Συνέντευξη στον Σταύρο Χ. Μαρτίνο
-Ένας καταξιωμένος ζωγράφος, ένας άνθρωπος αφιερωμένος στην τέχνη, όπως εσείς, για ποιο λόγο παίρνει την απόφαση να είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος;
Για τρεις λόγους. Πρώτον δεν περιμένω τίποτα από την κεντρική πολιτική σκηνή. Η ελπίδα είναι να διευθετήσουμε την ποιότητα της ζωής μας μέσω του αυτοδιοικητικού θεσμού, παρ΄ όλες του τις παθογένειες. Δεύτερον είχα πάντα κατά νου τη ρήση από τον Επιτάφιο του Περικλή «μόνοι γὰρ τόν τε μηδὲν τῶνδε μετέχοντα οὐκ ἀπράγμονα, ἀλλ’ ἀχρεῖον νομίζομεν», παρ΄ ότι δεν τίθεται θέμα συγκρίσεως πολιτειακής διοίκησης με το τότε και γνωρίζοντας ότι ο χρόνος πολλές φορές αντιστρέφει τα δεδομένα χρήσιμων ρητών. Άλλοι καιροί, άλλοι πολιτισμοί. Τρίτον είναι κατ’ ουσίαν ο μόνος ανεξάρτητος συνδυασμός, έχει ανθρώπους έντιμους από όλο το πολιτικό φάσμα και επιπλέον ούτε εζητήθη ούτε επροτάθη σε αυτό τον συνδυασμό χρίσμα.
Θα προτιμούσα να διοικείται καλά ο Δήμος και να είμαι στο εργαστήριό μου να παράγω άλλα πράγματα, αλλά το πρόβλημα είναι ότι τα τελευταία τουλάχιστον οκτώ χρόνια ο Δήμος της Τριφυλίας, κατά την κρίση μου πάντα, δεν διοικείτο.
-Και πιστεύετε ότι αυτό μπορεί να αλλάξει με δήμαρχο τον Δημήτρη Δριμή, στο ψηφοδέλτιο του οποίου συμμετέχετε;
Το κριτήριό μου δεν ήταν άλλο παρά η δοκιμασμένη λύση. Ο κ. Δριμής ήταν δύο τετραετίες δήμαρχος στο Δήμο Αετού και το έργο που είχα δει να επιτελείται, ως δημότης κιόλας για μια τετραετία περίπου, ήταν σημαντικό. Πιστεύω ότι ήταν ο πλέον επιτυχημένος δήμαρχος του καποδιστριακού δήμου Αετού ο οποίος αποτελείται από μια συστάδα χωριών. Υπήρξαν στρατηγικές επιλογές βελτίωσης της ποιότητας ζωής των κατοίκων των, που δεν τις απολαμβάνουμε εμείς στην Κυπαρισσία ως μεγαλύτερος και συγκεντρωμένος αστικός πληθυσμός.
-Η νέα δημοτική αρχή Τριφυλίας ποια μεγάλα προβλήματα έχει να αντιμετωπίσει, με τι πρέπει να καταπιαστεί κυρίως;
Τα προβλήματα είναι πολλά, το ζήτημα είναι η αξιολόγησή τους και ποια κριτήρια τίθενται, ώστε να διαβαθμιστούν σε προτεραιότητες. Η γνώμη η δική μου είναι ότι δεν συντελούνται ούτε τα στοιχειώδη, όχι τα ουσιώδη. Το αστικό οδικό δίκτυο έχει πρόβλημα, η ξαφνική επιχειρηματική ιδιωτική πρωτοβουλία της Πάνω Πόλεως αιφνιδίασε τη δημοτική αρχή σε βαθμό που δεν μπορεί να τη διαχειριστεί. Η έλλειψη σχεδιασμού χώρων στάθμευσης δεν λύνεται με το να κλείσεις την κεντρική πρόσβαση σε περιόδους εορτών ή του καλοκαιριού, όταν οι περιφερειακοί δρόμοι είτε δεν υπάρχουν είτε είναι σε κάκιστη κατάσταση. Μόνη η απαγόρευση λειτουργεί μάλλον εμποδιστικά παρά διευκολύνει. Η υδροδότηση γίνεται με πεπαλαιωμένο δίκτυο ύδρευσης πέρα από την ποιότητα των υλικών του για την υγεία των κατοίκων (η εμπορία του εμφιαλωμένου νερού κάνει θραύση). Οι διακοπές υδροδότηση συχνές. Άγχος η αποθήκευση νερού για την αντιμετώπισή τους. Ο βιολογικός καθαρισμός, αφού σχεδιάστηκε παρά φύσει των φυσικών νόμων και των επιστημονικών γνωματεύσεων επόμενη είναι η δαπανηρότητα της λειτουργίας του και το ατελέσφορο του σκοπού του. Η διοίκηση του Δήμου δεν μπορεί να συνδράμει ούτε στις αναγκαιότητες του πρωτογενούς τομέα. Η ανακύκλωση παντελώς απούσα ακόμα και στην πόλη πόσο μάλλον στις καλλιέργειες. Π.χ. τόνοι μαύρου νάιλον σαπίζει δίπλα σε θερμοκηπιακές ή άλλες καλλιέργειες τοξινώνοντάς τες καθώς και το υπέδαφος, τον υδροφόρο ορίζοντα και τις παρακείμενες θάλασσες. Από που να πιάσει κανείς και που να αρχίσει…
-Τη νέα δημοτική αρχή την περιμένει λοιπόν πολύ δουλειά…
Ναι, ο φόρτος εργασίας θα πρέπει να είναι εξαιρετικός, καθώς το μέγεθος του Δήμου είναι μεγάλο. Ο διοικητικός συντονισμός απαραίτητος για ισόρροπη ανάπτυξη.
