Χωριό με μεγάλη ιστορική διαδρομή η Αυλώνα και με σημαντικούς ανθρώπους να κατάγονται απ’ αυτήν, κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της Μεσσηνίας αλλά και γενικότερα στην ιστορία της χώρας. Με την ιστορία του τόπου του ασχολήθηκε ο Αμβρόσιος πραγματοποιώντας επί σειρά ετών ενδελεχείς όσο και εμπεριστατωμένες έρευνες τις οποίες κατά καιρούς παρουσίαζε με άρθρα του στη “Φωνή” του συντοπίτη του εκδότη αείμνηστου πλέον και αυτού, Θανάση Τασμούλη, αλλά και σε ιδιαίτερα φροντισμένες από τον ίδιο εκδόσεις σε μορφή βιβλίων. 

Βαθύτατος γνώστης της ιστορίας του τόπου του ο Αμβρόσιος και με αξιέπαινη ιστοριοδιφική ικανότητα προσέγγιζε κάθε φορά τα θέματα που τον απασχολούσαν και φρόντιζε να τα παρουσιάζει με νηφαλιότητα και επαρκή τεκμηρίωση. 

Πριν τον ξαφνικό χαμό του μεταξύ των βιβλίων που ετοίμαζε είναι και ένα που αναφερόταν στον εμφύλιο πόλεμο 1946-1949, για τα θύματα και τις επιπτώσεις στην Αυλώνα, τι προηγήθηκε και τι ακολούθησε. Πρόκειται για μια λεπτομερή προσέγγιση των γεγονότων εκείνης της εποχής, των όσων συνέβησαν τότε στην Αυλώνα. Μια εποχή την οποία ο Αμβρόσιος προσέγγισε με γνώση, αντικειμενικότητα και πάνω απ’ όλα αγάπη για τον άνθρωπο. 

Ένα βιβλίο ανεκτίμητης προσφοράς στην Αυλώνα που δυστυχώς δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί διότι ο Αμβρόσιος έφυγε ξαφνικά από τη ζωή. Είχα την ευκαιρία να μιλήσω αρκετές φορές τον τελευταίο καιρό μαζί του για το βιβλίο αυτό, για το οποίο μάλιστα μου είχε ζητήσει να γράψω τον πρόλογο και με την ευκαιρία αυτή ανταλλάξαμε γενικότερα απόψεις για την πολιτική και την ιστορία. Πάντα βέβαια η κουβέντα κατέληγε στην Αυλώνα. 

Τώρα που γράφω όλα αυτά και αναλογίζομαι τη γνωριμία μου με τον Αμβρόσιο επιβεβαιώνω για άλλη μια φορά την άποψή μου γι’ αυτον. Ενας ευπατρίδης υπήρξε ο Αμβρόσιος Καρατζάς και άξιο τέκνο μιας πατρίδας με βαριά ιστορική υπόσταση. Ένας ευπατρίδης που πολλά η Αυλώνα του οφείλει για όσα έκανε γι’ αυτήν ανιδιοτελώς και με βαθιά αγάπη για τον τόπο του. 

Ας είναι είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.