Εκεί που κάποτε λειτουργούσε το εργοστάσιο Λιναρδάκη βρίσκεται τώρα το Μέγαρο Χορού Καλαμάτας, οι αρχιτέκτονες του οποίου σεβάστηκαν την ιστορική μνήμη και δημιούργησαν ένα μεγάλο κτήριο με σύγχρονα στοιχεία βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, δίπλα από τους παλιούς φούρνους του εργοστασίου, που παραμένουν όρθιοι αλλά χρειάζονται μια σοβαρή αναπαλαίωση.
Απευθυνθήκαμε στον αρχιτέκτονα και πρώην αντιδήμαρχο, Γιώργο Κυριακόπουλο, προκειμένου να μας μιλήσει για την αρχιτεκτονική του κτηρίου. Είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει καλύτερα ίσως από τον καθένα το πόσο δύσκολος ήταν ο δρόμος για να γίνει αυτό το έργο. Και όταν λέμε να γίνει εννοούμε να τελειώσει και να είναι απολύτως άρτιο, γιατί πολλές φορές κινδύνευσε από άστοχες ή και πρόχειρες τεχνικές παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες.
Όμως ο Γιώργος Κυριακόπουλος ζήτησε πρώτα να μιλήσουμε με τον Απόστολο Βέττα, αρχιτέκτονα και καθηγητή σκηνογραφίας, επικεφαλής των αρχιτεκτόνων που ετοίμασαν την προμελέτη του Μεγάρου Χορού.
Ο Απόστολος Βέττας λοιπόν ακόμη δεν το έχει πιστέψει ότι το Μέγαρο Χορού τελείωσε και απόψε θα λειτουργήσει. «Εγώ ακόμα δεν μπορώ να πιστέψω ότι μπόρεσε να ολοκληρωθεί. Ήταν πάρα πολλά τα τεχνικά προβλήματα και οι δυσκολίες. Και ένα μεγάλο πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε μάθει να φτιάχνουμε τέτοια κτήρια», μας είπε ο καθηγητής.
Για την αρχιτεκτονική του Μεγάρου Χορού ο Απόστολος Βέττας είπε στο «Kalamata Journal»: «Αρχιτεκτονικά είναι ένα πολύ σημαντικό έργο. Έχει μια ιδιόρρυθμη τυπολογία που ξεκινάει από τη χρήση του κτίσματος για την εξυπηρέτηση της λειτουργίας του χορού. Αυτή η λειτουργία δίνει στο κτίσμα τέτοιες διαστάσεις, που το μάτι που δεν ξέρει μπορεί να τις θεωρήσει και υπερβολικές. Πολύ απλά μπορώ να πω ότι ο χορός είναι μια τέχνη που θέλει χώρο. Είναι ένα κτήριο που διαθέτει την κεντρική του σκηνή με όλους τους πλευρικούς παρασκηνιακούς χώρους στο πλάι και από πάνω είναι ο πύργος της σκηνής. Γι’ αυτό και είναι ψηλό το κτήριο. Αλλά έχει και υπόγεια υποδομή. Επίσης διαθέτει και μικρότερη αίθουσα για πειραματικού χαρακτήρα παραστάσεις, όπου δεν χρειάζεται η τυπική διάταξη του θεάτρου με αυλαία.
Από άποψη ύφους και αρχιτεκτονικής το κτήριο διαθέτει αυτή την ελαφράς τεχνολογίας σιδηροκατασκευή. Το σίδερο και το γυαλί περιβάλλουν το κτήριο και εσωτερικά υπάρχει μπετόν. Αυτό δίνει μια πρόσθετη ελαφράδα στο κτήριο».
Ο καθηγητής επεσήμανε ότι το κτήριο μπορεί να σχεδιάστηκε για να εξυπηρετεί πρωτίστως τη λειτουργία του χορού, αλλά μπορεί να εξυπηρετήσει με τα ίδια αποτελέσματα και κάθε άλλης μεγάλης κλίμακας θεάματα, όπως το θέατρο ρεπερτορίου, το λυρικό θέατρο, τις μουσικές εκδηλώσεις.
