Του Βύρωνα Χαρίτση
Από τη στιγμή που ο Δήμος αποφάσισε να προτείνει την υποψηφιότητα της Καλαμάτας για να ανακηρυχθεί «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ» για το έτος 2021, πρέπει να σημάνει παμμεσσηνιακός συναγερμός...
Πρώτα - πρώτα είναι ανάγκη, με πρωτοβουλία φυσικά του Δήμου, να ξεκινήσει αμέσως μια συστηματική καμπάνια ενημέρωσης των δημοτών, αλλά και όλων των μεσσηνίων – και των αποδήμων βέβαια – για το τι προσδοκάμε απ’ αυτή την υπόθεση, ακόμη κι αν δεν επιτευχθεί ο στόχος της ανακήρυξης.
Μέσα απ’ αυτή την καμπάνια θα επιδιωχθεί παράλληλα η κινητοποίηση όλων των φορέων που αναπτύσσουν κάποια δραστηριότητα στην περιοχή. Όχι μόνο των πολιτιστικών. Αυτή η υπόθεση αφορά τους πάντες. Και έχει σημασία για όσους κατοικούμε σ’ αυτή τη γωνιά της χώρας, ποιόν προσανατολισμό θα έχει η πρότασή μας και τι θα μείνει μετά το 2021, αν πετύχουμε το στόχο μας.
Πριν προχωρήσουμε σε ιδέες ή προτάσεις για το περιεχόμενο του φακέλου της υποψηφιότητας που θα συγκροτηθεί, κρίνουμε απαραίτητο να επισημάνουμε κάποια στοιχεία που χαρακτηρίζουν την καθημερινότητά μας στην πόλη και για τα οποία δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι.
Εντελώς ενδεικτικά:
· Πολιτιστική πρωτεύουσα με το σημερινό επίπεδο καθαριότητας της πόλης δε νοείται. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την αρμόδια δημοτική υπηρεσία, αλλά όλους τους καλαματιανούς.
· Πολιτιστική πρωτεύουσα με την γνωστή συμπεριφορά μας ως οδηγών, επίσης δε νοείται. Καθημερινές συνήθειες που δυστυχώς αποκτούν σιγά-σιγά κοινωνική νομιμοποίηση, πρέπει να περιορισθούν δραστικά (διπλοπαρκαρίσματα, οδήγηση δικύκλων στην απαγορευμένη κατεύθυνση, πέρασμα με το κόκκινο και πολλά άλλα).
· Πολιτιστική πρωτεύουσα με το σημερινό επίπεδο ηχορύπανσης δε νοείται. Ηχορύπανση μάλιστα που σε τίποτα δεν αντιστοιχεί με την οικονομική και παραγωγική δραστηριότητα της πόλης.
Μετά από τις εισαγωγικές αυτές νύξεις, ας περάσουμε στον καθαρά πολιτιστικό χώρο:
Η πολιτιστική δραστηριότητα στην πόλη μας
Είναι γεγονός που ομολογείται απ’ όλους, ότι η Καλαμάτα διαθέτει ένα αξιόλογο πολιτιστικό κεφάλαιο που το συγκροτούν τόσο οι θεσμοί που λειτουργούν στην πόλη εδώ και δεκαετίες, όσο και το ανθρώπινο δυναμικό με την πλούσια εμπειρία του.
Προφανώς αυτοί οι θεσμοί πρέπει να ενισχυθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό και να ενταθεί η δραστηριότητά τους. Εκτός όμως από την πολιτιστική δραστηριότητα του Δήμου, δηλ. της ΦΑΡΙΣ, υπάρχουν και λειτουργούν ή υπολειτουργούν στην πόλη αρκετά πολιτιστικά σχήματα, που κατά κανόνα είναι αξιόλογα. Υπάρχουν ακόμη σκόρπιες δυνάμεις, ανήσυχες και δημιουργικές που αναζητούν ευκαιρίες για να εκφρασθούν. Αυτές οι δυνάμεις έχουν ως πεδίο αναφοράς τις περισσότερες, αν όχι όλες, τις μορφές της τέχνης. Υπάρχουν π.χ. επαγγελματίες μουσικοί, απόφοιτοι του Ωδείου με μεταπτυχιακές σπουδές, που θέλουν να ζήσουν και να δημιουργήσουν στην Καλαμάτα, υπάρχει ένα κοινό που τους παρακολουθεί, αλλά δεν υπάρχουν οι υλικές συνθήκες που θα στήριζαν τις προσπάθειές τους σε σταθερότερη βάση. Ανάλογα συναντάει κανείς στο χώρο των εικαστικών και του χορού. Αυτές οι δυνάμεις πρέπει πρώτα-πρώτα να καταγραφούν. Ακόμη κι αν δεν επιλεγεί η Καλαμάτα ως πολιτιστική πρωτεύουσα, η καταγραφή και μόνον αυτού του δυναμικού, θα ήταν σημαντικό κέρδος για την πόλη.
