Με το ξεκίνημα όμως του έργου οι όποιες ανησυχίες μου διαλύθηκαν. Η παράσταση κυριολεκτικά σε καθηλώνει! Το τόλμημα της “Θεατρικής Διαδρομής” αποδεικνύεται απόλυτα επιτυχημένο χάριν της εργατικότητας των ακτιβιστών ηθοποιών και της σκηνοθεσίας του σπουδαίου Κώστα Χαλκιά που έβγαλε σχεδόν το μάξιμουμ των υποκριτικών ικανοτήτων του κάθε ηθοποιού. Το Ορατόριο με τις 11 ωδές του Πέτερ Βάις ξετυλίγεται ταχύτατα επί σκηνής και οι ζωντανές αφηγήσεις των ανωνύμων μαρτύρων διεγείρουν άμεσα στον θεατή απάνθρωπες εικόνες από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς.
Το έργο του Πέτερ Βάις είναι ένα ντοκουμέντο κατά του Ναζισμού και της μισανθρωπίας, μια ωμή καταγγελία στην παράνοια του πολέμου. Μέσα από τις μαρτυρίες στη δίκη κάποιων επωνύμων υπευθύνων του στρατοπέδου αναδεικνύεται ο τραγικός αφανισμός εκατομμυρίων ανθρώπων με τρόπους κραυγαλέα διαστροφικούς. Παρακολουθούμε πρόσωπα που επέζησαν από το κολαστήριο του Άουσβιτς να αποτελούν μάρτυρες κατηγορίας κάποιων Ναζί, καταθέτοντας στον στιβαρό Ανακριτή τις εμπειρίες τους με κάθε λεπτομέρεια. Οι γρήγορες αλλεπάλληλες ερωτήσεις προς τους μάρτυρες και οι απαντήσεις αυτών σε συνδυασμό με τον αντίλογο του δικηγόρου των κατηγορουμένων, κρατούν αμείωτο μέχρι τέλους το ενδιαφέρον του κοινού.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι απλά και λιτά και η μουσική επένδυση εύστοχη. Η δε χρήση βίντεο με παλιές εικόνες απ’ το Άουσβιτς διευκολύνει τον θεατή να διεισδύσει στην ουσία των αφηγήσεων. Οι ηθοποιοί που παριστάνουν τους μάρτυρες κατηγορίας στέκονται όλοι στο ύψος των περιστάσεων οδηγώντας το δράμα στην κλιμάκωσή του. Η κορύφωση της συγκίνησης αλλά και του αποτροπιασμού του κοινού έρχεται στις περιγραφές των άγριων δολοφονιών δύο αθώων μικρών παιδιών. Το εφεύρημα της τοποθέτησης του κόκκινου μήλου του μικρού αγοριού αντίκρυ στο επίσης κόκκινο φουστανάκι του μικρού κοριτσιού, λειτουργούν στις συνειδήσεις ως φάροι ενός μόνιμα αναπάντητου “γιατί” και ενός δυστυχώς επίκαιρου “red alert”!
Οι Ναζί που δικάζονται παρουσιάζονται βδελιγμικοί και με νεύρο, κάνοντας να φτάσει στα αυτιά μας η “κραυγή”. Το αποκορύφωμα είναι ο “Σταρκ” που ξεστομίζει το πιο ουσιαστικό γι’ αυτούς, ότι δηλαδή έτσι γαλουχήθηκαν και έμαθαν από μικροί ότι είναι το πρέπον, φανερώνοντας τις κατευθύνσεις που δίνει στο άτομο ένα φασιστικό καθεστώς.
“Η Ανάκριση” κλείνει με τα λόγια του συνηγόρου των εγκληματιών: “Αυτά τα εγκλήματα θα έπρεπε να είχαν παραγραφεί!”. “Η Ανάκριση” είναι μια Τραγωδία χωρίς την απαιτούμενη σε κάθε τραγωδία "Κάθαρση"! Και πράγματι στην πράξη τα αδικήματα των πραγματικών εγκληματιών παραγράφηκαν! Στο εδώλιο του κατηγορουμένου δεν κάθισαν ποτέ η “Κρουπ”, η “Ζήμενς”, η “Ντόιτσε Μπανκ”, η “Standard oil”, η “IBM”, η “General Motors”, η “Ford” και δεκάδες άλλες πολυεθνικές που ενίσχυσαν τις δυνάμεις του Άξονα. Διότι η απανθρωπιά αυτή που εκδηλώθηκε δεν ήταν παρά το αποτέλεσμα της έκφρασης συγκεκριμένων συμφερόντων. Ο χαρισματικός Νίκος Μπογιόπουλος έκανε την σύνδεση του τότε με το σήμερα καθαρά ενημερωτικά και τεκμηριωμένα ως δημοσιογράφος.
“Η Ανάκριση” τονίζει την ιστορική μνήμη ως απαραίτητο συστατικό για ένα στέρεο μέλλον και αξίζει να πάνε όλοι να δουν αυτή την παράσταση. Αξίζουν συγχαρητήρια στην “Θεατρική Διαδρομή” που έχει ανεβάσει ψηλά τον πήχη του Θεάματος στην πόλη μας.
Νίκος Μπογιόπουλος και Ηλίας Καραμπάτσος