Ανάμεσα στους σημαντικούς σταθμούς της επαγγελματικής της πορείας μέχρι σήμερα, υπήρξε η συμμετοχή της ως χορεύτρια και βοηθός της χορογράφου Μαρίας Χορς στις τελετές αφής και παράδοσης της Ολυμπιακής Φλόγας, καθώς και στην ομάδα χορού «Χορικά» της Ζουζούς Νικολούδη με παραστάσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης, τα χρόνια που δίδαξε στην Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Ραλλού Μάνου. Πέρα από τις σπουδές της στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης, η Κατερίνα Κασιούμη έχει παρακολουθήσει σεμινάρια κλασικού και σύγχρονου χορού σε Κοπεγχάγη, Βιέννη και Λονδίνο, ενώ έχει ολοκληρώσει σπουδές πιάνου και θεωρητικών στο Ωδείο Αθηνών και το Ελληνικό Ωδείο. Eίναι μέλος της Bασιλικής Ακαδημίας Χορού του Λονδίνου (R.A.D.) και υπήρξε μέλος της κριτικής επιτροπής του Youth Ballet της R.A.D.
Τη συναντήσαμε Δευτέρα πρωί στο Ζουμπούλειο Μέγαρο, το κτήριο της Δημοτικής Σχολής Χορού και του Διεθνούς Κέντρου Χορού Καλαμάτας. Μόλις τέσσερις μέρες πριν από την έναρξη του 22ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού...
Λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα… Σε τι φάση βρίσκεστε;
Υπάρχει ένα πολύ καλό πνεύμα. Oι άνθρωποι που στήριξαν φέτος το Φεστιβάλ, γνώριζαν ότι θα ήταν μια δύσκολη χρονιά, κι επειδή το γνώριζαν το έκαναν με την ψυχή τους. Βάσει αυτού είμαι πολύ ευχαριστημένη και μόνο που έχουμε φτάσει εδώ. Έχω τεράστια αγωνία και θα ήθελα να πάνε όλα πάρα πολύ καλά, γιατί το αξίζει ο θεσμός κι αυτός ήταν και ο ρόλος μου, λίγο εξισορροπητικός αυτή τη στιγμή. Πιστεύω ότι και το πρόγραμμα είναι πολύ καλό, γιατί έχει μια μεγάλη ποικιλία χορευτικών παραστάσεων και προσεγγίσεων, πολύ ποιοτικών, για όλα τα βαλάντια, και ο καθένας μπορεί να βρει κάτι μέσα σε αυτό που να τον εκφράσει και να τον συνδέσει με την τέχνη του χορού. Και με τα σεμινάρια είμαι πολύ ευχαριστημένη. Κοιτάξτε, η οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει μια εσωστρέφεια στους ανθρώπους, αλλά ακόμη και η εξωστρέφειά τους εξαντλείται πολλές φορές σε κάτι πολύ ελαφρύ, διασκεδαστικό, που θα τους εκτονώσει και θα τους βγάλει από οποιαδήποτε σκέψη, οπότε το να κερδίσεις ένα κοινό σε μια τέτοια εποχή είναι ένα στοίχημα. Η τέχνη έχει και αυτό το κομμάτι, του να σε κάνει να ξεχάσεις για λίγο τη βιοπάλη σου, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Γενικά αισθάνομαι ότι υπάρχει μια δυναμική στην πόλη που θέλει να στηρίξει τα πράγματα. Κι εμένα αυτό με ενδιαφέρει. Γιατί όποια κι αν είναι η συνέχεια, όταν μια πόλη αναλαμβάνει μια διοργάνωση και την αγαπάει, θα τη φροντίσει. Αν δε συμβαίνει αυτό και τα πράγματα βασίζονται στην πρωτοβουλία ενός ή δύο ανθρώπων ή ενός και της ομάδας του, δεν είναι καλό.