Ο Απόστολος Βέττας δεν εργάστηκε για το Μέγαρο Χορού μόνο την περίοδο της ετοιμασίας της προμελέτης του έργου. Έδωσε λύσεις, ως συνεργάτης του Δήμου, και σε περιόδους που έπρεπε να αντιμετωπιστούν προβλήματα τα οποία έδειχναν άλυτα, ιδίως σε ό,τι αφορά τη σκηνή του Μεγάρου. Μας είπε σχετικά: «Η δική μου ειδικότητα είναι περίεργη. Είμαι αρχιτέκτονας, αλλά έχω δουλέψει πάρα πολύ στο θέατρο, είμαι σκηνογράφος και ξέρω πάρα πολύ καλά όλες αυτές τις ανάγκες που σχετίζονται με τα μεγάλης κλίμακας θεάματα. Ξέρω πάρα πολύ καλά τους εσωτερικούς κανόνες λειτουργίας ως προς το φωτισμό, τον ήχο, ξέρω τη λειτουργία του θεάτρου από την πλευρά της σκηνής προς τα έξω, ενώ συνήθως όλοι οι άλλοι ξέρουν τη λειτουργία από την πλευρά της εισόδου μέχρι τη σκηνή. Επάνω σε αυτό το θέμα είχα έντονους διαλόγους και διαφωνίες με ανθρώπους που δεν ξέρανε αυτές τις λειτουργίες, κάποιοι εκ των οποίων είχαν καλή προαίρεση, κάποιοι άλλοι είχαν κακή. Το αποτέλεσμα τελικά θέλω να πιστεύω ότι είναι καλό».
Σε ό,τι αφορά το χαρακτηρισμό του θεάτρου ως Μεγάρου ο κ. Βέττας σημείωσε: «Η έννοια του Μεγάρου στη σημερινή εποχή έχει φύγει από τη βαρύγδουπη πολυτέλεια των υλικών που αφορούν τη φιλοξενία του κοινού μέσα στις αίθουσες και περισσότερο απλώνεται στις πολλές εξυπηρετήσεις που πρέπει να δίνει το κτήριο στα πολύπλοκα τεχνικά θεάματα που πρέπει να φιλοξενήσει. Η έννοια Μέγαρο Χορού είναι ότι μπορεί να στεγάσει όλες τις μορφές χορού, από το κλασικό μπαλέτο μέχρι τις σύγχρονες παραστάσεις. Η έννοια του Μεγάρου λοιπόν περισσότερο πηγαίνει στην ποικιλία της φιλοξενίας των εκδηλώσεων και λιγότερο στην πολυτέλεια. Γενικώς ο κανόνας που επικρατεί στο κτήριο είναι ο κανόνας της απλότητας και μέσα από την απλότητα αναδεικνύεται όλος αυτός ο χώρος».
Σε ό,τι αφορά το κατά πόσο θα είναι βιώσιμο το κτήριο αυτό, ο κ. Βέττας παρατήρησε: «Είναι βέβαια ένα κτήριο που προέκυψε στην εποχή που ακόμα στην Ελλάδα δεν υπήρχε κρίση. Άρα από μία άποψη μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι ένα σπάταλο κτήριο. Ένας σοβαρός όμως διαχειριστής του έργου θα μπορούσε το κτήριο να το κάνει να ζήσει και σε εποχές λιτότητας με μια αντίστοιχη πολιτική.
Να σημειωθεί ότι το έργο, επειδή είχε μια μεγάλη δυσκολία στο οικονομικό μέρος, χωρίστηκε σε δύο φάσεις. Η πρώτη είναι αυτή που βλέπουμε και σε δεύτερη φάση θα ολοκληρωθούν οι θεατρικοί μηχανισμοί. Τώρα έχουν τοποθετηθεί οι απολύτως απαραίτητοι για τη βασική λειτουργία του θεάτρου, στη δεύτερη φάση πρέπει να ολοκληρωθεί το κτήριο σε όλες του τις δυναμικές και σε όλες του τις μορφές λειτουργίας».
