ΚΑΘΕ ΚΥΡΙΑΚΗ ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΝΑΣ ΛΑΟΣ

Απέραντη ανηθικότητα και έλλειψη κάθε υπολογισμού για ανθρώπινες ζωές και ειρήνη  

Του Σωτήρη Βλάχου

Όποιο επίθετο και να χρησιμοποιηθεί δεν θα μπορούσε να υπερτονίσει το πόσο απειλητικές είναι για τους λαούς του κόσμου οι εξελίξεις που αφορούν τη σφαγή στην Ουκρανία και τη γενοκτονία στη Γάζα.

Το κείμενο αυτό επικεντρώνεται στην Ουκρανία.

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΑΜΠΑΤΟΥ

Μέσα από αυτή την ανοικτή επιστολή, θέλω να επικεντρώσω την προσοχή μας στο ζωτικό θέμα της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας και της εμπορικής ονομασίας “Kalamata Olives”, που αποτελούν δύο σημαντικές πτυχές της αγροτικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι καιρός να διασαφηνιστούν οι ρόλοι και οι ευθύνες, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και να εξασφαλίσουμε ένα αισιόδοξο μέλλον για τα προϊόντα αυτά.

Είναι απαραίτητο οι τοπικοί παράγοντες, όπως η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών της Μεσσηνίας, να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη και την προώθηση της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας, ενός προϊόντος που αποτελεί κομμάτι της ταυτότητάς μας και με πρωτοβουλία τους έχει κατοχυρωθεί ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης. Η ανάγκη για ενίσχυση της παραγωγής, της ποιότητας και της διάθεσης αυτού του προϊόντος στις αγορές είναι επιτακτική, καθώς τα τελευταία χρόνια φαίνεται να υπολείπεται των προσδοκιών.

Από την άλλη πλευρά, σε ό,τι αφορά το “Kalamata Olives”, ένα προϊόν που απολαμβάνει παγκόσμιας επιτυχίας και αναγνώρισης, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την σημαντική συνεισφορά των τυποποιητών, εξαγωγέων και παραγωγών από όλη την Ελλάδα. Για περισσότερο από ένα αιώνα, αυτοί οι επαγγελματίες έχουν δουλέψει ακούραστα για να καταστήσουν τις “Kalamata Olives” σύμβολο ποιότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, αντικατοπτρίζοντας την αφοσίωση και την εξαιρετική τεχνογνωσία που χαρακτηρίζει την ελληνική παραγωγή. Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους: εξαγωγές 80.000 τόνων έτοιμου προϊόντος “Kalamata Olives” σε σύγκριση με τους περιορισμένους 300 τόνους της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας, την τύχη του οποίου διαχειρίζεται η Ένωση Αγροτικών Συλλόγων Μεσσηνίας. Αυτό καταδεικνύει την διαφορά και την εξαιρετική προσπάθεια και τη σκληρή δουλειά που έχει επενδυθεί στο να καθιερωθεί η ονομασία “Kalamata Olives” ως ποιοτικό σήμα εγγυημένης ποιότητας στην παγκόσμια αγορά.

Η επιτυχία του “Kalamata Olives” δεν είναι απλώς αποτέλεσμα της εργασίας εκείνων που πρωτοξεκίνησαν από την Μεσσηνία (χωρίς επιδοτήσεις και με προσωπικές εγγυήσεις), αλλά και της συμβολής πολλών ανθρώπων σε όλη την Ελλάδα, γεγονός που επισημαίνεται σε σχετικές αποφάσεις του ελληνικού κράτους από το 1954. Είναι ξεκάθαρο ότι η συνέχεια αυτής της επιτυχίας εξαρτάται από την ικανότητα να προστατεύσουμε και να προωθήσουμε το προϊόν σε διεθνές επίπεδο, χωρίς να υπονομεύσουμε την αξία και την ποιότητά του μέσω αντιπαραθέσεων ή δικαστικών διενέξεων.

Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητο η Ένωση και άλλοι τοπικοί παράγοντες να επικεντρωθούν στην αναβάθμιση και την ενίσχυση της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας, αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις που ανέκυψαν με δική τους ευθύνη και εργαζόμενοι για τη βελτίωση της ποιότητας και της διάθεσής της στην αγορά. Ας ακολουθήσουν το παράδειγμα άλλων περιοχών της Ευρώπης οι οποίες χωρίς να έχουν προϊόν με την παγκόσμια προβολή που είχε το δικό μας, κατάφεραν να ξεχωρίσουν και σήμερα να αποτελούν γαστρονομικούς τουριστικούς προορισμούς με ότι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνική και οικονομική μας ανάπτυξή τους.

Είναι προφανές ότι η προσέγγιση αυτή απαιτεί μια συνεκτική στρατηγική και την ενεργή συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, από τους παραγωγούς μέχρι τους τοπικούς και εθνικούς οργανισμούς, καθώς και την υποστήριξη της τοπικής κοινότητας και του καταναλωτικού κοινού. Μέσω της εφαρμογής αυτών των στρατηγικών, θα ήταν δυνατόν να αναδειχθεί η μοναδικότητα και η αξία της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας, να ενισχυθεί η θέση της στην τοπική, εγχώρια και διεθνή αγορά, και να προστατευθεί αποτελεσματικά η ποιότητα και η προέλευσή της. Η προώθηση της βιωσιμότητας, η καινοτομία και η διαφάνεια θα είναι κλειδιά για τη διασφάλιση της μακροχρόνιας επιτυχίας και ανάπτυξης του τομέα της ΠΟΠ ελιάς Καλαμάτας.

Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να αποφευχθεί κάθε προσπάθεια παρέμβασης ή ανάμειξης που θα μπορούσε να βλάψει την τρέχουσα επιτυχία και ανάπτυξη του “Kalamata Olives”, ενθαρρύνοντας αντίθετα τη συνέχιση και την ενίσχυση της θετικής τροχιάς που έχει διαγράψει το προϊόν μέσα από την συλλογική προσπάθεια των τυποποιητών, εξαγωγέων και παραγωγών σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Το μέλλον της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας και του “Kalamata Olives” θα πρέπει να κατευθύνεται από μια στρατηγική που βασίζεται στη συνεργασία, την αμοιβαία κατανόηση και την κοινή δέσμευση για ποιότητα. Μέσα από τη συλλογική αυτή προσπάθεια, μπορούμε να ενισχύσουμε την εικόνα τους στην τοπική και παγκόσμια αγορά και να εξασφαλίσουμε ένα λαμπρό μέλλον για τα προϊόντα αυτά, τους παραγωγούς, τους εξαγωγείς και τυποποιητές. Καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους να αναγνωρίσουν την αξία της συνεργασίας και να δράσουν με γνώμονα το κοινό καλό, προκειμένου να διαφυλάξουμε και να προάγουμε τη μοναδική κληρονομιά και την υψηλή ποιότητα των προϊόντων μας.

Μόνο μέσα από την ενωμένη προσπάθεια και την κοινή προοπτική μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που προσφέρονται, για την ενίσχυση της παρουσίας μας σε έναν ολοένα και πιο ανταγωνιστικό παγκόσμιο στίβο.

Πριν σχολιάσουμε τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας θα ήταν σκόπιμο να ξεκαθαρίσουμε το καθεστώς ΠΟΠ που αποτελεί μια πιστοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προστατεύει την ονομασία και διασφαλίζει τη γνησιότητα και την ποιότητα των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων.

Για τις ΠΟΠ ελιές Καλαμάτας, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καλλιεργούνται, να συγκομίζονται και να επεξεργάζονται σύμφωνα με παραδοσιακές μεθόδους, αποκλειστικά στην καθορισμένη περιοχή της Καλαμάτας. Αυτό εξασφαλίζει μια συγκεκριμένη ποιότητα, χαρακτηριστικά και προφίλ γεύσης, μοναδικά σε αυτήν τη γεωγραφική περιοχή της Μεσσηνίας.

