«Μεγάλη η χαρά και η τιμή που νιώθουμε απόψε όλοι οι πολίτες της Καλαμάτας και ιδιαίτερα οι Νεδουσαίοι και όλοι οι Αλαγόνιοι, γι’ αυτό το σπουδαίο γεγονός. Χαρά, γατί μετά από προσπάθειες και κόπους ετών, ήρθε η ώρα να αναγνωριστεί και το έργο του περήφανου τέκνου της Νέδουσας, του Νικηταρά του Τουρκοφάγου, αλλά και τιμή, αφού στο πρόσωπό του τιμώνται και αναγνωρίζονται οι κόποι και οι αγώνες όλων των Αλαγονίων διαχρονικά για την ελευθερία της κοινής μας πατρίδας.
Ο άνθρωπος αυτός που θα στέκεται εφ’ εξής μπροστά μας και θα μας βλέπει παντοτινά κάθε φορά που θα περνάμε από εδώ, υπήρξε ένας σπουδαίος ήρωας του Αγώνα μας για εθνική απελευθέρωση, για εθνική ανεξαρτησία. Δεν υπήρξε μάχη στην οποία να μη λάβει μέρος· Δεν υπήρξε πόλη ή χωριό που να μην περάσει και να εμψυχώσει τους επαναστατημένους Έλληνες· Δεν υπήρξε άνθρωπος που να μην τον γνωρίζει και που να μην εκτιμά την αγωνιστικότητα, τη δύναμη, τη φιλοπατρία του!
Αυτός ο άνθρωπος όμως, δεν υπήρξε ένας απλός αγωνιστής του ’21. Αν ήταν μόνο τέτοιος, ίσως να μην του άξιζε η αναγνώριση που του γίνεται σήμερα! Γιατί πολλοί είναι αυτοί που πολέμησαν για την πατρίδα και θυσιάστηκαν γι’ αυτή κι όμως συνωστίζονται στις τελευταίες σελίδες της ιστορίας μήπως κάποτε ενδιαφερθεί κανείς γι’ αυτούς, έστω και με μια αράδα, έστω και με μια απλή αναφορά του ονόματός τους!
Ο Νικηταράς, ο Νικηταράς ο Τουρκοφάγος (επιτρέψτε μου τη χρήση της λέξης «Τουρκοφάγος» σε πείσμα του ιστορικού καθωσπρεπισμού που πολλές φορές μας οδηγεί σε ιστορικά ανοσιουργήματα) στέκεται εδώ, επειδή εκτός των άλλων υπήρξε και εξακολουθεί να είναι (γιατί οι ήρωες δεν πεθαίνουν παρά μόνο όταν τους ξεχνούμε) πρότυπο Έλληνος. Με τον απλό και ανεπιτήδευτο τρόπο ζωής του, δείχνει σε όλους τους σημερινούς Έλληνες πώς πρέπει να ζουν ετούτες τις δύσκολες για τον τόπο ημέρες.
Πρώτ’ απ’ όλα, ήταν πατριώτης· μια λέξη ξεχασμένη σήμερα ή χειρότερα, συκοφαντημένη· Έμπρακτα όμως πατριώτης, όχι από τον καναπέ του σπιτιού του! Γι’ αυτό και δεν έπαψε να αγωνίζεται ακόμα και μετά την απελευθέρωση για τους Έλληνες που παρέμεναν αλύτρωτοι και περίμεναν την ώρα και τη στιγμή που θα ζήσουν κι αυτοί ελεύθεροι σε μια ελεύθερη Ελλάδα!
Μαζί με την αγάπη για την πατρίδα, ο Τουρκοφάγος αγαπούσε και την πίστη των πατέρων του, έβαζε στην ίδια μοίρα την υπεράσπιση της Ορθόδοξης πίστης με αυτήν της Ελλάδας, γιατί καταλάβαινε αυτός ο ολιγογράμματος, πράγματα πολύ υψηλότερα από αυτά που νομίζουν ότι καταλαβαίνουν οι «πανεπιστήμονες» της εποχής μας! Ήξερε από πρώτο χέρι εξάλλου τη δύναμη που κρύβει η πίστη στην Εκκλησία για τον λαό μας, αφού κι ο ίδιος είχε έναν αδελφό νεομάρτυρα, τον άγιο Ιωάννη Σταματελόπουλο, που είχαν σφάξει οι Τούρκοι σε ηλικία μόλις 11 ετών, επειδή δεν απαρνήθηκε την πίστη του.
