Αλήθεια ποιος θα μπορούσε να σβήσει όσα έγιναν τότε, όταν η σημερινή φήμη της Καλαμάτας, το σημερινό οικοδόμημα και η σημαντική αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, παρά και τα λάθη που έγιναν, στηρίζεται στις βάσεις που μπήκαν στη δεκαετία του ‘80;
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι οι βάσεις εκείνες δεν χρειάζονται ενίσχυση, αν όχι ανακατασκευή, καθώς είναι ανάγκη η Καλαμάτα να αποκτήσει νέο όραμα, που δεν υπάρχει.
Το όραμα θα μπορούσε να είναι η κλιματική ουδετερότητα, αρκεί στο επίκεντρο του σχετικού προγράμματος να ήταν οι ανάγκες των πολιτών και όχι των εταιριών για τη λεγόμενη “πράσινη μετάβαση”.
Μια τέτοια προσπάθεια, δηλαδή να σβηστεί ένα εξαιρετικά δύσκολο επίτευγμα εκείνης της περιόδου ή ακόμη και να ευτελιστεί, είδαμε από τη δημοτική αρχή στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου.
Η αντιδήμαρχος, Πιπίνα Κουμάντου, μίλησε με έναν αποθεωτικό τρόπο για την επιτυχία της δημοτικής αρχής να εξασφαλίσει απευθείας χρηματοδότηση 600.000 ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του προγράμματος του Κλιματικού Συμβολαίου που έχει σχεδιάσει η πόλη για την Κλιματική Ουδετερότητα και Ανθεκτικότητα μέχρι το 2030.
Αντέδρασε ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, επί πολλά χρόνια διευθυντής της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, Βασίλης Τζαμουράνης, κάνοντας την ακόλουθη παρατήρηση:
“Επιτρέψτε μου να σας πω κ. Κουμάντου γιατί ίσως δεν το θυμάστε: Η πρώτη μεγάλη χρηματοδότηση που διαχειρίστηκε ο Δήμος απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η γραμμή 550 το 1987 για την ανασυγκρότηση της Καλαμάτας από τους σεισμούς του ΄86. Και αυτά δεν ήταν λίγα χρήματα. Ήτανε απευθείας χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ΕΟΚ τη λέγανε τότε, και με την οποία έγιναν τα σημαντικότερα αναπτυξιακά έργα της πόλης όπως το Βιοτεχνικό Πάρκο, το Ανατολικό Κέντρο, το Δυτικό Κέντρο και μια σειρά άλλα έργα”.
Ωστόσο η Πιπίνα Κουμάντου όχι μόνο δεν αποδέχτηκε την παρατήρηση του Βασίλη Τζαμουράνη αλλά ουσιαστικά ευτέλισε αυτό που πέτυχε τότε η Καλαμάτα, μιλώντας για “δώρο” που δόθηκε στην Καλαμάτα, κάτι που ακούστηκε υποτιμητικά, ενώ αντίθετα, συνέχισε, η δημοτική αρχή παίρνει απευθείας χρηματοδότηση από την Ε.Ε. “με το σπαθί της”, όπως υπονόησε.
Συγκεκριμένα η αντιδήμαρχος ανέφερε: “Το 1986 δυστυχώς ήταν μια μαύρη, πολύ μαύρη, σελίδα για την Καλαμάτα. Ήρθαν πάρα πολλά χρήματα. Το θέμα είναι ότι εκείνοι οι άνθρωποι πλέον, πολλοί απ’ αυτούς, δεν ζουν, που είχαν την εμπειρία. Σήμερα έχουμε τελείως νέους ανθρώπους στην πόλη. Είναι άλλο να έχεις και να διαχειρίζεσαι ένα δώρο που σου κάνουν για να σε ενισχύσουν για να αποκατασταθείς και άλλο να ζητάς και να παίρνεις προγράμματα και να πρέπει να είσαι μέχρι κεραίας τέλειος. Αυτό έχει μια μεγάλη διαφορά”.
Να λοιπόν που μια τεράστια προσπάθεια, την οποία η Πιπίνα Κουμάντου οφείλει να γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλο δημοτικό σύμβουλο, εκτός ίσως του Βασίλη Τζαμουράνη, λόγω της ιδιότητάς της ως κόρης του δημάρχου Παναγή Κουμάντου, το υποβαθμίζει σε δώρο!
Ας δούμε τι ήταν αυτή η γραμμή 550, μέσα από τη μαρτυρία του αείμνηστου πολεοδόμου, Γρηγόρη Διαμαντόπουλου και το βιβλίο του “Μαχόμενη Πολεοδομία για την Ανάπτυξη της Πόλης - Η περίπτωση Καλαμάτα 1980-1990 - Πόλη και Σεισμός”, το οποίο εκδόθηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας:
“Στις 30.10.86 (σ.σ. μόλις 1,5 μήνα μετά τους σεισμούς!) έχει ήδη έτοιμο στα χέρια του ο Δήμος για να παρουσιάσει σε σύσκεψη αρμοδίων στελεχών της πολιτείας (για την ανάπτυξη, την επαφή με την ΕΟΚ κ.λπ) στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ένα “Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης της Πόλης”. Πρέπει πρώτα να τονιστεί πως δεν έχει ξαναυπάρξει στη χώρα μας τέτοιο τρανταχτό παράδειγμα άριστης συνεργασίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης - Υπουργείων - Πολεοδομικής Ομάδας Μελετητών πόλης (και είναι ζήτημα αν θα ξαναυπάρξει σύντομα). Η επεξεργασία των θεμάτων γίνεται σε βάθος, η καθημερινή πληροφόρηση (όχι μόνο μόνο για τις ανάγκες της Καλαμάτας αλλά και για τις δυνατότητες της ΕΟΚ π.χ. και για τα σωστά κανάλια στις Βρυξέλλες πως θα φτάσουν τα αιτήματά μας στα σωστά χέρια…) εντατική και εμπεριστατωμένη, η συνεννόηση απόλυτη, η όλη ατμόσφαιρα δημιουργικά έντονη και καλοπροαίρετη. Φυσικά κινητήριος μοχλός σε όλα αυτά ο δήμαρχος Καλαμάτας, παρά το ότι τα καθημερινά άμεσα προβλήματα κάτω, στην πόλη, ήταν αφάνταστα πιεστικά και εκρηκτικά”.