Ας κάνουμε μια περιήγηση στους πολιτιστικούς θεσμούς της πόλης:
1. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ
Όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε τη σπουδαία δουλειά που γίνεται στο Ωδείο και το υψηλό επίπεδο των αποφοίτων του. Εκτός από τις μουσικές σπουδές, το Ωδείο οργανώνει με επιτυχία κάθε άνοιξη το «Φεστιβάλ κιθάρας» και την «Άνοιξη των πλήκτρων» καθώς βέβαια και πλήθος εκδηλώσεων.
Εν όψει της υποψηφιότητας, αυτοί οι θεσμοί φυσικά πρέπει να ενισχυθούν και να αποκτήσουν - γιατί όχι - και διεθνή χαρακτήρα. Εδώ επιβάλλεται να προταθούν και νέοι θεσμοί, όπως π.χ. διαγωνισμός σύνθεσης ανάμεσα σε προχωρημένους μαθητές του Ωδείου ή και αποφοίτους του.
Επίσης πρέπει να αποφασίσει πια η διοίκηση τη δημιουργία μιας μεικτής δημοτικής χορωδίας ενηλίκων που θα στελεχωθεί με νέους χορωδούς. Είναι ένα αίτημα ώριμο, με ελάχιστο κόστος. Η επίκληση της οικονομικής δυσπραγίας, δεν αποτελεί πειστικό επιχείρημα για την απόρριψη της πρότασης που εκκρεμεί από το 2013 στα πρακτικά της ΦΑΡΙΣ.
Θεωρώ βέβαια αυτονόητο ότι η πρόταση για την υποψηφιότητα θα περιλαμβάνει τη μετάκληση ντόπιων και ξένων συγκροτημάτων και καλλιτεχνών υψηλού επιπέδου.
2. ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
Κι εδώ παράγεται αξιόλογο έργο. Δεν ξέρω πόσοι καλαματιανοί επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι την έκθεση των έργων των μαθητών. Όσοι πάντως δεν το επιχειρούν, χάνουν!
Όμως τα εικαστικά έχουν ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη από ενίσχυση γιατί μειώνεται τόσο ο μαθητικός τους πληθυσμός, όσο και το εκπαιδευτικό δυναμικό, του οποίου οι αμοιβές είναι πολύ χαμηλές. Το εικαστικό σχολείο αξίζει τη φροντίδα μας και τη στοργή μας.
Από πλευράς εκδηλώσεων, πολλά φυσικά μπορούν να προταθούν, όπως περιοδικές εκθέσεις, σεμινάρια, εργαστήρια, ανάδειξη αξιόλογων ντόπιων εικαστικών κ.ά. Μια ιδέα του διευθυντή του σχολείου είναι η οργάνωση μιας 15ήμερης ή 10ήμερης διεθνούς συνάντησης εικαστικών (της ART KALAMATA) όπου οι καλλιτέχνες θα διδάξουν, θα συζητήσουν και θα δημιουργήσουν έργα τους εδώ στην Καλαμάτα.
3. ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ
Εδώ η πρώτη σκέψη που πρέπει να έρχεται στα χείλη όλων είναι:
«Το Φεστιβάλ και τα μάτια μας».
Είναι ίσως ό,τι καλλίτερο έχει να παρουσιάσει η πόλη μας στον πολιτιστικό χώρο και είναι ανάγκη να εμπλουτισθεί και να ανακτήσει την παλιά του διάρκεια.
Το Μέγαρο Χορού πρέπει επί τέλους να αρχίσει να λειτουργεί κανονικά για να ανταποκριθεί στις υπαρκτές ανάγκες της πόλης και του νομού.
Όσον αφορά τα προβλήματα της σχολής χορού, ισχύουν πάνω-κάτω όσα αναφέρονται και για το Εικαστικό Εργαστήρι. Υποχρηματοδότηση, έλλειψη κινήτρων για το διδακτικό προσωπικό κ.λπ.
4. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Τα τελευταία χρόνια το Θέατρο υπολειτουργεί και μαραζώνει. Στην παρούσα φάση δεν έχει προκηρυχθεί καν η θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή. Ο στόχος της πολιτιστικής πρωτεύουσας μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως η μεγάλη πρόκληση, ώστε το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. να ξαναζωντανέψει και να αποκτήσει το δυναμισμό και την ποιότητα που θα το καταξιώσει στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου. Είναι ανάγκη το Θέατρο να απευθυνθεί συστηματικά και με επιμονή και συνέπεια στο Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ και να επιδιώξει τη στενή συνεργασία μ’ αυτά τα δύο ιδρύματα και μάλιστα με το φοιτητικό κοινό τους.
