Καλαματιανός στην καταγωγή, με ρίζες από την Κοζάνη, Πρόεδρος μέχρι πρότινος (2014-2018) του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, έζησε για αρκετά χρόνια μεταξύ Θεσσαλονίκης και Κωνσταντινούπολης, συνάπτοντας ισχυρούς δεσμούς με τους ανθρώπους και των δυο, από τους πιο λαϊκούς μέχρι τους πλέον επιφανείς. Από πολύ νωρίς ασχολήθηκε και με την τέχνη της Ζωγραφικής. Έργα του κοσμούν το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης, ενώ κάποια άλλα βρίσκονται σε Εκκλησίες και Μονές αλλά και σε ιδιωτικές συλλογές.
Στα δικά μου μάτια, ο Ηλίας Κοντοζαμάνης είναι μία πολύπλευρη προσωπικότητα,μία φυσιογνωμία γεμάτη γοητευτικές αντιθέσεις. Ένας δικαστής με ανθρώπινο πρόσωπο και έντονη κοσμική ζωή, που κατάφερε να διαγράψει μια καταξιωμένη πορεία στον χώρο της Δικαιοσύνης, ενώ την ίδια ώρα κέρδιζε την αναγνώριση του κόσμου ασκώντας την Τέχνη που αγαπά, τη Ζωγραφική. Ευλογημένος.

Συνέντευξη στη Βένια Παπαδοπούλου

-Η Κωνσταντινούπολη είναι ανεξάντλητη σε περιγραφές, εικόνες, αρώματα και χρώματα. Έχει πολλά πρόσωπα. Εσείς, μέσα από το βιβλίο σας, ποιό πρόσωπό της θέλετε να αναδείξετε/αποκαλύψετε και τί προσδοκάτε να αποκομίσει ο αναγνώστης;

«Το βιβλίο είναι γεμάτο από εικόνες της Πόλης, όχι μόνο της σύγχρονης Ιστανμπούλ, αλλά και της αυτοκρατορικής βυζαντινής Κωνσταντινούπολης και της οθωμανικής Κονσταντίνιγιε. Επιδίωξή μου είναι, μέσα από τις εικόνες αυτές, ο αναγνώστης να ταξιδέψει μαζί μου στην πολυθρύλητη Πόλη, για να τον συστήσω στους αυτοκράτορες, στις πριγκίπισσες, στους στρατηγούς, στους σουλτάνους, στους βεζίρηδες, αλλά και στους ψαράδες, στους κουγιουμτζήδες, στους σαγματάδες και όλους τους άλλους που θα συναντήσουμε στη μακριά αυτή διαδρομή μας, δια μέσου των αιώνων, που ζωντανεύουν μόνο και μόνο για να συναντηθούν μαζί του. Τότε, θα δει την Πόλη να σπιθίζει και να χρωματίζεται και θα παρασυρθεί από τη γοητεία των μύθων, των θρύλων και της ιστορίας που τη συνοδεύουν». 

-Ποιά είναι η ωραιότερη ώρα της ημέρας ή και της νύχτας στην Κωνσταντινούπολη για εσάς;

«Ηλιοβασίλεμα στη Γέφυρα του Γαλατά, τη στιγμή που τα φώτα αντικαθιστούν το λυκόφως και ο Κεράτιος λαμπυρίζει και η αφράδα του ελαφρού κυματισμού, που δημιουργούν τα ατέλειωτα tour yol, τα πολύχρωμα αυτά καραβάκια, σου πιτσιλάει το πρόσωπο».

-Με ποιά χρώματα θα ζωγραφίζατε την Πόλη;

«Με κόκκινο και χρυσό. Είναι η λαμπρή πρωτεύουσα μιας αυτοκρατορίας, που για χίλια χρόνια ήταν το πιο πολιτισμένο κράτος του κόσμου».

