Όλοι γνωρίζουμε πως ο χώρος της πολιτικής έχει ενσωματώσει την ψηφιακή τεχνολογία και διάφορες τεχνικές μάρκετινγκ προκειμένου, όχι μόνο να προβάλει, αλλά να προπαγανδίσει, το μήνυμα της πολιτικής ατζέντας ενός κόμματος, μιας παράταξης, ενός πολιτικού προσώπου, στο κοινό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η σχέση μεταξύ πολιτευομένων και κοινού διαμεσολαβείται από τεχνικά μέσα, τα οποία ενεργοποιούν τις αισθήσεις του κοινού, αποβλέποντας στη δημιουργία εντυπώσεων.
Εάν, όμως, η στρατηγική των πολιτευομένων και η προεκλογική τους καμπάνια στηρίζεται σε αυτή την τακτική, τότε ο πολιτικός λόγος εξαφανίζεται. Τα μέσα παύουν να αποτελούν εργαλείο διευκόλυνσης μιας επικοινωνίας-διαλόγου μεταξύ πολιτευομένων – πολιτών με αποτέλεσμα να κυριαρχούν επί των συνομιλητών σε αυτή την διαδικασία.
Αυτό ακριβώς κατάφερε με την προεκλογική του εκδήλωση ο κ. Βασιλόπουλος: εξαφάνισε τόσο τον εαυτό του, ως Δήμαρχο της πόλης, όσο και το κοινό, δηλαδή τον πολίτη. Η άλογη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας τον παραμέρισε στην άκρη της (πολιτικής) σκηνής, ενώ όταν εμφανιζόταν στο κέντρο της, παίρνοντας τον λόγο, δεν έλεγε τίποτα παραπάνω από ό,τι περιέγραφε κάθε βίντεο. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, οι λίγες φράσεις που άρθρωσε, καθοδηγούμενος από μια οθόνη-υποβολέα, επαναλάμβαναν το ίδιο μήνυμα. Το, δε, κοινό χειροκροτούσε στο τέλος κάθε πράξης. Οι ενδιάμεσες παύσεις του κ. Βασιλόπουλου έδιναν το σύνθημα για ένα feedback από το κοινό. Αν και το τελευταίο δίσταζε κάποιες στιγμές -ίσως ήθελε να ακούσει κάτι επιπλέον ή κάτι διαφορετικό- η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε έως το τέλος της παράστασης. Τέτοιου είδους παραστάσεις αποτελούν μέρος μιας τακτικής επικοινωνιακού εντυπωσιασμού, η οποία αποσκοπεί στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης καθώς, μέσω των εικόνων, των χρωμάτων, των κατάλληλων κινήσεων και λέξεων, μαγνητίζει και καθηλώνει το κοινό, καθιστώντας το παθητικό δέκτη. Ένα τέτοιο παιγνίδι αποσκοπεί στην υποχώρηση της λογικής και την κυριαρχία των συναισθημάτων με απώτερο σκοπό την κατάργηση της κριτικής ικανότητας και της ελεύθερης βούλησής του πολίτη.
Εάν υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στις δημοτικές αρχές και τον πολίτη, αυτή δεν εμπίπτει στη σφαίρα της ανταλλαγής, δεν αποτελεί εμπόρευμα, δεν πωλείται και δεν αγοράζεται. Με λίγα λόγια, δεν γίνεται αντικείμενο προώθησης, διαφήμισης και κατανάλωσης. Είναι σχέση μεταξύ ζωντανών, υπαρκτών, προσώπων, τα οποία έρχονται σε άμεση επαφή μεταξύ τους, συνδιαλέγονται ισότιμα και αλληλεπιδρούν, συγκροτώντας την Πόλη. Η μεταξύ τους επικοινωνία έχει τον χαρακτήρα μιας «ανταλλαγής» που εμπεριέχει το στοιχείο της προσφοράς και του δώρου και δεν υπόκειται στους κανόνες της αγοράς και του εμπορίου. Αυτή η σχέση Δήμου – πολίτη έχει μια αξία και μια αισθητική που εκπηγάζει από την ίδια την ύπαρξή της, δηλαδή από την πραγματικότητα.
Η Καλαμάτα αποτελεί μια πραγματικότητα, η οποία βρίσκεται έξω από το θέατρο της πολιτικής. Αλλά, η καμπάνια του κ. Βασιλόπουλου και της παράταξής του μας μετέφερε σε μια εικονική πραγματικότητα, προβάλλοντας τα μισοτελειωμένα έργα του Δήμου ως ολοκληρωμένες διαδικασίες και μέρος αυτών που ΘΑ γίνουν, επίσης, τελειωμένα. Τον κίνδυνο αυτής της μεταφοράς, που μπορεί να προσφέρει η ψηφιακή τεχνολογία, πρέπει να αποφύγουμε καθώς αυτό που κάνει είναι να ωραιοποιήσει την πραγματικότητα και να αποπροσανατολίσει τον πολίτη. Μια καμπάνια, όπως η προ ολίγων ημερών, αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγήν διότι αισθητικοποιεί τον χώρο της πολιτικής, φτάνοντας στο σημείο να εξαλείψει τους όρους που τον συγκροτούν: τον Δήμο και τον πολίτη!
Ο χώρος της πολιτικής δεν είναι ταυτόσημος με τον χώρο της αγοράς. Κάποιοι θέλουν να μας τον παρουσιάζουν ως τέτοιο επειδή η εμπορευματοποίησή του ευνοεί τη δημιουργία καταναλωτών-πολιτών οι οποίοι, σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς, πωλούν και αγοράζουν τα πάντα έναντι μιας τιμής. Όμως, είτε το θέλουμε είτε όχι, κάποια πράγματα παραμένουν ανεκτίμητα! Αυτή είναι (ολόκληρη) η πραγματικότητα. Το ζητούμενο είναι να έρθει στην επιφάνεια η κρυμμένη της πλευρά.
Ευγενία Θανοπούλου
Πολιτικός επιστήμονας
