Λένε οι γνωρίζοντες πως η φωτογραφία πριν και πέρα απ’ όλα τα άλλα είναι βλέμμα. Ο Ανδρέας και η Τζένη με τις φωτογραφίες τους επιβεβαιώνουν κάθε φορά την άποψη αυτή. Πιο πρόσφατη επιβεβαίωση η έκθεσή τους με τον τίτλο «Καλαβρία-Μάνη, Εγγύς Κόσμος», που επί δίμηνο παρουσιάστηκε στο χώρο τέχνης Α49 στην Καλαμάτα και από τις αρχές Αυγούστου παρουσιάζεται στον εκθεσιακό χώρο του Μανιατακείου Ιδρύματος στην Κορώνη*.
Με αφορμή αυτή την έκθεση προέκυψε και η συνέντευξη που ακολουθεί.
- Το φως ως αναγκαία συνθήκη
Ανδρέας Ζαχαράτος: «Αυτό που κάνει τη φωτογραφία μια περίεργη εφεύρεση είναι ότι τα αρχικά υλικά, με τα οποία φτιάχνεται, είναι το φως και ο χρόνος», John Berger. Ύπαρξη και απουσία φωτός αυτόνομα η σε συνδυασμό δίνουν ουσία στην σύνθεση, αναδεικνύουν το ορατό, υπονοούν το αόρατο.
Τζένη Λυκουρέζου: Η πρώτη φωτογραφία είναι μια σκιά, το αρνητικό (στην αναλογική πρακτική), η λανθάνουσα εικόνα. Πάντα σχετίζεται η φωτογραφία με το φως. Είναι αναγκαίος όμως, συχνά, ένας βαθμός ημίφωτος ή και σκοταδιού για να τονιστούν τα νοήματα, η προοπτική, η ουσία της φωτογραφικής σύνθεσης. Φως και σκοτάδι, είναι υλικά για τον φωτογράφο.
- Γιατί ασπρόμαυρο και όχι έγχρωμο φιλμ;
Ανδρέας Ζαχαράτος: Η διάκριση Α/Μ ή Χρώματος καθορίζεται από την θεματική και την προσέγγισή μου στο εκάστοτε θέμα. Το χρώμα έχει την ιδιότητα να σαγηνεύει/εξουσιάζει. Το ασπρόμαυρο λειτουργεί αφαιρετικά, μυστηριακά. Και στις δύο περιπτώσεις είναι μια διαφορετική οπτική ερμηνεία του κόσμου.
- Φωτογραφία και αισθητική
Ανδρέας Ζαχαράτος: Η αισθητική στη φωτογραφία υπόκειται στους κανόνες σύνθεσης, αλλά όταν είσαι στο πεδίο η σύλληψη του θέματος σε οδηγεί και οι αισθητικοί κανόνες αρκετές φορές χαλαρώνουν, ευτυχώς όμως είναι βαθιά ριζωμένοι μέσα μου.
- Πόσο αυτόνομοι μπορεί να είναι οι συνεργαζόμενοι φωτογράφοι;
Ανδρέας Ζαχαράτος: Ειλικρινά ο κάθε φωτογράφος ακολουθεί την μοναχική του πορεία, το μονοπάτι της αλήθειας του. Η συνεργασία μπορεί να δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα εάν ο ένας δεν μπει στα παπούτσια του άλλου.
Τζένη Λυκουρέζου: Για μένα η συνεργασία μας γενικότερα, αλλά και κυρίως με αφορμή την ιδέα και την παραγωγή της έκθεσης «Καλαβρία Μάνη, Εγγύς Κόσμος» και στη συνέχεια του ομότιτλου φωτογραφικού λευκώματος, αποτέλεσε μια άσκηση: να σκεφτόμαστε (φωτογραφικά) μαζί. Με όσα σημαίνει και προϋποθέτει κάτι τέτοιο.
- Η φωτογραφία και η αίσθηση του χρόνου.
Ανδρέας Ζαχαράτος: Το Φωτογραφίζειν δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο παρά εσωτερική ανάγκη έκφρασης, σε συγκεκριμένο χρόνο.
- Φωτογραφία και άλλες τέχνες.
Ανδρέας Ζαχαράτος: Από όλες τις τέχνες, η Φωτογραφία είναι η μόνη που ακινητοποιεί μία συγκεκριμένη στιγμή στο χώρο και χρόνο.
Βοηθάει δε σε αρκετές περιπτώσεις τις άλλες τέχνες με την μοναδικότητα της, ώστε από μια φωτογραφία να ξεκινούν οι εικαστικοί την εκφραστική τους περιπέτεια σε ότι υλικό διαλέξουν (καμβά, ξύλο, πέτρα, χαρτί……….)
- Η φωτογραφία ανάμεσα στην Τέχνη και την τεχνική, η αναγκαία σχέση και με τις δύο.