Ο Νικηταράς επίσης, προτίμησε να ακολουθήσει το αρχαιοελληνικό «λάθε βιώσας», δηλαδή απέφευγε την αυτοπροβολή, προτιμώντας να βρίσκεται στη σκιά των άλλων εάν με αυτό ωφελούσε τον κοινό αγώνα. Κι αυτό, γιατί εκείνο που τον ενδιέφερε ήταν να προσφέρει στην πατρίδα και όχι να δεχτεί προσφορές απ’ αυτήν, παραγκωνίζοντας ακόμα και τον εαυτό του και τις φιλοδοξίες του!
Εδώ, θα μου επιτρέψετε να προσθέσω κι ένα ακόμη χαρακτηριστικό γνώρισμα, σπάνιο στην εποχή μας· Ήταν αφιλοχρήματος· Δεν δεχόταν ούτε δεκάρα από την πατρίδα του· Προτιμούσε να πεινάσει αυτός και η πάμφτωχη οικογένειά του, παρά να καταδεχτεί να πάρει ή να του δώσουν κάτι που ανήκει στην κοινή πατρίδα! Πόσο κακόηχο ακούγεται αυτό σήμερα! Σε μια εποχή όπου τα πάντα αποτιμώνται με το χρήμα, μόνο μια λέξη με υποτιμητικό χαρακτήρα θα του ταίριαζε: κορόιδο!
Τον είπαν επίσης και δίκαιο· Ένας Αμερικανός γιατρός μάλιστα, ο Samuel Gridley Howe που συμμετείχε ως φιλέλληνας στον αγώνα μας για ελευθερία, τον χαρακτηρίζει ως Αριστείδη της Νεότερης Ελλάδας. Ποιος άραγε θα μπορούσε να τον συναγωνιστεί σήμερα;
Κι ένα τελευταίο· ο Νικηταράς ήταν προ πάντων ολιγαρκής. Υπάρχει γι’ αυτό μια σχετική ιστορία, την οποία διηγείται ο Γάλλος αρχαιολόγος Edgar Quinet: Κάποια φορά, λέει, που ο γαλλικός στρατός του Μαιζών ήρθε και βρισκόταν στο Πεταλίδι, έτυχε να στήσει στρατόπεδο και ο ήρωάς μας. Το μόνο που είχε για να φάει, ήταν ένα δοχείο με ελιές. Κάθε φορά που κάποιος πήγαινε να τον επισκεφτεί, έκρυβε επιμελώς τις ελιές κάτω από την κάπα του. Επειδή δεν ήταν εύκολο αυτό, κάποια στιγμή έγινε γνωστή η ένδειά του και ο Μαιζών προθυμοποιήθηκε να του αποστείλει τρόφιμα εις ένδειξιν τιμής. Ο Νικήτας του απάντησε περήφανα πως δεν του έλλειπε τίποτα, κι ότι η Ελλάδα μπορούσε ακόμα, δόξα τω Θεώ, να θρέψει τους στρατιώτες της. Κι άρχισε πάλι να κρύβει, καλύτερα από κάθε άλλη φορά, το δοχείο με τις ελιές!
Αυτός ήταν ο προκείμενος ήρωας. Αυτός ήταν ο Νικηταράς ο Τουρκοφάγος: Ένας άξιος ηγέτης, ένας περήφανος Έλληνας·
Ήρθε η εποχή να ανατρέξουμε στο παρελθόν μας αν θέλουμε να έχουμε μέλλον! Και ωραιότερη μορφή από αυτή του Νικηταρά δεν πρόκειται να βρούμε στη νεώτερη ιστορία μας».