-Διαβάζω από το βιβλίο σας: «Είμαστε τόσο ίδιοι σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, που μερικές φορές αναρωτιέμαι αν οι Νεοέλληνες είναι έθνος ανάδελφο». Γιατί το λέτε αυτό;

«Για να καταλάβει κάποιος, πρέπει να ξεχάσει την πολιτική και να περπατήσει στα παζάρια και τις αγορές της Πόλης, στις γειτονιές, τις ρούγες και τους μαχαλάδες της, στα χαμάμ και τα χάνια της, στις εκκλησιές και τα τζαμιά της, να χαθεί στα σοκάκια και τα στενορύμια της και τότε θα δει, πόσο ίδιοι είμαστε, έχουμε στη γλώσσα μας εκατοντάδες τούρκικες λέξεις κι αυτοί έχουν στη γλώσσα τους  εκατοντάδες ελληνικές λέξεις, οι ψαλμωδίες στα τζαμιά τους στηρίζονται στο βυζαντινό μέλος, τα φαγητά τους έχουν πολλές ελληνικές γεύσεις και τα δικά μας τούρκικες, τραγουδούν και χορεύουν με παρόμοιους σκοπούς, κυκλωτικούς χορούς με κέφι. Και το ‘keyfi’ δεν μεταφράζεται σε καμιά γλώσσα του κόσμου. Οι Έλληνες δεν έχουν ανάγκη να το μεταφράσουνε. Το ζούνε».

Στα εγκαίνια της έκθεσης «Το Βυζάντιο του Ηλία Κοντοζαμάνη», στην Κωνσταντινούπολη, ενώ ξεναγεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο (Πηγή: Protagon.gr)

-Τελικά, ‘Κωνσταντινούπολη’ ή ‘Ιστανμπούλ’; Ποιά από τις δύο υπερισχύει στο μυαλό του σύγχρονου Έλληνα, πιστεύετε;

«Μια πόλη με  τρία ονόματα: Βυζάντιο, Κωνσταντινούπολη, Ιστανμπούλ. Για μας τους Έλληνες θα είναι πάντα η Κωνσταντινούπολη, η θεοφρούρητη, η θεοφύλακτη, η Πόλις πασών των πόλεων κεφαλή, η πόλη που έγινε αντικείμενο του πόθου όλου του κόσμου και γι΄ αυτό κινδυνεύει από ερωτική εξάντληση. Τώρα, για τις διαφορές μας θα απαντήσω με τον τίτλο του βιβλίου ενός Τούρκου αγαπημένου συγγραφέα, του Αζίζ Νεζίμ: ‘Έτσι ήλθαν τα πράγματα, μα έτσι δεν θα πάνε’».

-Η ζωή σας, για αρκετά χρόνια, και λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων, μοιραζόταν σε Θεσσαλονίκη-Αθήνα-Καλαμάτα-Κωνσταντινούπολη. Πού αισθάνεστε ότι βρίσκεται το σπίτι σας;  

«Ένα ταβερνάκι στην Πάνω Πόλη της Θεσσαλονίκης, μια βόλτα στα κάστρα της, ένα ηλιοβασίλεμα στην παλιά παραλία της -ένας περίπατος στη γειτονιά των θεών στην Αθήνα, ένα κρασί με θέα την Ακρόπολη- μια βουτιά στο απέραντο γαλάζιο της γενέθλιας πόλης, μια περιπλάνηση στα σοκάκια της παλιάς πόλης της Πριγκιπέσσας, στα ριζά του θρυλικού Ταΰγετου. Μια επίσκεψη στην Αγιά Σοφιά, ένας ναργιλές στο Τσορλουλού Αλή πασά τζαμί, ένα τσάΙ στη Γέφυρα του Γαλατά, ένα χαμάμ στο Τσεμπέρλιτας, ένα ταβερνάκι στο Κουμ-Καπί, στην πόλη των πόλεων.
Έχοντας ζήσει και στις τέσσερις αυτές πόλεις, δεν μπορώ να ξεχωρίσω καμία, νομίζω ότι θα έχανα ένα κομμάτι απ’ τη ζωή μου. Η Καλαμάτα είναι η γενέθλια πόλη, η πόλη που μεγάλωσα, η Αθήνα συνδέθηκε με τα ξένοιαστα φοιτητικά χρόνια, η Θεσσαλονίκη με το μεγαλύτερο μέρος της δικαστικής ζωής και η Κωνσταντινούπολη είναι το όνειρο».

