Ευαγγελία Μηλίτση-Κεχαγιά, διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, Ελένη Ζυμή, καθηγήτρια στην πανεπιστημιακή σχολή της Καλαμάτας

Η ανασκαφή στο Κάστρο της Καλαμάτας γίνεται ύστερα από ιδέα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, την οποία αγκάλιασε με μεγάλη θέρμη η πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, Ιωάννα Σπηλιοπούλου αλλά και ο πρύτανης του Πανεπιστημίου, Αθανάσιος Κατσής.

Όπως μας είπε στο χώρο της ανασκαφής η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, Ευαγγελία Μηλίτση-Κεχαγιά, “η ιδέα προέκυψε μετά από την πίεση που είχε τότε ξεκινήσει για την επανασκαφή και ανάδειξη των αρχαίων καταλοίπων που είχαν βρεθεί στην περιοχή νοτιοανατολικά της Υπαπαντής από την ανασκαφή Γιαλούρη τη δεκαετία του ‘60. Είχαμε αυτή την ιδέα επειδή θεωρούμε ή θέλουμε να πιστεύουμε ότι εδώ το Κάστρο δεν έχει υποστεί πολλές μεταγενέστερες επεμβάσεις και θέλαμε να κάνουμε μια διερεύνηση που θα μας δώσει κλειστά ανασκαφικά στρώματα και ό,τι βρούμε να είναι πιο βέβαιο επιστημονικά ότι μπορεί να χρονολογηθεί και να αξιολογηθεί και να ερμηνευτεί”. 

Αριστερά η καθηγήτρια στην πανεπιστημιακή σχολή της Καλαμάτας, Μαρία Ξανθοπούλου

Πέρσι στο Κάστρο της Καλαμάτας έγιναν ανασκαφές διάρκειας δύο εβδομάδων και φέτος συνεχίζονται για άλλες δύο. Η φετινή ανασκαφή ολοκληρώνεται την Παρασκευή 9 Ιουνίου. 

Όσο η ανασκαφή προχωρεί τόσο έρχονται στην επιφάνεια ευρήματα προηγούμενων ιστορικών περιόδων, όμως είναι ακόμη νωρίς για συμπεράσματα. Η κ. Μηλίτση-Κεχαγιά μας είπε σχετικά: “Έχουμε κάνει τον ανασκαφικό κάνναβο και ερευνήθηκαν πέρσι σχεδόν τρία τετράγωνα και άλλα τρία φέτος. Αυτό που βρίσκουμε εδώ δεν μπορεί αυτή τη στιγμή με ακρίβεια να ερμηνευτεί. Ακόμα είμαστε σε μια διαδικασία αναζήτησης των στοιχείων που θα μας οδηγήσουν στην ταύτιση των δεδομένων. Μπορούμε να πούμε όμως, μέσα από την καθημερινή μας παραμονή εδώ, ότι έχουμε καταλάβει και ερμηνεύσει τα τείχη που περιβάλλουν το χώρο που σκάβουμε, τις φάσεις δηλαδή. Αυτή τη στιγμή είμαστε σε μια παλαιότερη φάση, που δεν μπορούμε να δώσουμε ακριβώς στοιχεία χρονολόγησης, γιατί δεν έχουμε ακόμα ανοίξει κλειστά στρώματα ανασκαφικά που θα μας δώσουν κλειστά σύνολα”. 

Για το ίδιο θέμα η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας σημείωσε ακόμη: “Πέρσι είχαμε θεωρήσει ότι είμαστε σε μια όψιμη περίοδο, ίσως δεύτερη τουρκοκρατία. Τώρα η δεύτερη τουρκοκρατία ενισχύεται μεν αλλά αρχίζουν να φαίνονται και στοιχεία για παλαιότερη χρονολόγηση, ενδεχομένως φραγκοκρατίας. Ακόμα όμως δεν μπορούμε να δώσουμε  χρονολόγηση με απόλυτη βεβαιότητα. Χρειάζεται να ανασκάψουμε τα μεγάλα στρώματα ανασκαφής που θα μας δώσουν κλειστή χρονολόγηση και βέβαιη χρονολόγηση”. 

Το πολύ σημαντικό ωστόσο, πέρα από τα επιστημονικά αποτελέσματα της ανασκαφής, τόνισε η κ. Μηλίτση-Κεχαγιά, είναι ότι “αυτή τη στιγμή στο Κάστρο εκπαιδεύονται αρχαιολόγοι φοιτητές στο πεδίο, πράγμα που τους δίνει πολύ σημαντικά εφόδια για να μπορέσουν να εργαστούν μετά στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ή σε άλλα ερευνητικά προγράμματα και να έχουν αυτό που λέμε ανασκαφική εμπειρία. Θέλω να πω ότι αυτή η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, που δεν περιορίζεται εδώ στο Κάστρο της Καλαμάτας αλλά υπάρχουν και άλλα κοινά προγράμματα στην περιοχή της Πύλου και στην περιοχή της Άνω Μεσσηνίας, είναι πάρα πάρα πολύ γόνιμη και αποδοτική”. 

Από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου η επίκουρη καθηγήτρια βυζαντινής αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, Μαρία Ξανθοπούλου, υπερθεμάτισε ότι η έρευνα που γίνεται στο Κάστρο της Καλαμάτας είναι πολύ σημαντική για τους φοιτητές: “Είναι η ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τις εργασίες στο πεδίο και να εφαρμόσουν ό,τι μαθαίνουν θεωρητικά. Είναι μια μοναδική ευκαιρία θεωρώ για τους φοιτητές και δεν αναφέρομαι μόνο στην εργασία που κάνουν στο πεδίο αλλά και στη συνεργασία που έχουν με τους αρχαιολόγους της Εφορείας Αρχαιοτήτων”.  

Ακόμη η κ.Ξανθοπούλου πρόσθεσε ότι “είναι ένας ωραίος χώρος εδώ στο Κάστρο γιατί έχουν την ευκαιρία οι φοιτητές να δουν ένα σημείο που αποτελεί ένα παλίμψηστο με πολλές φάσεις κατοίκησης, από την αρχαιότητα βέβαια μέχρι τους νεότερους χρόνους. Αυτό το βλέπουμε στην πράξη, δηλαδή πως οι αλλεπάλληλες φάσεις κατοίκησης αποτυπώνονται και στο πεδίο”. 

Οι φοιτητές από την πλευρά τους δείχνουν ιδιαίτερα ευχαριστημένοι από τη συμμετοχή τους στην ανασκαφική έρευνα. Είναι άλλωστε η πρώτη φορά που από τη θεωρία έχουν περάσει στην πράξη στο πεδίο.