“Κατ’ αρχήν θεωρώ σημαντικό το ότι γίνεται μια τέτοια ημερίδα στην πόλη μας την Καλαμάτα και χαίρομαι ιδιαίτερα που σ’ αυτήν καλούνται να μιλήσουν εξαιρετικοί επιστήμονες και με αναγνωρισμένο επιστημονικό έργο.
Το ζήτημα ωστόσο που καλείται να αντιμετωπίσει αυτή η ημερίδα είναι ακανθώδες και κρίσιμο και σε κάθε περίπτωση η μελέτη και οι απόψεις των επιστημόνων είναι σημαντικές και βαρύνουσες για τις αποφάσεις που κάθε φορά λαμβάνει η πολιτεία.
Τα παρακάτω ζητήματα που εκθέτω ελπίζω να συμβάλουν έτι περαιτέρω στον γόνιμο διάλογο και στις αποφάσεις που θα λάβει ο Δήμος για το θέμα της εφαρμογής της 5G στην πόλη μας.
Ζήτημα 1α & 1β: Εξ όσων έχω αντιληφθεί η 5G εφαρμόσθηκε για κάποιο συγκεκριμένο διάστημα και σε συγκεκριμένο χώρο στην Καλαμάτα. Μετρήσεις έγιναν και γίνονται και σήμερα (αλλά εφαρμόζεται σήμερα η 5G στην πόλη μας;) προκειμένου να γνωρίζουν οι αρμόδιοι τις τιμές εκπομπής ακτινοβολίας. Προφανώς μελέτη για τις επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού στην Καλαμάτα δεν έγιναν ούτε γίνονται, πράγμα που είναι και το ζητούμενο για τον πολίτη της πόλης μας. (Κατά πόσον τα τεθέντα όρια στις τιμές των μετρήσεων εκπομπής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας αποτελούν θέσφατο είναι ένα άλλο ζήτημα και σ’ αυτό αναφέρομαι κατωτέρω, βλ. Ζήτημα 2Ο).
Όμως το σημαντικό για μια ημερίδα που αφορά το κοινό σε σχέση με την 5G δεν είναι να παρουσιασθεί μια μελέτη περίπτωσης (case study) καθώς εκτιμώ ότι αυτή η μελέτη είτε θα έχει ήδη παραδοθεί ή θα παραδοθεί στο άμεσο μέλλον στον Δήμο (και ευπρόσδεκτο είναι να κοινοποιηθεί και στους πολίτες) είτε θα δημοσιευθεί, εφόσον κρίνεται ενδιαφέρουσα, σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό.
Άρα η συζήτηση σήμερα θα βασισθεί σε μελέτες που έγιναν από ερευνητές σε άλλες περιοχές. Και είναι γνωστό ότι οι κλινικές μελέτες που γίνονται έχουν πάντα πολλές συνιστώσες (πχ. για μια μελέτη που αφορά στην έκθεση σε ηλεκρομαγνητική ακτινοβολία παίζει σημαντικό ρόλο το πλήθος και η ηλικία του δείγματος (συμμετεχόντων), η ένταση και ο χρόνος έκθεσης στην ακτινοβολία, η χρονική καθυστέρηση εμφάνισης του προβλήματος κ.α.) οπότε και τα αποτελέσματα σε κάθε μελέτη διαφοροποιούνται. Για τον λόγο αυτό η επιστημονική κοινότητα χρησιμοποιεί ως βέλτιστη μέθοδο τις ανασκοποπήσεις (και δη τις συστηματικές) (systematic reviews) και κάνει χρήση εξειδικευμένων μαθηματικών/στατιστικών εργαλείων όπως οι μετα-αναλύσεις. Αυτές οι μελέτες (ανασκοπήσεις) συγκεντρώνουν ικανό αριθμό άλλων μεμονωμένων μελετών, οπότε συγκρίνονται και μελετώνται αθροιστικά τα αποτελέσματα με στόχο να συναχθούν πιο αξιόπιστα συμπεράσματα.
Ζήτημα 1α: Επομένως, αντιλαμβάνομαι ότι οι αξιότιμοι παρευρισκόμενοι επιστήμονες είτε θα παραθέσουν αυτές τις μελέτες (δικές τους ή άλλων επιστημόνων) είτε θα τις δημοσιοποιήσουν τις επόμενες μέρες στους πολίτες της Καλαμάτας που αποδεικνύουν ότι η 5G ακτινοβολία είναι ακίνδυνη για τον άνθρωπο.