-Αν και καλλιτέχνης είστε υπέρ της μεθοδικής δουλειάς, με σχέδιο συγκεκριμένο…
Πιστεύω ότι η αρρυθμία της διοίκησης κυρίως εντοπίζεται στην έλλειψη σχεδιασμού. Σε ό,τι αφορά το ότι είμαι καλλιτέχνης, λένε ότι είμαι ρεαλιστής καλλιτέχνης…
-...Θέλω να πω ότι η εντύπωση που έχουμε οι κοινοί θνητοί για τους καλλιτέχνες είναι ότι τους κινεί πιο πολύ η έμπνευση και το πάθος παρά είναι προσηλωμένοι σε σχέδια και μεθόδους…
Το κατάλαβα και σας λέω ότι οι πιο πολλοί λένε ότι είμαι ρεαλιστής καλλιτέχνης, άλλοι μεταμοντέρνος. Εγώ θεωρώ τον εαυτό μου ρεαλιστή αν προσπαθήσουμε να δώσουμε περιεχόμενο στον όρο μεταμοντέρνος και πούμε ότι το να πιστεύεις σε κάτι είναι μεταμοντέρνο τότε είμαι και τα δυο. Θα πρέπει κανείς να βασιστεί στη ρεαλιστική εικόνα για να προσδιορίσει τους στόχους του, από εκεί και πέρα το αποτέλεσμα κρίνεται από τη μάχη που θα δώσει, την τύχη και στην πρόγνωση ενίοτε σύγκλισης ή απόκλισης άλλων παραγόντων, ώστε να μην μείνουν πολλά στην τύχη. Ο σχεδιασμός ούτως ή άλλως πολλές φορές καταστρατηγείται στην πράξη, αλλά σίγουρα δεν μπορεί να γίνει τίποτα με την έλλειψη σχεδιασμού.
-Υπάρχουν και πάλι φωνές που λένε ότι πρέπει να επιστρέψει το προηγούμενο καθεστώς, να πάμε στους Καποδιστριακούς Δήμους. Είναι αυτά τα θέματα για να τα συζητάμε τις τελευταίες εβδομάδες, τις τελευταίες μέρες πριν από τις εκλογές;
Ξεκινάμε από το δεδομένο και το τετελεσμένο ότι ο Δήμος και η συγκεκριμένη χωροταξία του είναι νόμος του κράτους. Ίσως ο επικείμενος Κλεισθένης ΙΙ να απαλείψει τα χωροταξικά λάθη. Το λογικό θα ήταν να προηγηθεί αυτό του ομολογουμένως δημοκρατικού ζητούμενου της απλής αναλογικής. Το ιδανικό θα ήταν να γίνουν ταυτόχρονα. Η ελεφαντίαση των δήμων είναι προβληματική για το βουλεύσθαι, αγγίζει δηλ. θέματα δημοκρατίας επί της ουσίας. Το θέμα είναι ότι αν αναζητεί κανείς σύγκλιση με τους κατοίκους δεν πρέπει να εγείρει αυτή τη στιγμή ζητήματα τέτοια, κατά την κρίση μου. Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι σε άλλους καιρούς, με χαμένη κυριαρχία, όπως τώρα, αλλά και με στρατό κατοχής σε ένα χώρο χωρίς κρατικό μόρφωμα τότε, όπως στην Οθωμανική περίοδο, αν κάτι περιέσωσε τη συλλογική συνείδησή μας ως ετερότητα διαφορετική μέσα στην πανσπερμία διαφορετικών φυλών της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ήταν η μικρή αυτοδιοικούμενη κοινότητα, θα έλεγα και η ενορία, όσο λειτουργούσε. Δηλαδή ο κοινοτισμός σαν εθιμικός εθισμός ήταν το πολιτισμικό μας κύτταρο και προϋπήρξε του κράτους και των κομμάτων. Δεν νομίζω να αξιολογήθηκε με σοβαρό τρόπο, το τελέσφορο ή όχι του Καποδίστρια. Σε μια εποχή γνωστικισμού επιβάλλονται χωρίς επιστημονική εξήγηση σκοτεινά άρθρα πίστεως. Η πίστη ότι εκεί που «απέτυχε» ο Καποδίστριας θα πετύχει ο Καλλικράτης με γνώμονα τη συρρίκνωση διοικητικών εξόδων και συνακόλουθο την ανάπτυξη είναι τουλάχιστον παιδαριώδης και ανακόλουθη ακόμη και του ευρωπαϊκού παραδείγματος ή παραγγέλματος που μιμούμεθα. Η παρακμιακή μας παθογένεια σαν νεοελληνικό έθνος-κράτος έγκειται και στο γεγονός