Κλείνοντας ρωτήσαμε τον κ. Βέττα αν θα βρίσκεται απόψε στην πρεμιέρα του Μεγάρου Χορού και του Φεστιβάλ Χορού. Μας απάντησε ότι βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, αλλά και ότι ο Δήμος Καλαμάτας δεν τον προσκάλεσε! Μία τηλεφωνική πρόσκληση του απεύθυνε η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Βίκυ Μαραγκοπούλου, για την οποία τόνισε ότι «τρέφω προς το πρόσωπό της μεγάλη εκτίμηση. Το έργο πρέπει να της αφιερωθεί λόγω της δραστηριότητας που έχει εγκαταστήσει στην Καλαμάτα». Αμέσως μετά όμως θέλησε να εκφράσει την πικρία του για το Δήμο Καλαμάτας, επειδή δεν προσκάλεσε ανθρώπους που έχουν κοπιάσει γι’ αυτό το έργο, ιδίως τον Γιώργο Κυριακόπουλο, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Ο κ. Κυριακόπουλος είναι αξιόλογος αρχιτέκτονας και με διαίσθηση. Στη συνεργασία μας είχαμε πολλές αντιρρήσεις, αλλά πρέπει να παραδεχθώ ότι είναι εξαιρετικός αρχιτέκτονας με εξαιρετική αντίληψη, αλλά και ως αντιδήμαρχος πάλεψε για να γίνει αυτό το έργο. Δεν γίνεται να μην τιμηθεί ένας τέτοιος άνθρωπος στο όνομα μιας μικροπολιτικής ή στο όνομα μιας ευθυνοφοβίας. Μου έκανε κακή εντύπωση, με έπιασε παράπονο».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Δεν χωράει καμία αμφισβήτηση η συμβολή του Γιώργου Κυριακόπουλου στη δημιουργία του Μεγάρου Χορού και κυρίως στην αρτιότητα του έργου.
Ο ίδιος μας είπε για τα χαρακτηριστικά του Μεγάρου Χορού Καλαμάτας: «Τις σκηνικές δυνατότητες που έχει το Μέγαρο Χορού δεν τις έχουν περισσότερα από δυο-τρία θέατρα σε όλη την Ελλάδα. Μπορώ να πω δε ότι τα 14.000.000 ευρώ που κόστισε το έργο είναι λίγα μπροστά στις δυνατότητες που έχει. Με μόνο 14.000.000 ευρώ δεν έχει φτιαχτεί άλλο τέτοιο έργο στην Ελλάδα. Γιατί δεν πρόκειται μόνο για Μέγαρο Χορού αλλά για λυρικό θέατρο στο οποίο μπορούν να ανέβουν ακόμη όπερες, συναυλίες, δραματικές παραστάσεις. Πιστεύω λοιπόν ότι το έργο του Μεγάρου Χορού είναι παράδειγμα προς μίμηση για τα μεγάλα έργα στη χώρα. Τα αντίστοιχα κτήρια που έγιναν στην Ελλάδα, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, έχουν κοστίσει κάποιες δεκάδες εκατομμύρια περισσότερα».
Ο λόγος που το κόστος του έργου δεν ξέφυγε, σημείωσε ο πρώην αντιδήμαρχος, είναι ότι επιλέχτηκε να γίνει ένα λιτό, δωρικό κτήριο, με εσωτερικούς χώρους χωρίς πολυτέλειες, ώστε να μη στερηθεί η σκηνή καμία από τις δυνατότητες που έχει τώρα.
Ο Γιώργος Κυριακόπουλος έχει ζήσει την πολυκύμαντη ιστορία αυτού του έργου, το πώς απεντάχτηκε από το Β΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, τι αγώνας έγινε προκειμένου να επανενταχτεί, με την καθοριστική συμβολή του πρώην υπουργού Σταύρου Μπένου, αλλά και τις μεγάλες προσπάθειες της δημοτικής αρχής του Γιώργου Κουτσούλη, τις διαδικασίες που έτρεξαν με όσο πιο γρήγορους ρυθμούς γινόταν, ώστε να εκπονηθούν νέες μελέτες που κατέβασαν το κόστος του έργου σε λογικά επίπεδα.
Ο πρώην αντιδήμαρχος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη συμβολή και των στελεχών της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Καλαμάτας, τα οποία έκαναν καλή δουλειά παρ’ ότι ήταν ένα πρωτόγνωρο έργο όχι μόνο για τα πλαίσια του Δήμου Καλαμάτας αλλά σε εθνικό επίπεδο.
Σταύρος Μαρτίνος