Ζήτημα 1β: Παράλληλα εκτιμώ ότι θα ήταν σημαντικό να μας ενημερώσουν οι παριστάμενοι επιστήμονες, προκειμένου να εξασφαλισθεί η αντικειμενικότητα και επιστημονική εγκυρότητα της ημερίδας, εάν κάποιος από τους παριστάμενους ερευνητές έχει πραγματοποιήσει ή μελετήσει μελέτες άλλων ερευνητών που να αφορούν στις συνέπειες στην υγεία από την εκπομπή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και περαιτέρω της χρήσης της 5G και οι οποίες αποδεικνύουν ότι η 5G ακτινοβολία δεν είναι ασφαλής για τον άνθρωπο.
Ζήτημα 2Ο: Ο αξιότιμος Καθηγητής κος Θ. Σαμαράς όπως αναφέρεται στην πρόσκληση της παρούσας ημερίδας είναι μέλος της επιστημονικής επιτροπής της Ε.Ε. SCENIHR, αρμόδια για τις επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία.
Η επιστημονική επιτροπή για τους ανακύπτοντες και τους πρόσφατα εντοπιζόμενους κινδύνους για την υγεία (SCENIHR) αποφάσισε να εγκρίνει κατά τη διάρκεια της θητείας της για το 2014-2019 την άποψη της Διεθνούς Επιτροπής Προστασίας από τις Μη Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP) ότι ο μόνος κίνδυνος βλάβης που συνδέεται με τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία (EMF) προέρχεται από θερμικές επιδράσεις - μια δήλωση που αποδείχθηκε λανθασμένη .
Ερώτημα δε σχετικά με την αξιοπιστία των επιστημονικών επιτροπών όπως η SCENIHR, που παρέχει οδηγίες και θέτει τα όρια έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και τα οποία αποδέχεται η ΕΕ και κάθε χώρα και τις προκύπτουσες βλάβες από την έκθεση στην 5G ακτινοβολία έχει τεθεί στο Ευρωκοινοβούλιο και από τον Ευρωβουλευτή Klaus Buchner με θέμα: “5G, η καταπολέμηση του καρκίνου και των καρκινογόνων επιδράσεων της Ηλεκτρομαγνητικής Ακτινοβολίας” στις 13 Δεκεμβρίου 2019 .
Πιο αναλυτικά και σε σχέση με τα ανωτέρω σας καταθέτω επιπλέον το άρθρο «Evaluation of Mobile Phone and Cordless Phone Use and Glioma Risk Using the Bradford Hill Viewpoints from 1965 on Association or Causation». Πρόκειται για μια πολύ σημαντική ανασκόπηση (αν κρίνουμε από το Impact Factor του περιοδικού που είναι 2.20) που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό BioMed Research International από τους ερευνητές Michael Carlberg και Lennart Hardell (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1).
Αρχικά το άρθρο θέτει ζήτημα αξιοπιστίας (λόγω σύγκρουσης συμφερόντων) στα αποτελέσματα που ανακοινώνονται σε επιτροπές όπως η SCENIHR, η οποία εξ όσων αναφέρεται και στο άρθρο είναι ιδιωτικός οργανισμός (ΜΚΟ) με έδρα τη Γερμανία που επιλέγει τα δικά της μέλη ενώ η πηγή χρηματοδότησής της δεν έχει δηλωθεί.
Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στον Πίνακα 1, κατωτέρω, ίδια πρόσωπα εμφανίζονται σε διαφορετικές ομάδες εμπειρογνωμόνων. Αυτό δύσκολα θα μπορούσε να προκαλέσει ουσιώδη διαφορά στη γνώμη μεταξύ αυτών των ομάδων. Είναι εντυπωσιακό το πώς η ICNIRP επιτροπή έχει διεισδύσει στην ομάδα του πυρήνα της μονογραφίας της ΠΟΥ, καθιστώντας λιγότερο πιθανό τα συμπεράσματα αυτής της μονογραφίας να διαφέρουν από τα συμπεράσματα της ICNIRP.
Πίνακας 1: Τα μέλη της ομάδας του πυρήνα της μονογραφίας της ΠΟΥ και η συμμετοχή τους σε διάφορες άλλες ομάδες.
Ονομα ΠΟΥ ICNIRP UK/AGNIR SSM SCENIHR
Simon Mann Χ Χ Χ
Maria Feychting Χ Χ Χ Χ *
Gunnhild Oftedal Χ Χ
Eric van Rongen Χ Χ Χ
Maria Rosaria Scarfi Χ Χ * Χ Χ
Denis Zmirou Χ
* Πρώην.
ΠΟΥ: Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.
ICNIRP: Διεθνής Επιτροπή Προστασίας από Μη Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες.
AGNIR: Συμβουλευτική Ομάδα για τη Μη Ιοντίζουσα Ακτινοβολία.
SSM: Strålsäkerhetsmyndigheten (Σουηδική Αρχή για την Ακτινοπροστασία).
SCENIHR: Επιστημονική επιτροπή για τους αναδυόμενους και τους πρόσφατα εντοπιζόμενους κινδύνους για την υγεία.