ότι δεν παράγουμε αλλά εισάγουμε, δεν δημιουργούμε, αλλά μιμούμεθα. Αυτό κατεξοχήν συμβαίνει και στα καλλιτεχνικά πράγματα. Πολλές φορές γελοιωδώς υπερακοντίζουμε στη μίμηση. Και εξηγούμαι. Με τον Καλλικράτη ο μέσος όρος του πληθυσμού κάθε Δήμου ανέρχεται στους 37.000 κατοίκους περίπου, όταν στην Γαλλία είναι 1.970 περίπου, στη Γερμανία 6.890, στην Ισπανία 5.400, που έχουν μείνει πιο κοντά στην «καποδιστριακή» μορφή των δήμων. Με τον Καλλικράτη η εδαφική διαμόρφωση των Δήμων αυξήθηκε στα 400 τετραγωνικά χιλιόμετρα περίπου από 127 που ήταν με τον Καποδίστρια, ενώ στη Γαλλία είναι 14 τετραγωνικά χιλιόμετρα περίπου, στη Γερμανία 29, στην Ισπανία 62. Αυτό σημαίνει ότι οι έξω δεν ξέρουν τί κάνουν ή ότι εμείς είμαστε πιο γνώστες της αυτοδιοίκησης γι΄ αυτό και έχουμε βέβαια μεγαλύτερη ανάπτυξη. Ειρωνικά το λέω. Υποθετικά μπορεί να πει κανείς ότι το πληθυσμιακό μέγεθος είναι προσόν, όταν πρόκειται να διαλλαγείς με την κεντρική εξουσία. Δεν μπορώ να πω ότι γεωγραφικά ένα σχήμα τέτοιο είναι εύκολο σε διοίκηση, μάλλον πρέπει είναι δαπανηρότερο και κοπιωδέστερο, αν θέλεις να δουλέψεις για ισόρροπη ανάπτυξη χωρίς περιθωριοποίηση χωριών ή κοινωνικών ομάδων. Αλλά οι διοικητικοί κανόνες είναι ίδιοι ανεξαρτήτως μεγέθους. Το στοίχημα είναι σε τέτοια διοικητικά μοντέλα αντίμαχα της ποιότητας της δημοκρατίας και υπέρμαχα της αστυφιλίας να μην ερημωθεί περαιτέρω η ύπαιθρος. Και τα χωριά. Γι ΄ αυτό και έχει σημασία με τον τελευταίο νόμο η διοίκηση κορμού να δεχθεί εξ ορισμού την αγαστή συνεργασία με τα τοπικά συμβούλια, που θα τα ήθελα γενναιότερα χρηματοδοτούμενα γιατί θεσμός χωρίς οικονομική ισχύ ξεφτίζει. Εμείς δεν κάναμε τοπικά συμβούλια γιατί σεβόμαστε το θεσμό και εξορισμού θα συνεργαστούμε με ό,τι προκύψει. Το δυστύχημα είναι ότι υπάρχουν υποψήφιοι δήμαρχοι που περιφραστικά ή ευθέως δηλώνουν την αντίθεσή τους με την ύπαρξη του λαϊκού αυτού κυττάρου σύμφυτου της κοινοτικής μας παραδόσεως ή στήνουν παραταξιακά «αντιτοπικά». Η ελπίδα είναι ότι ο λαός ξεπερνώντας τις κομματικές παρωπίδες θα τους τιμωρήσει δεόντως. Το σίγουρο συμπέρασμα είναι ότι το μοντέλο διοίκησης της πεντάχρονης Καλλικρατικης εμπειρίας δεν ήτο ανασχετικό της προϊούσης ερήμωσης των χωριών και της υπαίθρου. Αντιθέτως. Δεν μπορώ να διώξω από το μυαλό μου ότι συνέπεσε το ιδρυτικό μοντέλο των καλλικρατικών δήμων με τα αποτυχημένα πειραματικά οικονομικίστικα μοντέλα της τρόικα, μέσω των μνημονίων, στου κασίδη το κεφάλι.
-Η συμμετοχή σας στις δημοτικές εκλογές ως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Τριφυλίας σας εμπνέει να ζωγραφίσετε κάποιο συγκεκριμένο θέμα;
Αυτή τη στιγμή μπορώ να πω ότι ως πρωτογευόμενος προεκλογική περίοδο ενεργά δεν έχω ακόμη σχηματίσει εικόνα. Σίγουρα όμως μένει ένα ίζημα εμπειρίας που μπορεί να μορφοποιηθεί εικαστικά όταν καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός των φωτογραφικών εντυπωσιασμών που κυριαρχεί δυστυχώς ελλείψει προγραμματικού λόγου. Αν το επιχειρούσα τώρα το έργο θα είχε γκροτέσκα θεματολογικά χαρακτηριστικά.