Ανδρέας Ζαχαράτος: Δεν υπάρχουν όρια ανάμεσα τους. Το ένα εξυπηρετεί, τροφοδοτεί και επηρεάζεται από το άλλο. Προϋπόθεση τα αισθητήρια σε ετοιμότητα, συνεχής παρατήρηση, διαρκής μελέτη, και ασταμάτητη κίνηση.
Τζένη Λυκουρέζου: Επικαλούμαι κι εγώ τον John Berger, το βλέμμα είναι τεχνική, έλεγε. Αν με ρωτούσες λοιπόν τι είναι σημαντικό στη Φωτογραφία, οι γνώσεις ή το «μάτι», θα έλεγα και τα δύο μεν, χωρίς καμία αμφιβολία όμως το «μάτι» είναι καθοριστικό˙ η ικανότητα δηλαδή να παρατηρείς, να ξεχωρίζεις αστραπιαία, να ξέρεις τι και πως θα μπει στο κάδρο πριν καλά-καλά κοιτάξεις από το viseur. Πρόκειται για προσωπική, εσωτερική, αυτοματική διαδικασία - αισθητηριακή αντίληψη και δύσκολα διδάσκεται. Οι γνώσεις κατακτώνται, η παρατήρηση εξασκείται. Όποιος επιτυγχάνει στην τεχνική από την άλλη, δεν σημαίνει πως άνοιξε τις πύλες της Τέχνης. Η ιδέα και ο τρόπος απόδοσής της και η τελική παρουσίαση και οι συγκυρίες, μπορούν να ανυψώσουν ένα έργο σε αξιοσημείωτο και ακόμα περισσότερο, σε έργο Τέχνης.
- Η Φωτογραφία ως τέχνη και πέρα από την τεχνική.
Ανδρέας Ζαχαράτος: Όταν βάζω το μάτι μου στο σκόπευτρο, ο κόσμος που ορίζεται από τις 4 γραμμές, οι όγκοι, το φως, οι μυρωδιές, οι ήχοι, ό,τι συμβαίνει καθορίζουν τη φόρμα, την αφήγηση, αφήνοντας την τεχνική ουραγό.
- Πως και τι ορίζει μία φωτογραφία ως καλλιτεχνική;
Ανδρέας Ζαχαράτος: Η ειλικρίνεια και η ηθική του φωτογράφου δημιουργού. Ο λόγος του και το χρέος του απέναντι στο γίγνεσθαι.
- Η σκηνοθεσία στερεί την αυθεντικότητα στην Φωτογραφία;
Ανδρέας Ζαχαράτος: Η καταγραφή της αλήθειας που είναι η πεμπτουσία και η μοναδικότητα της φωτογραφίας δεν μπορεί να υπηρετήσει ένα συγκεκριμένο σενάριο που αναπαριστά διάφορες πραγματικότητες /εμμονές δημιουργών. Εκτός εάν αυτά τα σενάρια υπηρετούν την παραχάραξη της αντικειμενικής αλήθειας και χρησιμοποιούνται από πόλους εξουσίας.
Τζένη Λυκουρέζου: Με την σκηνοθεσία φτιάχνονται εικόνες˙ δεν υπάρχουν παρά μόνο στην προσωπική σκέψη, την φαντασία και τις ερμηνείες του δημιουργού. Εκπληρώνεται η επιθυμία της επινοητικότητας αλλά παραβιάζεται η πιστότητα της φωτογραφίας.
- Η φωτογραφική συνθήκη ένα κλικ της αιωνιότητας;
Ανδρέας Ζαχαράτος: Η φωτογραφία στη γέννησή της ως φωτοχημική λειτουργία (Louis Daguerre ) και μετέπειτα ως καλλιτεχνική έκφραση χρησιμοποιώντας τους δικούς της αισθητικούς & τεχνικούς κανόνες, λειτουργεί ως καθρέπτης της πραγματικότητας ανακλώντας πάντοτε το είδωλο του φωτογράφου, απέναντι στην αλήθεια που συμβαίνει και βιώνει ο ίδιος.
Το φωτογραφικό κλικ, σε δέκατο του δευτερολέπτου βάζει μία ψηφίδα στην ζωντανή ανάμνηση.
Τζένη Λυκουρέζου: Η φωτογραφία είναι μια μικρή αιωνιότητα. Το θέμα της γίνεται αντικείμενο της προσοχής, της παρατήρησης και του σχολιασμού των (μεταγενέστερων) άλλων. Αυτοί οι Άλλοι κάνουν την φωτογραφία αθάνατη.
Mary Ellen Mark
Φωτογράφισε τον κόσμο όπως είναι. Τίποτα δεν είναι πιο ενδιαφέρον από την πραγματικότητα.
*Η έκθεση στο Μανιατάκειον Ίδρυμα στην Κορώνη (Αίθουσα Ταρσούλη) θα λειτουργεί από τις 2 μέχρι τις 13Αυγούστου
Εγκαίνια έκθεσης:
Σάββατο, 2 Αυγούστου, ώρα 20.00
Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 19.00-22.00
Είσοδος ελεύθερη