Αντίστοιχο ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων εγείρει και το Εφετείο του Τορίνο σε απόφαση που δημοσιεύθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2020 (904/2019 της 3.12.2019, Romeo κατά INAIL). Στην απόφαση αυτή ο Δικαστής Fadda θεωρεί ότι το ακουστικό νεύρωμα του εργαζόμενου (όγκος στον εγκέφαλο) προκλήθηκε πράγματι από τη χρήση του κινητού τηλεφώνου .
Συγκεκριμένα η δικαστική απόφαση αναφέρει ότι: "μεγάλο μέρος της επιστημονικής βιβλιογραφίας που αποκλείει την καρκινογένεση από την RF έκθεση δεν μπορεί να θεωρηθεί πειστική καθώς βρίσκεται σε κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων. Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση που οι συγγραφείς των μελετών που ανέφερε η INAIL (Εθνικό Ινστιτούτο Ασφάλισης κατά των Ατυχημάτων στο Χώρο Εργασίας στην Ιταλία) και οι οποίοι αναφέρονται ονομαστικά, είναι μέλη της ICNIRP ή / και της SCENIHR και έχουν λάβει, άμεσα ή έμμεσα, χρηματοδοτήσεις από εταιρείες."
Το σχετικό λοιπόν ερώτημα που εγείρεται από όλα αυτά είναι πώς διασφαλίζεται ότι μια επιστημονική επιτροπή όπως η SCENIHR, που παρέχει οδηγίες και θέτει τα όρια έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και τα οποία αποδέχεται η ΕΕ και πολλές χώρες διεθνώς, παρέχει μια ανεξάρτητη και ισορροπημένη ερμηνεία των επιστημονικών διαπιστώσεων όταν τα μέλη της ενδέχεται να έχουν σύγκρουση συμφερόντων (conflicting interests) με άλλους οργανισμούς;
Ζήτημα 3Ο: Παράλληλα η ανωτέρω συγκεκριμένη ανασκόπηση (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1) αλλά και εκατοντάδες άλλες (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2) τεκμηριώνουν, παραθέτοντας τις πλέον σύγχρονες μελέτες από πολλές χώρες, ότι είναι απαραίτητη η αναθεώρηση των υφιστάμενων οδηγιών και τεθέντων ορίων που αφορούν στην έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.
Μάλιστα τονίζουν όλοι οι ερευνητές ότι τα αποτελέσματα είναι σωρρευτικά (αθροιστικά) και εξαρτώνται από το χρόνο έκθεσης στις ηλεκρομαγνητικές ακτινοβολίες ενώ συχνά εμφανίζονται με χρονική καθυστέρηση σε πολλές περιπτώσεις και δέκα έτη μετά την έκθεση στην ακτινοβολία.
Συνεπώς θα πρέπει να ενημερωθεί το κοινό ότι δεν αρκεί η μελέτη του εάν οι εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από τις τεχνολογίες 5G και μόνο είναι εντός των προβλεπόμενων ορίων ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών, αλλά και το αν η συνύπαρξη και ταυτόχρονη λειτουργία των τεχνολογιών 5G με παλαιότερες τεχνολογίες (π.χ. 4G, 3G) οδηγεί σε μεγαλύτερο κύκλο εργασίας (πυκνότερες χρονικά εκπομπές, ενδεχομένως λόγω επανεκπομπών) για όλες, εφόσον οι τεχνολογίες αυτές λειτουργούν εν μέρει στο ίδιο φάσμα εκπομπών (RF Spectrum), καθώς και το προφανές, δηλαδή το ότι κάθε τεχνολογία δε θα λειτουργεί μεμονωμένα σε έναν χώρο, αλλά αθροιστικά, επομένως θα πρέπει να ελεγχθεί αν το σύνολο των ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών στο χώρο είναι εντός των σωστά ενημερωμένων ορίων. Τέλος, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει θεωρηθεί και ο χρόνος έκθεσης του πληθυσμού στις ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες καθώς και η χρονική καθυστέρηση ανάμεσα σε έκθεση και τυχούσα συμπτωματολογία.
Με βάση λοιπόν τα αποτελέσματα τόσων μελετών δεν είναι απαραίτητη η αναθεώρηση των υφιστάμενων οδηγιών και η μείωση των ορίων για την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία; Επίσης δεν θα πρέπει, τουλάχιστον προς το παρόν, να μην είμαστε τόσο βιαστικοί στην εφαρμογή της 5G στην πόλη μας;
με εκτίμηση,
Στέλλα Χριστοπούλου
Πληροφορικός Υγείας, Ph.D.
Λέκτορας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Γραμματέας της Συντονιστικής Επιτροπής
της Περιβαλλοντικής-Πολιτιστικής Ένωσης Μεσσηνίας”.
