Είχα τη μεγάλη τύχη να γνωρίζω τον Γιώργο Κορρέ, μέσω του φίλου του και δικού μου φίλου, Πέτρου Τσώνη. Τον συνάντησα σε μια αρχαιολογική τομή που έκανε στη Χώρα, κοντά στο Μουσείο, όταν στην αυλή ενός σπιτιού βρέθηκαν κάτω από την επιφάνεια του εδάφους κάποια αντικείμενα. Μου έκανε εντύπωση το πόσο ντροπαλός ήταν με όσους δεν γνώριζε, αλλά ταυτόχρονα ήταν ιδιαίτερα φιλικός με τον φίλο του τον Πέτρο. Το πιο εντυπωσιακό όμως ήταν ότι αμέσως κατακτούσε το σεβασμό του συνομιλητή του με την βαθιά του επιστημονική γνώση και το γενικότερο επίπεδό του. Τον ξαναείδα αρκετές φορές μετά, στην Καλαμάτα, με την αγαπημένη του σύζυγο, δημοσιογράφο Σοφία Ταράντου και με τον Πέτρο Τσώνη. Η Σοφία Ταράντου έφυγε από τη ζωή μόλις 3,5 μήνες πριν, κάτι που ο Γιώργος Κορρές δεν μπόρεσε να ξεπεράσει. Πάντα διέκρινε κανείς το πάθος του για την επιστήμη του και το έργο του, τα οποία σεβάστηκε τόσο που ποτέ δεν σκέφτηκε να τα χρησιμοποιήσει για δημόσιες σχέσεις και επικοινωνία. Και όμως, γι’ αυτόν τον κορυφαίο επιστήμονα η Περιφέρεια Πελοποννήσου και η Περιφερειαή Ενότητα Μεσσηνίας, όπως επίσης οι Δήμοι Τριφυλίας και Πύλου-Νέστορος, δεν είχαν να κάνουν κάποια δήλωση για την παρακαθήκη γνώσης και ευρημάτων που άφησε στις επόμενες γενιές όσον αφορά τη μυκηναϊκή Μεσσηνία. 

"Ο παππούς των στεμμάτων" στην έκθεση "Πρίγκιπες της Πύλου" στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας

Σε τεύχος του περιδικού “Flash της Μεσσηνίας” η Σοφία Ταράντου είχε γράψει ένα πολύ ωραίο θέμα με θέμα “Ο παππούς των στεμμάτων από το Ρούτση της Μεσσηνίας”, όπου παρουσιάζει πως ήρθε στο φως το στέμμα ποια είναι η αξία του. Σημειώνεται στο θέμα μεταξύ άλλων: “...Στα μυκηναϊκά χρόνια η εύφορη περιοχή «στου Ρούτση» πρέπει να ανήκε στην επικράτεια του Νέστορα.

Στη θέση αυτή έχουν ανασκαφεί δύο τύμβοι (ταφικά μνημεία της Μεσοελλαδικής Εποχής, δηλαδή, περί τον -20ό αιώνα) και δύο μυκηναϊκοί θολωτοί τάφοι πρώιμων χρόνων (-16ος και -15ος αιώνας). Ο ένας από τους δύο θολωτούς τάφους, ο 2, βρέθηκε ασύλητος και έδωσε σπουδαίας τέχνης και πλούτου ευρήματα δείχνοντας ότι ανήκε στην οικογένεια του τοπικού ηγεμόνα μεγαλοκτηματία της περιοχής…

…(...) Η αρχική ανασκαφή διεξήχθη το 1956 από τον καθηγητή Σπύρο Μαρινάτο. Η ανασκαφή επαναλήφθηκε το 1989 σε δύο περιόδους, ως πρόγραμμα της Αρχαιολογικής Εταιρείας, από το διάδοχό του στις μεσσηνιακές του ανασκαφές, καθηγητή Γεώργιο Κορρέ.

Ο κ. Κορρές επέστρεψε στο θολωτό τάφο 1, γιατί είχε αντιληφθεί ότι δεν είχε αναφανεί το αρχικό δάπεδό του, ότι δεν είχε ανασκαφεί ο δρόμος του τάφου. Ήθελε, επίσης, να ερευνήσει το μνημείο εξωτερικά για να διευκρινίσει τον τρόπο κατασκευής του.

Έτσι, ένα Σάββατο προς τα τέλη Ιουλίου του 1989 φάνηκε κάτω από τα θεμέλια του θόλου ένας απλός λάκκος που περιείχε ολόκληρο θησαυρό. Το σύνολο έλαμπε κάτω από το τεχνητό φως. Αποφασίστηκε να συνεχισθεί η ανασκαφή για λόγους ασφαλείας, όσες ώρες κι αν απαιτούνταν. Οι εργάτες της ανασκαφής είχαν διαδώσει το νέο στη Χώρα και στη Μεταμόρφωση, διάφοροι κατέφτασαν στην ανασκαφή και χρειάστηκε να έλθει η Αστυνομία για να φυλάει το χώρο.

Η ανασκαφή συνεχίσθηκε με λάμπες πετρελαίου και με παρόντες τον κ. Κορρέ, τρεις βοηθούς του και τον αρχιεργάτη Ζαχαρία Μίχο, ο οποίος διπλωμένος στα δύο εργάσθηκε με τη γνωστή του προσοχή και μαεστρία όλη τη νύχτα. Την αυγή κατόρθωσε να απομακρύνει κάτω από τα θεμέλια του θόλου ένα ακέραιο ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο χώματος διαστάσεων περίπου μισού μέτρου επί 20 εκατοστά, μέσα στο οποίο υπήρχαν συμπιεσμένα διάφορα αντικείμενα.

Εξωτερικά, οι αρχαιολόγοι έβλεπαν έναν όγκο χώματος που έλαμπε εξαιτίας κάποιας οργανικής ύλης και ξεχώριζαν κομμάτια από χαλκό, χρυσάφι και ασήμι. Αλλά δεν μπορούσαν να διακρίνουν ξεκάθαρα τι είναι. Στέμμα, είπε εξαρχής ο κ. Κορρές. Κράνος, έλεγε κάποιος άλλος.

«Και αμέσως άρχισε ο αγώνας δρόμου να φτάσει αυτή η μάζα χώματος στα χέρια των συντηρητών που δε βρήκε αμέσως ευήκοους στους αρμοδίους» λέει ο κ. Κορρές.

«Καταλάβαμε αμέσως ότι ήταν τα πολύτιμα αντικείμενα των πρώτων νεκρών του τάφου. Όταν χρειάστηκε να ξαναχρησιμοποιηθεί ο τάφος, τότε οι απόγονοί τους (οι θολωτοί είναι οικογενειακά μνημεία) έκαναν την ανακομιδή των πρώτων νεκρών που είχαν ταφεί εκεί. Τύλιξαν τα πολύτιμα αυτά αντικείμενα μάλλον μέσα σε κάποιο ύφασμα και τα έκρυψαν σε έναν απλό λάκκο κάτω από τα θεμέλια του θόλου. Καλύτερη κρυψώνα δε θα μπορούσαν να βρουν. Έτσι τα έσωσαν από τη σύληση, κάτι που συνέβαινε από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια» τονίζει ο κ. Κορρές. Τελικά, αυτή η μάζα χώματος μεταφέρθηκε στα εργαστήρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και ο συντηρητής κ. Τάσος Μαγνήσαλης κατόρθωσε να αποκαταστήσει υποδειγματικά αντικείμενα που ανήκαν σε ένα άνδρα και μία γυναίκα. Τα αντικείμενα αυτά είναι:

-το χάλκινο στέμμα με το χρυσό αστέρι στην κορυφή, την ασημένια διακόσμηση που θυμίζει τα χρυσά διαδήματα των Μυκηνών (-16ος αιώνας) και το ασημένιο περίβλημα του στέμματος του Επάνω Εγκλιανού, ως και τις χάλκινες περόνες που υποθέτουν οι αρχαιολόγοι ότι το συγκρατούσαν πάνω σε ένα μάλλινο ή δερμάτινο πίλημα, δηλαδή σκούφο, που υπήρχε προφανώς στο εσωτερικό του.

-Ένα τελείως λυγισμένο χρυσόηλο μινωικό χάλκινο ξίφος (-16ος αιώνας), μήκους 80 εκατοστών. Οι συγγενείς του νεκρού λύγιζαν έτσι το ξίφος του για να μην ξαναχρησιμοποιηθεί

-μια ελαφριά οστέινη περόνη, μικρογραφία σκήπτρου, από κέρατο ιπποπόταμου

-ένα αμφίστομο χάλκινο μαχαίρι που έκοβε και από τις δύο πλευρές

-μια χάλκινη φιάλη με μία εξαιρετικής τέχνης και τεχνικής λαβή.

Το στέμμα αποτελείται από χάλκινες ταινίες: μια οριζόντια, τη στεφάνη, στην οποία καταλήγουν οι τέσσερις άκρες άλλων δύο ταινιών που ενώνονται σταυροειδώς στην κορυφή του κεφαλιού. Εκεί υπάρχει ένα χρυσό κόσμημα από δύο ατρακτοειδείς ταινίες, σαν αστέρι. Είναι μεγαλύτερο σε διαστάσεις από το ανθρώπινο κεφάλι. Αυτό δείχνει ότι στο εσωτερικό του υπήρχε μια κατασκευή, ένας σκούφος, προφανώς από μαλλί ή από δέρμα πάνω στον οποίο πατούσε η χάλκινη κατασκευή και ακουμπούσε στο κεφάλι. Σ’ αυτό το σκούφο το στέμμα στερεωνόταν με τις μακριές περόνες που σώζονται στο ανώτερο τμήμα του. Το στέμμα ήταν διακοσμημένο με ασημένια κατάκοσμα φύλλα.

Το στέμμα του Ρούτση μετά τη φροντίδα των συντηρητών κ. Κατάκου και κ. Στ. Πολυμενέα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας πέρασε στα χέρια της κ. Γεωργίας Καραμαργιού στο Εργαστήριο Συντήρησης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου…”. 

Η ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ

Για τον θάνατο του Γεωργίου Κορρέ η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, έκανε την ακόλουθη δήλωση: “«Με ιδιαίτερη θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του Γεώργιου Σ. Κορρέ, εξέχοντος προϊστορικού αρχαιολόγου, τόσο στην πανεπιστημιακή διδασκαλία όσο και στην ανασκαφική έρευνα και στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Με στέρεες σπουδές στην Ελλάδα και τη Γερμανία, ο Γεώργιος Σ. Κορρές δίδαξε επί δεκαετίες στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, θεραπεύοντας το αντικείμενο της Προϊστορικής Αρχαιολογίας, όχι μόνον στο αμφιθέατρο, αλλά και με τη διεύθυνση πολλών διδακτορικών διατριβών.

Ταυτίστηκε με σημαντικές ανασκαφές στη Μεσσηνία, στις οποίες αφοσιώθηκε πάνω από μισόν αιώνα, συνδυάζοντας τη θεωρία και την πράξη στην πολύχρονη σταδιοδρομία του.

Παράλληλα με το καθαυτό αρχαιολογικό έργο, ο Γεώργιος Σ. Κορρές μελέτησε και την ιστορία της αρχαιολογικής έρευνας, στη νεότερη Ελλάδα, αναδεικνύοντας την εξέλιξή της και φέρνοντας στο φως άγνωστες πτυχές της. Οι μελέτες του για το έργο και την προσωπικότητα του Ερρίκου Σλήμαν αποτελούν σημείο αναφοράς.

Ο Γεώργιος Σ. Κορρές ήταν προσιτός και αγαπητός στους συναδέλφους πάντοτε διαθέσιμος στους μαθητές του, για συμβουλές, καθοδήγηση και στήριξη. Σε όσους είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε και να συνεργαστούμε μαζί του, η απώλειά του αφήνει συναισθήματα θλίψης, αλλά και ευγνωμοσύνης για την πολυδιάστατη προσφορά του. Ο Γεώργιος Σ. Κορρές πρωτίστως ήταν ένας πολύ καλός άνθρωπος».

Στ.Μ.