Δεν προλάβατε να παρουσιάσετε το πρόγραμμα του Φεστιβάλ και οι εφημερίδες σας πήραμε λίγο «απ’ τα μούτρα» που λένε. Ότι το φεστιβάλ φέτος δεν έχει αρκετά ξένα συγκροτήματα, ότι δεν έχει πρεμιέρες, κ.λπ. Σας στεναχώρησε, σας απογοήτευσε αυτή η κριτική;
Να σας πω κάτι; Διάβαζα πρόσφατα ένα άρθρο στο εξωτερικό, που έλεγε ότι η κριτική, για να έχει νόημα, πρέπει να γίνεται τις σωστές στιγμές στη σωστή ποσότητα. Τότε που ο άλλος μπορεί να την αφομοιώσει για να γίνει καλύτερος και όχι για να αποθεωθεί ο κριτικός και να καταβαραθρωθεί ο δημιουργός. Αυτό δεν ωφελεί κανέναν. Θεωρώ ότι η κριτική που έγινε είχε μια λογική, αλλά δεν έχει τη στοχοθεσία που εγώ έχω βάλει φέτος για το φεστιβάλ. Είναι λιγάκι ανεδαφικό να κάνεις κριτική σε κάποιον που ανέλαβε τον Μάρτιο χωρίς να έχει παραλάβει κάτι, να του λες γιατί δεν υπάρχει το διεθνές στοιχείο. Αυτό σίγουρα ισχύει, όμως εμένα η άποψή μου είναι λίγο διαφορετική και σε σχέση με το διεθνές, το οποίο δεν αφορά μόνο το εισαγόμενο αλλά και το εξαγόμενο. Γιατί τα προηγούμενα χρόνια η Ελλάδα γνώρισε πολύ ανθηρές εποχές στο χορό σε σχέση με το οικονομικό κομμάτι. Για πόσο καιρό θα μπορούμε συνέχεια να εισάγουμε πολιτισμό; Ωραία, μεγάλοι οργανισμοί σου φέρνουν το καταπληκτικό μπαλέτο από εκεί, την καταπληκτική ομάδα από παραπέρα. Παρακάτω; Ο Έλληνας πολίτης θα δίνει συνέχεια λεφτά για να αισθάνεται κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως θεατής; Πιστεύω ότι θα έπρεπε να έχει δοθεί μεγαλύτερο κομμάτι στην ουσιαστική εκπαίδευση, το οποίο είναι πάντα επίπονο, γι’ αυτό και τα σεμινάρια φέτος στην Καλαμάτα είναι δεκαήμερα και τελειώνουν με παρουσίαση. Γιατί όταν εκπαιδεύεις τους ανθρώπους, τους δίνεις τη δυνατότητα να είναι ελεύθεροι και να έχουν το κεφάλι ψηλά, να γνωρίζουν πού μπορούν να φτάσουν και να έχουν μια σωστή εξωστρέφεια, να ξέρουν πόσο η δουλειά τους τους επιτρέπει να επικοινωνούν με το εξωτερικό. Αυτό θεωρώ ότι είναι ο σωστός όρος του διεθνούς και αυτό θα με ενδιέφερε να στηρίξω αν συνεχιζόταν το Φεστιβάλ υπό τη διεύθυνσή μου. Νομίζω ότι αυτό στηρίζει και την Ελλάδα. Ξέρω πολύ καλά ποιο είναι το καλό και το τέλειο, αλλά πρέπει να δούμε και που βρισκόμαστε σήμερα, να είμαστε ρεαλιστές και όχι να δημιουργούμε ιδεατές καταστάσεις, τις οποίες μετά εμείς οι ίδιοι δε μπορούμε να εξυπηρετήσουμε, γιατί οικονομικά “δε βγαίνουμε”. Πρέπει να πάμε με αυτό που έχουμε και να παλέψουμε αυτό που μπορούμε, όχι αυτό που θα θέλαμε. Πιστεύω ότι μπορούμε να βγάλουμε καλό αποτέλεσμα, αλλά πρέπει να δουλέψουμε όλοι πολύ περισσότερο. Και βλέπω ότι υπάρχουν άνθρωποι με αυτή τη σκέψη στην Καλαμάτα. Όμως και φέτος το διεθνές καλύπτεται, διότι έρχονται οι Candoco με δύο καινούργια έργα που δεν έχουν ξαναπαρουσιαστεί στην Ελλάδα, η Σιβόν Ντέιβις, οι δύο καθηγήτριες των σεμιναρίων που είναι Αμερικανίδες, ενώ και η παραγωγή που θα δούμε στο Πάρκο Σιδηροδρόμων είναι από Γαλλία, Κύπρο και Ελλάδα. Υπάρχει το διεθνές κομμάτι.
Αυξήσατε τις μέρες του Φεστιβάλ από 8 σε 12. Μήπως είναι πολλές;
Θα έλεγα ότι είναι λίγες. Γιατί όταν λέμε φεστιβάλ, εννοούμε μια γιορτή. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο σε μια πόλη, αυτό δε μπορεί σε δύο μέρες να τελειώσει, ούτε αφορά δύο παραστάσεις που θα παρουσιαστούν. Αφορά μια γενικότερη δυναμική η οποία θέλει ένα χρόνο για να την οσμιστεί η πόλη και να υπάρξει μια επικοινωνία. Ο κόσμος που θα έρθει, το ότι μετακινείται μέσα στην πόλη, οι δράσεις που θα γίνουν στα διαφορετικά σημεία, αυτό φέρνει σε επαφή τους ανθρώπους, ακόμη κι αν δε γνωρίζουν το φεστιβάλ ή μπορεί να μην είναι του γούστου τους μια τέτοια δραστηριότητα. Δεν προλαβαίνεις μέσα σε πέντε μέρες. Το ιδανικό για μένα θα ήταν να έχει διάρκεια 15 ημερών.
Κάποιος κόσμος θεωρεί ότι επειδή το Φεστιβάλ αφορά το σύγχρονο χορό, απευθύνεται σε ειδικό κοινό…
Η άποψή μου είναι ότι το καλό πράγμα όλοι το καταλαβαίνουν. Γιατί αν το καλό το καταλαβαίνουν οι λίγοι, πάμε χαμένοι. Άμα μου λέτε ότι το καλό το πράγμα παράγεται από λίγους και είναι για λίγους, τότε οι υπόλοιποι γιατί να το χρηματοδοτούμε; Ας το παράγουν, ας το πληρώνουν και ας το βλέπουν. Πρέπει να “σηκώνεις” λίγο και τον άλλο, αλλά με έναν σεβασμό. Το τι γεμίζει κάθε άνθρωπο πνευματικά, ψυχικά και σωματικά, είναι κάτι που εγώ πολύ το σέβομαι. Δε μπορείς να πεις σε κάποιον που θέλει να πηγαίνει στα μπουζούκια, ότι “αυτό, φίλε μου, δεν είναι διασκέδαση και θα ακούς μόνο Μότσαρτ και Μπαχ”. Κάτι τέτοιο εκφράζει έναν ρατσισμό και πιστεύω ότι η τέχνη δεν πρέπει να λειτουργεί έτσι. Η τέχνη πρέπει να σε κάνει να αγαπάς τον άνθρωπο. Και λάτιν να κάνεις, αν διδάσκεται σωστά, είναι ένα πολύ ωραίο είδος χορού. Ο χορός από τη φύση του ενεργοποιεί το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή και ό,τι είδος χορού και να κάνεις, είναι καλό. Είμαι συνέφορος στο Λύκειο των Ελληνίδων. Από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές μου ήταν όταν με καλούσε η ομάδα σε μια πρόβα τους να χορέψω.
Έχετε μεγαλώσει στα Γιάννενα, άρα το κοινό της περιφέρειας το γνωρίζετε…
Ναι, και έφυγα από τα Γιάννενα γιατί αγαπούσα μια τέχνη που εκεί δεν υπήρχε στο βαθμό που ήθελα εγώ να εκπαιδευτώ πάνω σε αυτή. Έφυγα 13 ετών από την πόλη μου, πέρασα στην Κρατική Σχολή Χορού και έκανα πολλές θυσίες, που τελικά δεν ήταν θυσίες για μένα, έγιναν πολύ αυθόρμητα και μου φαίνονταν όλα πολύ φυσιολογικά. Όταν αγαπάς κάτι, οι δυνάμεις που έχεις μέσα σου είναι ανεξάντλητες.