-Ρίχνοντας μια ματιά στο βιογραφικό σας, διαπιστώνει κανείς μία αξιοζήλευτη σταδιοδρομία στον δικαστικό κλάδο, παράλληλα με την οποία συνυπάρχει η έντονη ενασχόληση με τη Ζωγραφική, με επιτυχημένες εκθέσεις, ατομικές και ομαδικές, σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πώς συνδυάζονται η Τέχνη με την απονομή Δικαιοσύνης;

«Ο δικαστής στη σημερινή εποχή δεν είναι ο δικαστής που γνωρίζει μόνο το Νόμο και τη νομολογία, πρέπει να είναι διανοούμενος, πρέπει να δείχνει επιείκεια και να διαθέτει οξυδέρκεια στις μελαγχολικές και μερικές φορές τραγικές πλευρές της ζωής, να μετέχει στην κοινωνική ζωή και να μη παρακολουθεί τα κοινωνικά δρώμενα να περνούν από μπροστά τους σαν κινηματογραφική ταινία. Το δεύτερο θα τους το διδάξει η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος, το θέατρο, η ζωγραφική, η μουσική, η ποίηση».

Φωτό: Βένια Παπαδοπούλου

-Τελικά, είσθε ένας δικαστής με καλλιτεχνικές ανησυχίες ή ένας εικαστικός που τον κέρδισε η απονομή της Δικαιοσύνης; 

«Εγώ αισθάνομαι δικαστής με καλλιτεχνικές ανησυχίες. Μπορεί κάλλιστα να συνδυαστεί η Δικαιοσύνη με την Τέχνη, χρόνος υπάρχει και για τα δύο».

- Το «Κωνσταντινούπολη- Ταξιδεύοντας ανατολικά της Εδέμ» είναι το πρώτο σας λογοτεχνικό πόνημα. Να περιμένουμε και το επόμενο;

«Τον Δεκέμβριο θα εκδοθεί το νέο μου βιβλίο ‘Ο Ελληνιστικός κόσμος του Καβάφη’, που θα περιλαμβάνει τους πίνακες από την ομώνυμη έκθεση ζωγραφικής, που παρουσιάστηκε στην εμβληματική αίθουσα Τέχνης της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Ανδρών Θεσσαλονίκης, με ιστορικά στοιχεία για τα εικονιζόμενα πρόσωπα και δέκα μικρές μυθιστορηματικές βιογραφίες των βασιλιάδων του ελληνιστικού κόσμου. Το βιβλίο προλογίζει οι Μέγας Άρχων, Λογοθέτης και Ευεργέτης του Πατριαρχείου της Αλεξάνδρειας και Αντιπρόεδρος των φίλων της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης, κ. Σπυρίδων Καμαλάκης».

***Το βιβλίο του Ηλία Κοντοζαμάνη «Κωνσταντινούπουλη-Ταξιδεύοντας Ανατολικά της Εδέμ» παρουσιάζεται στην Καλαμάτα σήμερα, Τετάρτη (06/11/) στις 19:00, στον Χώρο Τέχνης Α49 (Αναγνωσταρά 49). Για το βιβλίο θα μιλήσουν, εκτός από τον συγγραφέα, ο Αθανάσιος Χρήστου, Καθηγητής Νεώτερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, και ο Γεώργιος Λιόντος, ε.τ. Γενικός Διευθυντής υπουργείου Πολιτισμού. Αποσπάσματα του βιβλίου θα διαβάσει ο Αντιδήμαρχος του Δήμου Καλαμάτας, Παύλος Κλάδης.