Η Μεσσηνία δεν είναι ένας «ουδέτερος» χώρος. Διαθέτει εκτεταμένες παραλιακές ζώνες, αγροτική γη υψηλής παραγωγικής αξίας, παραδοσιακούς οικισμούς, περιοχές περιβαλλοντικής προστασίας και υποδομές που σε πολλές περιπτώσεις ήδη δοκιμάζονται. Η πολεοδομική απόφαση εδώ δεν αφορά μόνο ένα κτίσμα, αλλά το μέλλον του τοπίου, της τοπικής οικονομίας και της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Οι Δήμοι της Μεσσηνίας, μέσα από τις Πολεοδομίες τους, έχουν άμεση γνώση αυτών των ιδιαιτεροτήτων. Μπορούν να ασκήσουν επιτόπιο έλεγχο, να κατανοήσουν τις πραγματικές συνθήκες και να σταθμίσουν την ανάπτυξη με την προστασία του δημόσιου χώρου. Αυτή η εγγύτητα δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κεντρικές, απομακρυσμένες υπηρεσίες που λειτουργούν με γενικευμένα πρότυπα και τυποποιημένες διαδικασίες.
Η μεταφορά των ΥΔΟΜ σε κεντρικούς φορείς εγκυμονεί τον κίνδυνο μιας άκαμπτης, τεχνοκρατικής διαχείρισης, η οποία – ιδίως σε περιοχές με υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον – μπορεί να ευνοήσει μεγάλες και ισχυρές επενδύσεις εις βάρος της μικρής ιδιοκτησίας και της τοπικής κοινωνίας. Οι «γρήγορες εγκρίσεις» χωρίς ουσιαστική τοπική κρίση απειλούν να οδηγήσουν σε άναρχη δόμηση και σε μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις του φυσικού και πολιτισμικού τοπίου.
Και ακριβώς αυτό το τοπίο αποτελεί το βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα της Μεσσηνίας ως τουριστικού προορισμού. Η υπερεκμετάλλευση της γης, χωρίς τοπικό έλεγχο και δημοκρατική λογοδοσία, δεν οδηγεί σε βιώσιμη ανάπτυξη αλλά σε πρόσκαιρα κέρδη με μακροπρόθεσμο κόστος για όλους.
Το πρόβλημα των Πολεοδομιών δεν είναι η εγγύτητά τους στους Δήμους, αλλά η χρόνια υποστελέχωση και η έλλειψη πόρων. Αντί για αφαίρεση αρμοδιοτήτων, απαιτείται ενίσχυση των ΥΔΟΜ, θεσμική θωράκιση και σύγχρονα εργαλεία, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στον αυξημένο φόρτο εργασίας που φέρνει η ανάπτυξη.
Για τη Μεσσηνία, η διατήρηση των Πολεοδομιών στους Δήμους δεν είναι συντεχνιακή διεκδίκηση. Είναι προϋπόθεση για ισορροπημένη ανάπτυξη, προστασία του τόπου και διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος σε μια περίοδο έντονων πιέσεων και μεγάλων επιλογών.
Γιάννης Λάσκαρης πρώην δημοτικός σύμβουλος Δήμου Μεσσήνης