Ακόμη η μετάκληση αθηναϊκών θιάσων και το ανέβασμα πετυχημένων παραστάσεων, (πρέπει να) αποτελούν αυτονόητους στόχους εν όψει της ανάληψης της πολιτιστικής πρωτεύουσας.
Όμως και στο επίπεδο της θεατρικής παιδείας, πολλά μπορούν να προταθούν, όπως π.χ. σεμινάρια από δόκιμους θεατράνθρωπους, θεατρικά συνέδρια κ.ά.
Όμως πέρα από τις πολιτιστικές δραστηριότητες της δημοτικής επιχείρησης ΦΑΡΙΣ, στην πόλη μας συμβαίνουν και πολλά άλλα πολιτιστικά που προέρχονται από την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Υπάρχει πλήθος συλλόγων και οργανώσεων που πασχίζουν για την παραγωγή πολιτιστικού έργου.
Δεν είναι δυνατό να καταγράψει η παρούσα εισήγηση όλα αυτά. Είναι όμως ανάγκη, όσοι ασχοληθούν με την υποψηφιότητα, να καλέσουν τα ερασιτεχνικά σωματεία να καταθέσουν τις ιδέες, τις προτάσεις και τη βοήθειά τους.
Θα ‘θελα παρ’ όλα αυτά να πω δυο λόγια για την Κινηματογραφική Λέσχη.
Είναι γνωστό ότι εδώ και δυο περίπου χρόνια, δημιουργήθηκε η Νέα Κινηματογραφική Λέσχη, μια και η παλιά Λέσχη είχε πάψει να λειτουργεί εδώ και αρκετά χρόνια. Η ίδρυση της Ν.Κ.Λ. πραγματοποιήθηκε χάρις στο μεράκι και το ζήλο κάποιων νέων ανθρώπων που ξεπέρασαν τις πάσης φύσεως δυσκολίες και έδωσαν σάρκα και οστά σ’ αυτά που ονειρεύονταν για την πόλη τους στον τομέα του κινηματογράφου. Κι όμως αντί για συμπαράσταση και υποστήριξη, αυτοί οι άνθρωποι εξακολουθούν να συναντούν μια σειρά από προβλήματα.
Πρέπει επί τέλους για τη Λέσχη να εξασφαλιστεί από το Δήμο μια μόνιμη αίθουσα για τη λειτουργία της καθώς και ένας υπαίθριος χώρος για τις θερινές προβολές της. Η αναβίωση της Λέσχης ήρθε να απαντήσει σ’ ένα διαρκές αίτημα του κινηματογραφόφιλου κοινού της Καλαμάτας. Δεν είναι κρίμα να ορθώνονται εμπόδια στη λειτουργία της;
Εκτός από την Κ.Λ. αναπτύσσουν καλλιτεχνική δραστηριότητα πολλά άλλα σχήματα που μπορούν προσφέρουν τη συνδρομή τους στο σχεδιασμό για την ανακήρυξη της Καλαμάτας ως πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2021. Αναφέρονται ενδεικτικά: Ερασιτεχνικά θεατρικά σχήματα, το Λύκειο Ελληνίδων, ο Μορφωτικός Σύλλογος, ο Ορφέας, η Αρμονία, το Καλλιτεχνικό Στέκι και πολλά άλλα.
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζουν και αξιόλογες διοργανώσεις όπως το Φεστιβάλ Μηδέν και το Πανόραμα του Ντοκυμαντέρ.
Πίσω από όλα αυτά υπάρχουν κάποιοι συμπολίτες μας που δουλεύουν και δημιουργούν με κέφι και αυταπάρνηση. Χρειάζονται το ενδιαφέρον και τη συμπαράσταση της Πολιτείας και της Τ.Α. για να συνεχίσουν πιο παραγωγικά τις δραστηριότητές τους.
Κλείνοντας επαναλαμβάνω ότι για να υπηρετηθεί σωστά το σχέδιο «ΚΑΛΑΜΑΤΑ – Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021», πρέπει να οργανωθεί μια πλατειά εκστρατεία ενημέρωσης και κινητοποίησης του μεσσηνιακού λαού που θα έχει ως στόχο να πείσει όσο το δυνατό περισσότερους ότι αυτό το - έτσι κι αλλιώς - μεγαλεπήβολο σχέδιο αφορά τους πάντες.
Πρέπει όλοι να δηλώσουμε «παρών».
Ακόμη κι αν δεν τα καταφέρουμε, θα έχουμε σχεδιάσει την πολιτιστική μας στρατηγική για την επόμενη δεκαετία τουλάχιστον. Και αυτό είναι από μόνο του πολύ σημαντικό.
ΚΑΛΗ ΜΑΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!
*Το κείμενο αναγνώστηκε στη δημόσια συζήτηση που οργάνωσε η παράταξη «Ανοιχτός Δήμος - Ενεργοί Πολίτες» την Κυριακή 2/11/2014
