Οι εκθέσεις θα λειτουργούν σήμερα, αύριο και το Σάββατο από τις δέκα το πρωί μέχρι τις δέκα το βράδυ.
Αύριο, Παρασκευή, το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης ομιλία του προέδρου του Εθνολογικού και Λαογραφικού Μουσείου Χρισσού Δήμου Δελφών, Ηλία Δαραδήμου, με θέμα «Η ελληνική παραδοσιακή φορεσιά». Επίσης η κάτοικος της Αρτεμισίας, Ευσταθία Βασιλάκη, θα μιλήσει με θέμα «αναφορά στα επί μέρους κομμάτια που συνθέτουν την γυναικεία φορεσιά των κοινοτήτων της Αλαγονίας», ενώ ο κάτοικος της Αλαγονίας, Γιάννης Ροβολής, θα μιλήσει με θέμα «Η γυναικεία φορεσιά των χωριών μας μέσα από τον ανδρικό βλέμμα». Θα ακολουθήσουν χοροί και προσφορά παραδοσιακών κερασμάτων. Επίσης θα λειτουργήσει και έκθεση βιβλίων τοπικού περιεχομένου, ενώ θα προβάλλονται βίντεο από το πολιτισμό της περιοχής. Η παρουσίαση θα γίνει από την Χριστίνα Καντζιλιέρη και την Γιώτα Παπαδέα.
Το Σάββατο, στις επτά το απόγευμα, θα γίνει ομιλία του αρχαιολόγου Δημοσθένη Κοσμόπουλου με θέμα «Στον Μεσσηνιακό Ταΰγετο: Ανασκάπτοντας το παρελθόν ενός βουνού, από την προϊστορία ως τους ρωμαϊκούς χρόνους, δίχως σκαπάνη».
Λίγα λόγια για τη γυναικεία φορεσιά της περιοχής Αλαγονίας
Σύμφωνα με τους διοργανωτές, «Η ελληνική φορεσιά γενικά διατήρησε στο διάβα των αιώνων πολλά στοιχεία από την αρχαία και βυζαντινή περίοδο και τα εμπλούτισε με τις επιδράσεις που δεχόταν, είτε από τα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς είτε από τις εμπορικές επαφές με άλλους λαούς (κυρίως οι νησιωτικές περιοχές και τα αστικά κέντρα).
Οι ενδυμασίες των γυναικών που κατοικούσαν στα ορεινά μέρη είναι πιο αυθεντικά ελληνικές διότι επικρατεί η απλότητα και συμπληρώνεται μέσα από ευγενικές προθέσεις για καλαισθησία, χωρίς ιδιαιτερότητες και τάση για νεωτερισμούς οι οποίες θα είχαν ως αποτέλεσμα την απομόνωση από την κοινωνική ζωή. Οι γυναίκες στα ορεινά χωριά δεν ξεχώριζαν πολύ στην ενδυματολογική προσέγγιση και σπάνια επηρεάστηκαν από την καταγωγή και την ταξική τους προέλευση.
Τέτοια γνήσια ελληνική είναι και η φορεσιά των γυναικών από τα έξι (6) χωριά της Αλαγονίας. Το πώς αυτή διαμορφώθηκε και έφτασε στη σημερινή της μορφή είναι πεδίο έρευνας ειδικών μελετητών.
Σε κάποια χωριά την ονομάζουν «Κουτσαβίτικη» (από την ομώνυμη περιοχή) και σε κάποια άλλα «Αλατζά» (διότι πιθανώς το φόρεμα του αλατζά να μπήκε πρώτο στην τυπολογία της φορεσιάς). Ο ενιαίος τύπος της πλέον φοριέται σε όλα τα χωριά. Ο γνωστός χώρος των έξι (6) χωριών λεγόταν στα αρχαία χρόνια Δενθαλιάτις ή Δενθελιάτις, πήρε επίσημα το όνομα Αλαγονία το 1835 και έτσι λέγεται μέχρι σήμερα, από την ονομασία Πισινά Χωριά όπως λεγόταν όταν ανήκε στην περιφέρεια Μυστρά, καθώς συστήθηκε και ο ομώνυμος δήμος ο οποίος καταργήθηκε το 1912. Η περιοχή των χωριών Καρβέλι και Λαδά λέγεται από πολύ παλιά Κουτσαβά. Οι Καλαματιανοί ήταν πιο κοντά γεωγραφικά σε αυτά τα δύο χωριά, είχαν τακτικότερες συναλλαγές με τους κατοίκους τους, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονταν ως Κουτσαβίτες, και έδωσαν, μετά το 1950 περίπου, το προσωνύμιο «Κουτσαβίτες» και στους κατοίκους των υπολοίπων χωριών. Το ίδιο έγινε και με τη φορεσιά. Γι’ αυτήν, που έβλεπαν τακτικότερα να φορούν οι γυναίκες από τα δύο αυτά χωριά, χρησιμοποίησαν την ονομασία «Κουτσαβίτικη» όπως την έλεγαν και αυτές (από πληροφορίες του Γιώργου Παπαδόπουλου από το χωριό Λαδά, υπήρχε στην κατοχή της οικογενείας του παλιό «πωλητήριο φορεσιάς» του 1843–κάηκε στις φωτιές του 2007 μαζί με το σπίτι τους στις Σιλίμποβες-που την ονομάτιζε «Κουτσαβίτικη»).