Ακόμη πιο συγκεκριμένα για τη γραμμή 550 γράφει ο Γρηγόρης Διαμαντόπουλος: “Ήδη από τον Οκτώβρη 86 είχε βρεθεί, με ενέργειες των αρμοδίων του ΥΠΕΘΟ, η δυνατότητα της γραμμής 550 και είχε υπάρξει σχετική πρόταση από τους αρμοδίους της ΕΟΚ. Ακολουθούν αλλεπάλληλα τέλεξ για επεξηγήσεις (5.11.86), ανάλυση κόστους (12.11.86), περιγραφή των μελετών και αναλυτική παρουσίαση των έργων (15.11.86 και 18.11.86), ώστε οι συντονισμένες αυτές από το ΥΠΕΘΟ ενέργειες καταλήγουν στις 12.12.86 στην απόφαση της ΕΟΚ: Ε(86) 2388 “για τη θέσπιση στην περιοχή της Καλαμάτας μιας προπαρασκευαστικής δράσης για την εφαρμογή των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων (Μ.Ο.Π)...”. Αυτό σημαίνει τη διάθεση 14.942.000 ECU - περίπου 2,5 δισ. δρχ. τότε (η ECU αναπροσαρμόζεται κάθε τόσο), για ένα τελείως συγκεκριμένο πρόγραμμα, φτάνει να απορροφηθούν τα κονδύλια αυτά μέχρι την 31.12.1987”.
Επιπλέον ο Γρηγόρης Διαμαντόπουλος σημειώνει για αυτή τη χρηματοδότηση απευθείας από την τότε ΕΟΚ: “Την επιλογή των έργων την έκαναν κατ’ αρχήν οι μελετητές της ΕΠΑ, σε στενή συνεργασία με το Δήμο, στηριγμένοι ακλόνητα στο γενικότερο όραμα της Καινούργιας Καλαμάτας. Όμως απαιτήθηκε προσαρμογή στις επιμέρους προτάσεις, ένεκα των συγκεκριμένων μετασεισμικών συνθηκών και αναγκών αλλά και των περιορισμών της δωρεάς της ΕΟΚ. Χρειάστηκε ταχύτατη επεξεργασία για την πειστική αιτιολόγηση στους αρμοδίους των Βρυξελλών (ΕΟΚ), αλλά και προϋπολογισμός κόστους με βάση συνοπτική τεχνική επεξεργασία, χρονικός προγραμματισμός, φάσεις πραγματοποίησης… Ο ρόλος έπεφτε βέβαια στους μελετητές της ΕΠΑ της πόλης και ήταν από τις σπάνιες περιπτώσεις που ομάδα πολεοδόμων λειτουργούσε πλήρως σαν υπεύθυνος σύμβουλος Δήμου. Είναι γεγονός πάντως πως η περίπτωση Καλαμάτα αντιμετωπίστηκε πολύ ευνοϊκά από τη συγκεκριμένη υπηρεσία της ΕΟΚ, όπου, όχι μόνο ο επίτροπος κ. Γρ.Βάρφης αλλά και οι απεσταλμένοι (οι κ.κ. Gaudenzi, Amblard, Risodimos …πχ) στις αλλεπάλληλες επισκέψεις και επαφές, έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν για να κατατοπιστούν και να ξεμπλοκάρουν τις δύσκολες καταστάσεις. Το συνολικό ποσό των 3 δισ. δρχ. (μια και η δωρεά της ΕΟΚ 550 δεν μπορούσε να ξεπεράσει το 70%) είχε σαν αποτέλεσμα να μη “χωρέσουν” τελικά και μερικές προτάσεις, που κατά τα άλλα έγιναν δεκτές (όπως π.χ. για τη χρηματοδότηση μιας σειράς μελετών, μεταξύ των οποίων και της νέας Εθνικής περιμετρικά στα βόρεια της Καλαμάτας) προς χάριν της Μικροζωνικής”.
Η δημοτική αρχή όλη αυτή την προσπάθεια, που οδήγησε σε μοναδικά αποτελέσματα, την υποτίμησε, χαρακτηρίζοντάς την, μέσω της αρμόδιας αντιδημάρχου, ως “δώρο”, πιστεύοντας ότι ο κόσμος δεν θυμάται. Ναι, μπορεί να μην θυμάται συγκεκριμένα πράγματα, ακόμη και να μην έχει ιδέα για τη γραμμή 550.
Όμως έχει γραφτεί στη συλλογική μνήμη ότι έγιναν σημαντικά πράγματα εκείνη την εποχή, με αγώνα, προσπάθεια, με επιστημονική καθοδήγηση και τίποτα δεν χαρίστηκε ως δώρο.
Μόνο έτσι θα μπορέσει και η σημερινή δημοτική αρχή να φτιάξει το δικό της μύθο και όχι επιχειρώντας να σβήσει ό,τι έκανε την Καλαμάτα να ξεχωρίζει τις τρεις προηγούμενες δεκαετίες.
Στ.Μ.