Η Δημοτική Σχολή Χορού συνδέεται με το Φεστιβάλ της Καλαμάτας, του οποίου προϋπήρχε. Το μέλλον της πώς το βλέπετε;
Με πολλή χαρά βλέπω ότι τα παιδιά και οι γονείς τους - και τους ευχαριστώ πάρα πολύ γι’ αυτό - στηρίζουν τη δουλειά που γίνεται στη σχολή και παρόλη την κρίση δεν έχουμε μειώσεις στους μαθητές μας. Γνωρίζω τον αγώνα που κάνουν οι γονείς για να είναι κάθε μήνα εντάξει με τα οικονομικά τους. Εκεί μακάρι να μπορούσε να γίνει κάτι και από μας, αλλά ξέρετε είναι πολυέξοδο το να λειτουργεί καλά ένα σχολείο, απολύτως νόμιμα, με μισθούς, ασφάλειες, με τη δυνατότητα να έχουμε ζωντανά μουσικούς συνοδούς. Είναι ένα έξοδο αυτό για τη σχολή (οι μουσικοί συνοδοί) αλλά πιστεύω ότι ανεβάζει το επίπεδο πάρα πολύ. Τα παιδιά που έρχονται εδώ και σπουδάζουν, αυθόρμητα συνδέουν δύο τέχνες, τη μουσική και το χορό. Οι άνθρωποι που δουλεύουν, έχουν μεγάλη εμπειρία, αγαπάνε πολύ τη δουλειά τους, που δεν είναι εύκολη, γιατί πολλές φορές ένας δάσκαλος μπορεί να έχει 6-8 απανωτές ώρες διδασκαλίας. Στα περισσότερα σχολεία του εξωτερικού οι καθηγητές δεν επιτρέπεται να εργαστούν πάνω από δύο μαθήματα συνεχόμενα, γιατί θεωρείται ότι η απόδοσή τους πέφτει. Η Καλαμάτα απέδειξε ότι μπορεί να υπάρξει παραγωγή χορευτών και ανθρώπων που εμπλέκονται επαγγελματικά αργότερα με το χορό και έχουν πολύ καλή σταδιοδρομία. Διδάσκεται καλά εδώ η βάση του χορού, κάτι που σπανίζει στην εκπαίδευση. Η Σχολή στηρίζει το Φεστιβάλ και δε μπορώ να φανταστώ ένα φεστιβάλ αποκομμένο από τη Σχολή. Δε γίνεται αυτό σε καμία χώρα του κόσμου.
Διοργανώνετε για πρώτη φορά το Φεστιβάλ, ενώ για τη συνέχεια έχει ανακοινωθεί ότι θα προκηρυχθεί διαγωνισμός για την πρόσληψη μόνιμου καλλιτεχνικού διευθυντή. Αισθάνεστε ότι δίνετε εξετάσεις; Θέλετε να συνεχίσετε στη θέση αυτή;
Θα σας πω κάτι που με βοήθησε για να αναλάβω. Επειδή είμαι άνθρωπος τελειομανής που βασανίζει πάρα πολύ τον εαυτό του για κάθε τι, δεν αισθάνομαι ότι δίνω εξετάσεις σε κανέναν πέραν του εαυτού μου. Γιατί οι δικές μου απαιτήσεις είναι πάρα πολύ υψηλές εσωτερικά. Πολλές φορές δεν έχω τις ίδιες απαιτήσεις από τους άλλους, γιατί εκεί βγαίνει ένα ανθρώπινο κομμάτι. Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ πάντα τον εαυτό μου υπό κρίση από τους άλλους μέσα στα πλαίσια που όλοι κρινόμαστε και δεν έχω καμία διάθεση να πιαστώ από θέσεις ή καταστάσεις για να παραμείνω. Η χαρά μου είναι να γίνονται τα πράγματα όσο μπορώ να τα κάνω σωστά, σύμφωνα με αυτό που είμαι και με αυτό που έχω μπροστά. Αν όμως παρουσιαστεί κάτι άλλο που εξυπηρετεί καλύτερα την κατάσταση, θεωρώ ότι θα πρέπει οι υπεύθυνοι να το επιλέξουν. Πιστεύω ότι ο θεσμός του Φεστιβάλ είναι πάρα πολύ σημαντικός για το χορό, με ή χωρίς εμένα διευθύντρια, πρέπει να παραμείνει, σίγουρα είναι μια κρίσιμη χρονιά, αλλά δεν αισθάνομαι ότι απολογούμαι σε καμία περίπτωση γι’ αυτό που κάνω. Την κριτική έχω μάθει να τη δέχομαι γιατί σπούδασα μία τέχνη όπου η κριτική ήταν το “ψωμοτύρι” μας. Όμως, θεωρώ ότι όταν κάποιος κάνει καλά αυτό που κάνει και το κάνει με όλη του την προσπάθεια, είναι αρκετό. Λάθη κάνουμε όλοι μας, το πώς τα διαχειριζόμαστε είναι ένα άλλο ζήτημα. Και επίσης δεν πρέπει να σκοτώνουμε τους ειλικρινείς και εργατικούς ανθρώπους, γιατί κι αυτοί είναι ένα στήριγμα για την κοινωνία. Κανένας δεν ξέρει αν βρίσκεται στη σωστή θέση τη σωστή στιγμή. Αυτό θα το κρίνει η ιστορία.