Από την άλλη πλευρά, η εμπορική ονομασία “Calamata Olives” δεν εγγυάται απαραίτητα ότι οι ελιές προέρχονται από την περιοχή της Καλαμάτας. Ο όρος αυτός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πιο χαλαρά στο μάρκετινγκ, για να περιγράψει ελιές που είναι παρόμοιες σε τύπο ή εμφάνιση με τις ελιές Καλαμών, αλλά δεν πληρούν τα αυστηρά κριτήρια ΠΟΠ. Αυτές οι ελιές μπορούν να καλλιεργηθούν σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας ή ακόμα και σε άλλες χώρες, οδηγώντας ενδεχομένως σε διακυμάνσεις στη γεύση, την ποιότητα και την αυθεντικότητα, σε σύγκριση με τις πραγματικές ΠΟΠ ελιές Καλαμάτας.

Συνοπτικά, οι κύριες διαφορές έγκεινται στη γεωγραφική προέλευση, τον ποιοτικό έλεγχο και την αυθεντικότητα. Οι ΠΟΠ Ελιές Καλαμάτας προστατεύονται και πιστοποιούνται ώστε να είναι το γνήσιο προϊόν της περιοχής της Καλαμάτας, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ποιότητα, ενώ οι “CALAMATA OLIVES” ως εμπορική ονομασία, μπορεί να αναφέρονται σε ελιές που προέρχονται από την ίδια ποικιλία, μιμούνται το στυλ της Καλαμάτας αλλά δεν τηρούν τις ίδιες αυστηρές προδιαγραφές ή γεωγραφική ιδιαιτερότητα.

Με βάση τα παραπάνω, οφείλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, όπως:

Η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ είναι σοφή και έβαλε τα πράγματα στην θέση τους, ξεκαθαρίζοντας ότι η ΠΟΠ ελιά Καλαμάτας είναι προϊόν ονομασίας προέλευσης σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ και η “CALAMATA OLIVES” είναι η εμπορική ονομασία της βρώσιμης ελιάς που προέρχεται από την ποικιλία Ελιά Καλαμάτας.

Σύμφωνα, λοιπόν, με την σοφή και δίκαιη απόφαση του ΣτΕ, επιτρέπεται στους αγρότες παραγωγούς και τυποποιητές σε όλη την Ελλάδα να συνεχίσουν να καλλιεργούν την ποικιλία Ελιά Καλαμάτας, δηλαδή αυτό που έκαναν με επιτυχία τα τελευταία 100 χρόνια, καλύπτοντας τις διατροφικές ανάγκες των πελατών τους και της παγκόσμιας ζήτησης, προωθώντας την βρώσιμη ελιά της ποικιλίας ελιά Καλαμάτας σ’ όλο τον κόσμο με την εμπορική ονομασία “CALAMATA OLIVES”.

Και εδώ αρχίζει ο δικός μας προβληματισμός:

Οι Έλληνες αγρότες παραγωγοί και τυποποιητές της βρώσιμης Ελιάς Καλαμάτας (μη εξαιρουμένων των Μεσσήνιων), οι οποίοι προς τιμήν τους κατάφεραν να κρατήσουν ζωντανό το εθνικό μας προϊόν και σήμερα να εξάγουν 80.000 τόνους με την εμπορική ονομασία “CALAMATA OLIVES”, και να την καθιερώσουν ως υψηλής διατροφικής αξίας προϊόν, εν αντιθέσει με μας που διαχειριζόμαστε την προστατευόμενη ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και μετά δυσκολίας να φτάνουμε τους 277 τόνους.

Το γεγονός αυτό και μόνο απαντάει στο ερώτημα, γιατί η απόφαση του ΣτΕ είναι σοφή και επιπλέον επικροτεί με ξεκάθαρο τρόπο τις υπουργικές αποφάσεις των δύο τελευταίων κυβερνήσεων που έπραξαν το αυτονόητο: «προστάτευσαν το εθνικό μας προϊόν με την εμπορική ονομασία “CALAMATA OLIVES”, για να μην καταντήσει όπως τα άλλα παραδοσιακά μας προϊόντα, η «Κορινθιακή σταφίδα» και το «ξερό σύκο».