Το προσωνύμιο «Κουτσαβίτες» λοιπόν δόθηκε και στους κατοίκους των υπόλοιπων χωριών από τους Καλαματιανούς, οι οποίοι δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν για τις διαφορετικές γεωγραφικές ονομασίες που υπάρχουν στην περιοχή, και ως αφορμή είχαν, κυρίως, τις ενδυματολογικές συνήθειες που αντίκριζαν συχνότερα, αλλά και την οικονομική και κοινωνική δράση που ανέπτυξαν ποικιλοτρόπως οι καταγόμενοι από τα χωριά αυτά.
Η ονομασία της φορεσιάς ως «Κουτσαβίτικη» έχει υιοθετηθεί και από μερικούς κατοίκους άλλων χωριών (Αρτεμισία, Νέδουσα) και χρησιμοποιείται παράλληλα με τις ονομασίες «Αλατζάς» και πολύ σπάνια «Στολή», ενώ κάποια άλλα χωριά, κυρίως η Αλαγονία και οι Πηγές, ονοματίζουν τη φορεσιά αποκλειστικά ως «Αλατζά».
Γράφει ο Γιάννης Ροβολής σε κείμενό του για τη γυναικεία φορεσιά των χωριών της Αλαγονίας: «…Κάθε τόπος είχε την δική του, σε μικρολεπτομέρειες, φορεσιά. Έβλεπες μια γυναίκα και από το ντύσιμό της καταλάβαινες από ποιο χωριό είναι. Έξι χωριά αποτελούν τον τέως δήμο Αλαγονίας στην περιοχή της. Τα χωριά μέσα στη λεκάνη των πηγών του Νέδοντα (με τα καθορισμένα νέα τους ονόματα, Αρτεμισία, Πηγές, Αλαγονία, Νέδουσα) είχαν όμοιο τύπο φορεσιάς. Τα άλλα δύο χωριά Λαδά και Καρβέλι είχαν μικροδιαφορές. Βλέπανε τις γυναίκες από αυτά τα δυο χωριά και λέγανε: -Αι..αυτές οι Κουτσαβίτισσες…».
Την οφείλουμε αυτή την εκδήλωση. Στις γιαγιάδες μας, στις μανάδες μας, στις αδερφές μας και σε όλους όσους κράτησαν αλώβητο το σπουδαίο αυτό στοιχείο πολιτισμού του τόπου μας.
Η γυναικεία φορεσιά των χωριών μας είναι στοιβαγμένη στο μυαλό και στην καρδιά μας μαζί με όλα τα στοιχεία της προηγούμενης φάσης της πολιτιστικής ζωής της περιοχής μας. Είναι ευτύχημα για τον πολιτισμό μας και την κοινοτική μνήμη ότι μέχρι σήμερα φυλάσσονται στα σεντούκια κληρονομικά κειμήλια, τα οποία σε εθνικές, θρησκευτικές και οικογενειακές γιορτές, φοριούνται με σεβασμό από τις σημερινές κατόχους. Αναμφισβήτητα αποτελούν δείγμα του απλού πολιτισμού της ορεινής αυτής περιοχής, σπουδαία πράξη αγάπης ως δώρο παλαιότερης γυναίκας σε νεώτερη και πολύ ιδιαίτερη τιμή όταν χαρίζεται σε άτομα που δεν κατάγονται από την περιοχή.
Από τη θέση αυτή ευχαριστούμε τον συλλέκτη, φίλο μας πια, Χρήστο Κατσαμπάνη, στην πρωτοβουλία του οποίου οφείλεται η εκδήλωση-αφιέρωμα στη γυναικεία φορεσιά των χωριών της Αλαγονίας, όπως επίσης και για τη μεγάλη πολιτιστική προσφορά προς την πόλη της Καλαμάτας με την παρουσίαση μεγάλου μέρους της συλλογής του, όπως και τον Τάσο Βαμβακά -StudioF- για την επιμέλεια της έκθεσης παλιάς φωτογραφίας.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΑΛΑΓΟΝΙΑΣ-ΑΡΤΕΜΙΣΙΑΣ-ΚΑΡΒΕΛΙΟΥ-ΛΑΔΑ-ΝΕΔΟΥΣΑΣ-ΠΗΓΩΝ και ΣΥΛΛΟΓΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΤΣΑΜΠΑΝΗ.
