«Εμείς οι Έλληνες οφείλουμε να διατηρούμε άσβεστη στη συλλογική μας μνήμη την ανεκτίμητη συμβολή των Ελλήνων της Μικράς Ασίας στη διαμόρφωση της εθνικής και πολιτιστικής μας συνείδησης. Και τούτο διότι οι Έλληνες της Μικράς Ασίας, πιστοί στην παράδοση των Ελλήνων να αντιμετωπίζουν με ηρωισμό τις συμφορές και να μην τις αφήνουν να ανακόπτουν την ιστορική διαδρομή τους, ήταν εκείνοι οι οποίοι υπήρξαν το μπόλι που γονιμοποίησε το δέντρο της εθνικής και πολιτιστικής συνείδησης τους έθνους των Ελλήνων. Πρωτίστως όμως οφείλουμε να τιμούμε την ιερή μνήμη των σεπτών θυμάτων της στυγερής γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Είναι χρέος που απορρέει από την ιστορία αλλά και είναι χρέος που απορρέει από την ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων το 1998», δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, μετά το πέρας της εκδήλωσης.
Επίσης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε και στις δηλώσεις αμφισβήτησης της Συνθήκης της Λοζάνης από τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, σημειώνοντας: «Η Τουρκία οφείλει να αντιληφθεί ότι ο πλήρης σεβασμός του διεθνούς δικαίου είναι conditio sine qua non προκειμένου ένα κράτος να θεωρείται δημοκρατικώς οργανωμένο μέλος της διεθνούς κοινότητας. Και η Συνθήκη της Λοζάνης είναι αναπόσπαστο μέρος του διεθνούς δικαίου, άρα η τήρηση της Συνθήκης της Λοζάνης είναι υποχρεωτική και επομένως οιαδήποτε παραβίαση επισύρει τις κυρώσεις οι οποίες προβλέπονται από το διεθνές δίκαιο».
Ο δήμαρχος Καλαμάτας, Παναγιώτης Νίκας, στο σύντομο χαιρετισμό του πριν από τα αποκαλυπτήρια του μνημείου, που βρίσκεται στο προαύλιο της Ανάληψης, σημείωσε μεταξύ άλλων ότι στην Καλαμάτα ήρθαν περίπου 4.000 πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, «ξεριζωμένοι από τις πατρογονικές εστίες, στα χρόνια της αποτρόπαιης γενοκτονίας. Είναι βέβαια γνωστό πως σε αυτή εδώ την πλατεία υπήρξε το κέντρο ζωής των διωγμένων προσφύγων Μικρασιατών, ο ιερός χώρος πάνω στον οποίο στέγασαν θύμησες, πόνο, όνειρα, ελπίδες, μικροεπαγγέλματα, δραστηριότητες επιβίωσης. Δημιούργησαν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, πρόσφεραν σε όλους τους τομείς της ζωής μας, μπόλιασαν τον τοπικό πολιτισμό, την οικονομική και κοινωνική μας ζωή, την πορεία της Καλαμάτας. Και είναι παρήγορο και ελπιδοφόρο το γεγονός πως οι νεότερες γενιές των πρώτων Μικρασιατών προσφύγων κρατούν ζωντανή τη μνήμη, τις παραδόσεις, τη νοσταλγία για την αλησμόνητη πατρίδα, για τους προγόνους, για τη γενοκτονία και τον ποταμό ελληνικού αίματος που χύθηκε».
Ο δήμαρχος ολοκλήρωσε το χαιρετισμό του σημειώνοντας ότι το Μνημείο της Μικρασίας και των Μικρασιατών «ας είναι στο διηνεκές το σημείο προσευχής, αναφοράς, μνήμης, νοσταλγίας και εκδηλώσεων πολιτισμού και πατριωτισμού των απογόνων των Μικρασιατών, για τα πάθη του ελληνισμού, τους ποταμούς αιμάτων τις αλησμόνητες πατρίδες», ενώ στο τέλος έκανε την αναφορά: «Όχι άλλες χαμένες πατρίδες».
Η κύρια ομιλία έγινε από την καθηγήτρια στην πανεπιστημιακή σχολή της Καλαμάτας, Ελένη Βολονάκη, η οποία αναφέρθηκε στην τρισχιλιετή ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία που ολοκληρώθηκε με το βίαιο διωγμό των Μικρασιατών. Σημείωσε ότι οι πρώτοι πρόσφυγες ήρθαν στην Καλαμάτα το 1914, μετά την είσοδο της Τουρκίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χωρίς όμως να δημιουργηθεί ιδιαίτερη αναστάτωση στην πόλη. Το πλήθος των προσφύγων όμως ήρθε το 1922, μετά την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών. Για την προσωρινή διαμονή τους, σημείωσε, επιτάχθηκαν αποθήκες κτιρίων και στήθηκαν ξύλινοι καταυλισμοί, ενώ ο πρώτος καταυλισμός με λίθινα σπίτια έγινε το 1926 στην Ανάληψη της Καλαμάτας, στην περιοχή δηλαδή που τοποθετήθηκε το μνημείο.
Το μνημείο (έργο του γλύπτη Παναγιώτη Λαμπρινίδη) αναπαριστά, πρόσθεσε η καθηγήτρια κ. Βολονάκη, στο ένα μέρος του, το χάρτη της Μικράς Ασίας «κατά τη διάρκεια της τρισχιλιετούς ιστορίας και μεγαλουργίας», ενώ το δεύτερο μέρος «περιγράφει Μικρασιάτες που μεταφέρονται από τον τόπο τους μεταφέροντας και τον πολιτισμό και την πίστη τους».
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας με το δήμαρχο Καλαμάτας και το γλύπτη και δημιουργό του μνημίου Μικρασίας και Μικρασιατών, Παναγιώτη Λαμπρινίδη
«Το μνημείο μας συγκινεί όλους, είναι μια πράξη μνήμης, συμβολίζει τη διαχρονία του ελληνικού πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, μας καλεί να τιμήσουμε την ιστορία της Μικράς Ασίας, τον ελληνικό πολιτισμό των κατοίκων της, μας καλεί να διατηρήσουμε τη μνήμη των αγώνων για την ελευθερία και τη δημοκρατία, την ορθοδοξία και τον ελληνισμό. Μας καλεί να θυμόμαστε πάντα τη σημασία της διατήρησης της παράδοσης του πολιτισμού μας, των ηθών και των εθίμων στη ζωή μας και τη σκέψη μας» σημείωσε ακόμη η Ελένη Βολονάκη.
Στη μέση η πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών, Φωτεινή Κοτσογλανίδη, εμφανώς συγκινημένη
Σημειώνεται ότι το μνημείο δημιουργήθηκε με χορηγία της εταιρίας στην οποία ο Δήμος έχει παραχωρήσει τη διαχείριση και εκμετάλλευση της μαρίνας.
Τέλος, με την ολοκλήρωση της εκδήλωσης προσφέρθηκαν κεράσματα, προσφορά του μεζεδοπωλείου του Κώστα Βασιλειάδη.
Στ.Μ.