Για να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να ευχαριστήσουμε όλους όσοι κατάφεραν να διατηρήσουν την αναγνωσιμότητα της Καλαμάτας, την πιο γνωστή πόλη του κόσμου ως πατρίδα της φημισμένης ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας. Αυτό το επίτευγμα οφείλεται στους αγρότες, τους τυποποιητές και τις εξαγωγικές επιχειρήσεις της ελληνικής επικράτειας, που προστάτεψαν και ανέδειξαν το προϊόν “CALAMATA OLIVES”.

Μέσω αυτής της προσπάθειας όλων αυτών σήμερα, ο κόσμος αναγνωρίζει την Καλαμάτα ως την πατρίδα της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας.

Παρ’ όλα αυτά, ποτέ δεν είναι αργά. Ίσως να αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία να εξετάσουμε τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει διαφορετικά τα προηγούμενα χρόνια για την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας. Μια τέτοια ανασκόπηση θα μπορούσε να μας είχε επιτρέψει να βρισκόμαστε σήμερα στην κορυφή των γαστρονομικών προορισμών, αντί να αναφερόμαστε στον κατάλογο των πλέον φτωχών περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αναφέρουν τοπικές εφημερίδες.

 Το ΣτΕ αποφάνθηκε οριστικά ότι η ονομασία “Kalamata Olives” μπορεί να συνυπάρχει με την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας.

Το ΣτΕ είπε το αυτονόητο: «Φωνάζεις όταν έχεις προϊόν να πουλήσεις».

Εμείς, αντίθετα, με εξαγωγές που δεν ξεπερνούν τους 300 τόνους επιτραπέζιας ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας, θέλαμε να απαγορεύσουμε την χρήση της ονομασίας “Kalamata Olives” στις ελληνικές επιχειρήσεις που εξάγουν 80.000 τόνους εθνικό προϊόν, σε περισσότερες από 100 χώρες εδώ και 90 χρόνια, παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι η Καλαμάτα σήμερα, τους οφείλει την παγκόσμια αναγνωσιμότητα ως η πατρίδα της επιτραπέζιας ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας.

Και εδώ αρχίζει ο προβληματισμός μας :

Εμείς, τι έχουμε κάνει για να προστατέψουμε, ενισχύσουμε, προβάλουμε την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας ή για να εκμεταλλευτούμε τουριστικά την παγκόσμια αναγνωσιμότητα της Καλαμάτας ως πατρίδα της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας / PDO Elia Kalamatas;

Δυστυχώς τίποτα!

Διαπίστωση:

Yπάρχουν ευθύνες, κυρίως πολιτικές και για να είμαστε ακριβείς, πρέπει να κάνουμε μια αναδρομή στην περίοδο των καταστρεπτικών σεισμών του 1986 που έπληξαν κυρίως την Καλαμάτα. Ήταν τότε που η δημοτική αρχή αποφάσισε να σχεδιάσει μια νέα Καλαμάτα διαγράφοντας  τη βιομηχανική της ιστορία. Έτσι φτάσαμε σήμερα να μετράμε τα συντρίμμια αυτών των πολιτικών που μας άφησαν χωρίς λιμάνι, χωρίς τραίνο, χωρίς Μουσείο της Ελιάς, χωρίς βιομηχανικό και αγροτικό μουσείο. Πολιτικών που έσβησαν κάθε ίχνος της λαμπρής βιομηχανικής ιστορίας της πόλης (όπως τα εργοστάσια Λιναρδάκη) διαγράφοντας τα επιτεύγματα σημαντικών ανθρώπων και εργατών που πρωτοστάτησαν στην ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα, της μεταποίησης, της βιομηχανίας και κατάφεραν να κάνουν γνωστή την Καλαμάτα και τα μεσσηνιακά προϊόντα παγκοσμίως, όπως η επιτραπέζια ελιά Καλαμάτας, τα ξερά σύκα, η μαύρη σταφίδα, το μετάξι κ.α. 

