάματα, για ασφάλιση (θέμα χρόνου ήταν, του έπιασε ο ιμάντας το χέρι του ΜΑΝΩΛΗ και με τη μια του κόβει τα δύο δάχτυλα του αριστερού χεριού, λες και του περίσσευαν). 

Τη λέξη σωματείο πρώτη φορά την ακούει από συναδέλφους της. Αφού δεν είχε ξαναδουλέψει ως τότε για όλα που άκουγε ήταν πρώτη φορά, αφεντικά, κέρδος και τι χρειάζεται το σωματείο. Ήταν η πρώτη φορά που έμαθε αντί το αδικία τη λέξη δίκιο του Αγώνα. 

Πολλά μέτωπα είχε να διαφεντεύει η ΡΗΝΙΩ στην εργασία της με το ρόλο της προπαγάνδας για το σωματείο (μετά το συνέδριο του ΣΕΚΕ το έμαθε κι αυτό). Έπρεπε όλοι οι εργαζόμενοι να ανήκουν σε σωματειακή επιτροπή, να διεκδικούν αυτά που πρέπει συλλογικά. 

Το καθήκον της να μιλά στις γυναίκες συναδέλφισσές της το έθεσαν από κεντρικά, από το σωματείο. Κι αυτή, παρόλο που δεν ήθελε, η κοψιά της και η γλώσσα της είχαν φτιαχτεί για Ηγήτορας.

Η ΙΚΑΤΙΩΤΙΣΣΑ

-ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ-