Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
       Μοχλός της Επανάστασης του 21 η << Φιλική Εταιρεία >>. Οργάνωσε τις μάζες και κινητοποίησε πρακτικά την ιδεολογία της αστικής τάξης. Ιδρυτές ο Νικόλαος Σκουφάς,  ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ.  Χρονολογία ίδρυσης το 1814 με έδρα την Οδησσό. Λίγο οι Τσάροι, λίγο οι ρωσοτουρκικοί πόλεμοι, απόκοντα το ευρωπαϊκό  άπλωμα  των αστικών επαναστατικών ιδεών, έφεραν το καλό. Στο μεταξύ οι δυνάμεις που είχαν το πάνω χέρι στην Ελλάδα κατάλαβαν ότι η υπόθεση της ανεξαρτησίας της, ήταν υπόθεση εσωτερική των Ελλήνων κι όχι των ξένων. Γράφει ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύατά του:   <<… είδα πως ότι κάμωμεν θα το κάμωμε μοναχοί μας και δεν έχουμε ελπίδα από τους ξένους >>. Και ο Φιλικός Ξάνθος προσθέτει: << Απεφάσισαν οι ειρημένοι [ ιδρυτές της Φιλικής ] να επιχειρισθώσι μόνοι των ότι ματαίως και προ πολλοί χρόνου ήλπιζον από την φιλανθρωπίαν των χριστιανών βασιλέων >>.

Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
            Της Γαλλίας ο Μεσογειακός χώρος της γυάλισε το μάτι στην αυγή του 17ου αιώνα και με το δούκα του Νεβέρ που συνεννοείται με τους Μανιάτες για μια εξέγερση εναντίον των Τούρκων κάνει το βήμα για να εδραιωθεί  αλλά αποτυγχάνει. Οι Μανιάτες δείχνουν απρόθυμοι και όλο το πείραμα καταρρέει. Ωστόσο στην Ήπειρο τα πράγματα ήταν αλλιώς. Εκεί με τη βοήθεια του φιλοσόφου Διονύσιου [ σκυλόσοφου χλευαστικά ] πετυχαίνει να εξεγείρει τους αγρότες που έφεραν βαρέως τη φεουδαρχική φορολογία, [ χαράτζι, χαρατζόπουλον ]. Η επίθεση έγινε κατά των Ιωαννίνων αλλά οι Τούρκοι τους σύντριψαν. Χιλιάδες σφάχτηκαν, ο Διονύσιος γδάρθηκε, το παραγεμισμένο με άχυρο δέρμα του εστάλη σαν λάφυρο στην Πόλη.

Του Δημήτρη Ν. Μπουσούνη 
      Όσο κι αν δεν είναι ευνόητο σε κάποιους, πολλά από τα επιτεύγματα του σύγχρονου κόσμου, εξαρτώνται αποκλειστικά από τη χημεία!    

Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
      Ο Περραιβός γλίτωσε από θαύμα στα 1797 όταν έπιασαν το Ρήγα στο ξενοδοχείο. Έγινε ο αντικαταστάτης του στην ηγεσία και ήρθε στην Πάργα για να συνεχίσει το έργο του. Έστησε το αρχηγείο του εδώ και γρήγορα δοκίμασε το βάπτισμα του πυρός παίρνοντας μέρος στον πόλεμο μεταξύ Γάλλων και Αλή πασά. Πότε στο Παρίσι και πότε στο Λιβόρνο συναντούσε τον Κοραή κι άλλους ευρωπαίους αξιωματούχους  και προσπαθούσε να βοηθήσει τους Σουλιώτες, να ηρεμήσει τις φατρίες, να συγκεντρώσει λεφτά για τον αγώνα και για τον παργινό πόλεμο.

Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
         Από τα Γιάννενα εκπορεύεται ο νεοελληνικός διαφωτισμός. Γύρω του κι άλλα κέντρα, Ρούμελη, Μακεδονία. Στο εξωτερικό << αστράφτει και βροντά >> στο Παρίσι, στο Βουκουρέστι, στο Γιάσι,  [ Ιάσιο ] και στη Βιέννη. Και στα Εφτάνησα το αίμα των διανοουμένων ζεσταίνεται  και ζητούν να κάνει το ίδιο και ο λαός.  << Όλο  και πιο πολλοί ζητούν βιβλία δια την τζέπην κατά την συνήθειαν των καινοτρόπων Γάλλων >>. Ο Φαναριώτης όμως λόγιος Κάλφογλου το βιολί του. Θρηνολογεί γράφοντας στίχους για να κοροϊδεύει την αναγέννηση του πνεύματος: << Όθεν με αυτά τα φώτα / με φρατζέζικα χαρτιά / αναιδώς οι νέοι βάζουν / εις τα σπίτια των φωτιά //. 

Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
           Μέρες δόξης γνώρισε εκείνη την προεπαναστατική περίοδο  η ποίηση και η πεζογραφία.  Δεν ήταν δυνατόν οι ποιητές και οι γραφιάδες να βλέπουν  τα τεκταινόμενα έξω και να κάθονται αμέτοχοι σε αναμμένα κάρβουνα χωρίς να γράφουν τα τραγούδια τους.  Αγόγγυστα να πάσχουν με τον υπόδουλο λαό,  εξακοντίζουν αστέρες στίχους και σκέψης κάνοντας την τέχνη τους βάθρο στήριξης του αγώνα  για την ελευθερία. 

Διήγημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
Συνεπαρμένος να κοιτάζει το βουνό ο επιχειρηματίας Λεόντιος, έστρεψε ύστερα το βλέμμα του πάνω στο νερό της θάλασσας που με το κύμα της ίσιωνε την άμμο κι έπαιζε με τα μικρά σκορπισμένα άσπρα κοχύλια που λαμπύριζαν μπροστά σχεδόν στα πόδια του. Έτσι ονειρεμένος από την ομορφιά του τοπίου, σκέφτηκε πως έπραξε συνετά που εγκατέλειψε το μολυσμένο αέρα και το βάρβαρο πλήθος της πόλης και ήρθε στον παράδεισο της επαρχίας να βρει την ησυχία του μέσα στα σκίνα και τους ιβίσκους.

Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
           Τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα αρχίζει η κορυφαία στιγμή του νεοελληνικού διαφωτισμού και τελειώνει με την έναρξη της Eπανάστασης του 21. Αυτή  η μεγάλη πνευματική δύναμη  ταρακούνησε τη νηφαλιότητα του πνευματικού κόσμου και ζέστανε το κρύο αίμα στις φλέβες του λαού για το γκρέμισμα της oθωμανικής αυτοκρατορίας.  Προετοίμασε το έδαφος για την επανάσταση και έφερε στο προσκήνιο τις αντιθέσεις προοδευτικών και αντιδραστικών δυνάμεων. 

Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
             Παρακάμπτω την επικαιρότητα για να γράψω κάτι προσωπικό. Γι’ αυτό το << άψε σβήσε >> μιας φωτεινής δέσμης φωτός που ανάβει τις λυχνίες του πνευματικού μου σκότους, όταν στρέφομαι ελλειπτικά στης ύλης τη στροφή  και πάω να τουμπάρω στο γκρεμό. Αυτό, το << άψε σβήσε >> που μου δίνει η κυρία Ελένη. Από πολύ πρωί ανοίγει το παράθυρο. Παράθυρο με θέα μόνο στο Ιόνιο, στο στενό δρόμο και στο μεγάλο καλντερίμι του σταυροπάζαρου. Μέσα αυτή, απέξω εγώ γνωριστήκαμε. Ξέρει όλους τους γείτονες, καλημερίζει τις κορασίδες με τα λαμπερά μάτια και γλυκομιλάει στους παίδες και στους εφήβους με τα δυνατά γέλια. Ηλικιωμένη και τι δεν έχει δει από την θέα του παραθυριού της. Μου τα λέει όταν κάποιο δείλι την επισκέπτομαι για κουβέντα. 

Χρονογράφημα του Παναγιώτη Αντωνόπουλου 
      Η νηφαλιότητα προϋποθέτει κρύο αίμα.  Οι καταπιέσεις όμως των Τούρκων στα Βαλκάνια έκανε το αίμα των υποδουλωμένων να βράζει. Κυρίως από αγρότες το κίνημα ανταρσίας που φούντωσε, η ένοπλη αντίσταση έκανε πάταγο στις λάκκες και στα βουνά. Στην Ελλάδα πήρε διαστάσεις στο τέλος του 18ου και 19ου αιώνα και στράφηκε εναντίον της τούρκικης εξουσίας αλλά και των Ελλήνων γαιοκτημόνων κοτζαμπάσηδων. Αυτοί λοιπόν οι φύλακες και προστάτες του λαού από τον Τούρκο ονομάστηκαν κλέφτες. Είχε συκοφαντικό χαρακτήρα στην αρχή από την εξουσία, ηρωικό στη συνέχεια όταν η κλεφτουριά έγινε  λαοφιλής. Λέει ο Κολοκοτρώνης: << Μας ονομάζουν οι άρχοντες και το γουναρικό [ οι κοτζαμπάσηδες ] κλέφτες >>.