Είναι αλήθεια ότι ανοίξαμε ένα μεγάλο κεφάλαιο και νομίζω ότι με αφορμή τη σοφή απόφαση του ΣτΕ μας δίνεται μια ακόμα μοναδική ευκαιρία να συζητήσουμε, για όσα έπρεπε να έχουν γίνει, ώστε σήμερα η Καλαμάτα, η Μεσσηνία, η Πελοπόννησος να είναι στον κατάλογο γαστρονομικών προορισμών των τουριστικών αγορών και όχι στον κατάλογο των πλέον φτωχών περιοχών της Ευρώπης, οι οποίες δεν μπορούν να επιβιώσουν ούτε στιγμή χωρίς κρατικές και ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.

Τι δεν κάναμε ή, επιεικώς, τι δεν αντιληφθήκαμε:

Δεν αντιληφθήκαμε ότι έπρεπε να διαφυλάξουμε – ως κόρην οφθαλμού – τη βιομηχανική μας ιστορία.

Δεν αντιληφθήκαμε ότι η αναγνώριση και προβολή της ιστορίας που συνδέει την Καλαμάτα με την παραγωγή της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας μπορεί να αυξήσει την εθνική μας υπερηφάνεια και την αίσθηση κοινής κληρονομιάς, κυρίως μεταξύ των καλαματιανών.

Δεν αντιληφθήκαμε ότι ένα μουσείο αφιερωμένο στην ελιά Καλαμάτας και την εξέλιξη της ελαιοκαλλιέργειας και ελαιοπαραγωγής στην περιοχή της Καλαμάτας και της Μεσσηνίας θα μπορούσε να γίνει ένα σημαντικό εκπαιδευτικό και τουριστικό αξιοθέατο, προσελκύοντας επισκέπτες από όλο τον κόσμο.

Δεν αντιληφθήκαμε ότι η δημιουργία ενός κέντρου που θα προσφέρει εκπαίδευση και ερευνητικές δυνατότητες στους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα παραγωγής και εμπορίας της ΠΟΠ ελιάς Καλαμάτας, θα μπορούσε να ανυψώσει το επίπεδο τεχνογνωσίας και να ενθαρρύνει την καινοτομία και Startups στον γαστρονομικό τουρισμό.

Δεν αντιληφθήκαμε ότι η ανάπτυξη μιας στρατηγικής branding που θα συνδέει αρρήκτως την πόλη με την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας μπορεί να ενισχύσει την αναγνωσιμότητα και την ελκυστικότητα της Καλαμάτας ως προορισμού γαστρονομικού τουρισμού, προσθέτοντας αξία στην τοπική οικονομία.

Δεν αντιληφθήκαμε ότι η υλοποίηση αυτών των πρωτοβουλιών απαιτεί συνεργασία μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης, των παραγωγών, των επιχειρηματικών φορέων και της τοπικής κοινωνίας και ότι η επένδυση αυτή μπορεί να φέρει σημαντικά οφέλη, όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο αλλά και σε πολιτιστικό και κοινωνικό.

Δεν αντιληφθήκαμε ότι η τοπική ταυτότητα και υπερηφάνεια θα μπορούσε να κατοχυρώσει τη θέση της Καλαμάτας ως κέντρο παραγωγής και γνώσης γύρω από την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας, προσελκύοντας παγκόσμιο ενδιαφέρον και στήριξη από τους διασημότερους και αναγνωρισμένους ΣΕΦ της Ελλάδας, της Μεσογείου και του κόσμου. 

Εστιάζουμε στην ανάλυση των χαμένων ευκαιριών στην Καλαμάτα κατά την περίοδο των καταστρεπτικών σεισμών το 1986 και μεταξύ των ετών 2009-2010. Αυτές οι παραλείψεις έχουν διαμορφώσει ένα μοτίβο που είχε άμεσο και βαθιά αρνητικό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία, τον τουρισμό, τη γαστρονομία και την πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής.

Η ενδυνάμωση της τοπικής διαχείρισης με την ενεργό συμμετοχή του Συντονιστικού Όργανου των Παραγωγικών Τάξεων (ΣΟΠΤ) και του Εργατικού Κέντρου Καλαμάτας θα μπορούσε να είχε αποτρέψει αυτές τις απώλειες. Δυστυχώς, οι τότε δημοτικές αρχές δεν επέτρεπαν την ουσιαστική μας συμμετοχή στον στρατηγικό σχεδιασμό του μέλλοντος της πόλης.

Η απώλεια της βιομηχανικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Καλαμάτας, σχεδιασμένη από την δημοτική αρχή της περιόδου των σεισμών του 1986, έχει επιδράσει κρίσιμα στην ταυτότητα και την προσέλκυση επισκεπτών. Η απώλεια αυτής της ιστορίας εμποδίζει την Καλαμάτα να διηγηθεί την πλούσια πολιτιστική της παράδοση και να προσφέρει αυθεντικές εμπειρίες στους τουρίστες.

Η ενσωμάτωση της βιομηχανικής ιστορίας στην αφήγηση της σύγχρονης Καλαμάτας θα προσέδιδε πολυπλοκότητα και βάθος, αναδεικνύοντας την πορεία της πόλης μέσα στις δεκαετίες. Η δημιουργία αφιερωμάτων, μουσείων, ή άλλων πολιτιστικών χώρων που θα παρουσίαζαν την ιστορία της βιομηχανίας της ελιάς και άλλων τοπικών προϊόντων θα συνέβαλε σημαντικά στην κατανόηση της τοπικής κληρονομιάς.

Αντίθετα η κατεδάφιση Βιομηχανικών Κτιρίων όπως το εργοστάσιο Λιναρδάκη, ένα σημαντικό σημείο της βιομηχανικής ιστορίας της Καλαμάτας, και η αντικατάστασή του με το Μέγαρο Χορού υπογράμμισε μια στροφή από τη διατήρηση της βιομηχανικής κληρονομιάς προς πιο σύγχρονες αλλά ίσως λιγότερο διατηρησιακές χρήσεις και ξένη προς τον τοπικό μας πολιτισμό.

Η μη αποδοχή από την δημοτική αρχή της Καλαμάτας (2009) της πρότασης του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας για τη μετατροπή των πρώην σχολών Παπαφλέσσα σε Πολυχώρο Πολιτισμού – Μεσογειακή Πόλη για την δημιουργία Κέντρου Έρευνας της ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και άλλων παραδοασικών μας προϊόντων, Αγροτικού Μουσείου, Τράπεζας Κρασιών, Κέντρου Γαστρονομικής Εκπαίδευσης κ.α. αφαίρεσε την δυνατότητα προβολής της Καλαμάτας ως γαστρονομικού προορισμού και περιόρισε σημαντικά τις ευκαιρίες ανάπτυξης της πόλης και της ευρύτερης περιοχής.

Θα επανέλθουμε με περαιτέρω ανάλυση , όπου θα αναφερθούμε στις πόλεις που αξιοποίησαν ανάλογες ευκαιρίες με επιτυχία.

Γιώργος Καραμπάτος

Εκτελεστικός Διευθυντής «Δρόμοι της Ελιάς»
Πρόεδρος του Δικτύου Ελαιοπαραγωγών Πόλεων της Μεσογείου

τέως Πρόεδρος Επιμελητηρίου Μεσσηνίας

ΚΑΘΕ ΚΥΡΙΑΚΗ ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΝΑΣ ΛΑΟΣ

ΚΑΤΑΔΙΚΕΣ ΑΠΟ ΠΟΙΟΥΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ ΠΡΟΣ ΠΟΙΟΥΣ;

Του Σωτήρη Βλάχου

Το κείμενο που ακολουθεί είχε συμπληρωθεί όταν κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι οι ισραηλινοί είχαν απαντήσει με κάποιο τρόπο στην ιρανική επίθεση.

Η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου. Ακόμα και αν αυτή η ισραηλινή απάντηση είναι το τελευταίο επεισόδιο για τώρα, η περιοχή είναι καταδικασμένη να ζήσει φωτιά και κόλαση.

Του Γιάννη Ανδρουλιδάκη