Συνέντευξη στον Σταύρο Μαρτίνο

-Περνάει σιγά σιγά ο καιρός από τη μέρα που ανακοινώθηκε ότι η Καλαμάτα δεν θα είναι Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021. Ποια είναι τώρα τα συναισθήματά σας;
Αισθανόμαστε ακόμα πολύ μεγάλη απογοήτευση που δεν τα καταφέραμε. Πολύ μεγάλη στενοχώρια.
Στο Γραφείο Υποψηφιότητας ήμασταν μια ομάδα που φτιάχτηκε εδώ, δεν γνωριζόμασταν πριν και αυτό είναι πολύ βασικό στοιχείο. Εγώ δεν ήξερα κανέναν. Δέθηκε όμως πολύ γρήγορα η ομάδα.
Πολύς κόσμος βέβαια προσπάθησε να μας παρηγορήσει, μέχρι και ο κ. Νίκας μας είπε ότι στενοχωρήθηκε πάρα πολύ για εμάς, για τη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλαμε. Αυτό όμως είναι σε λάθος βάση. Εμείς δεν κάναμε την προσπάθεια για τον εαυτό μας, την κάναμε για την πόλη, ιδιαίτερα τα παιδιά που είναι από εδώ. Ο δήμαρχος και όλη η πόλη πρέπει να στενοχωριούνται για την Καλαμάτα και όχι για εμάς, δεν θα χαθούμε εμείς. Πρέπει να στενοχωριούνται γιατί η πόλη έχασε μια γιγάντια ευκαιρία την οποία είχε πάρα πολύ ανάγκη.

-Γιατί η ευρωπαϊκή επιτροπή επιλογής έδωσε τον τίτλο στην Ελευσίνα και όχι στην Καλαμάτα;
Δεν είμαι σίγουρος ότι έχω καταλάβει…

-Δηλαδή δεν έχετε πεισθεί ότι ο φάκελος της Ελευσίνας ήταν καλύτερος από της Καλαμάτας;
Όχι! Ξεκάθαρα καλύτερος δεν ήταν. Αυτό που ένοιωσα είναι ότι πρώτα αποφάσισαν να δώσουν τον τίτλο στην Ελευσίνα και μετά βρήκαν τη δικαιολογία για την απόφασή τους. Γιατί κάποιες από τις τεκμηριώσεις που έκανε η επιτροπή δεν είναι αρκετά δυνατές και κάποιες είναι ψευδείς…

-Ψευδείς;
Λένε, ας πούμε, ότι δεν υπήρχαν αρκετοί διεθνείς συνεργάτες. Αυτό είναι ψευδές γιατί καταμετρημένα έχουμε αρκετά περισσότερους διεθνείς  συνεργάτες από την Ελευσίνα.

-Εγώ πάντως είδα στην έκθεση της ευρωπαϊκής επιτροπής ότι η πρόταση της Καλαμάτας υστερούσε στα οικονομικά. Ο Δήμος Ελευσίνας έβαζε περισσότερα λεφτά από όσα έβαζε ο Δήμος Καλαμάτας…
Εκείνο για το οποίο δεν πείσθηκαν, πολύ συγκεκριμένα, είναι ότι ο Δήμος και η πόλη το θέλουν. Γιατί η Καλαμάτα παρουσίασε πολιτική δέσμευση για την οικονομική συμμετοχή του Δήμου, δεν παρουσίασε όμως οικονομική δέσμευση. Μια πολιτική δέσμευση δεν σημαίνει τίποτα αν δεν τη συνοδεύει και ο προϋπολογισμός…

-Γι’ αυτό δεν έχετε εσείς την ευθύνη; Πείσατε εσείς το Δήμο ότι πρέπει να βάλει περισσότερα λεφτά;
Εμείς από πέρσι, κατά την προκριματική διαδικασία του διαγωνισμού, κάναμε εισήγηση να βάλει ο Δήμος 8εκατομμύρια. Το είχαμε πει σε όλους τους τόνους ότι αυτό πρέπει να είναι το ποσό. Και τότε ο Δήμος απάντησε ότι μάλλον πρέπει να σταματήσουμε την υποψηφιότητα. Έτσι αναγκαστήκαμε να δεχτούμε τα 8εκατομμύρια να γίνουν 3,8 εκατομμύρια. Και φέτος, κατά την τελική φάση του διαγωνισμού, καταφέραμε να ανεβάσουμε τα 3,8 εκατομμύρια στα 5 εκατομμύρια.
Η Ελευσίνα όμως είχε 8,88 εκατομμύρια και κατανεμημένα ήδη σε κωδικούς του προϋπολογισμού του Δήμου. Τα δικά μας 5 εκατομμύρια δεν υπήρχαν στον προϋπολογισμό.
Η ευρωπαϊκή επιτροπή είδε το Δήμο Καλαμάτας, τρεις φορές μεγαλύτερο από το Δήμο Ελευσίνας, πλουσιότερο –όπως τουλάχιστον λέει η πόλη- με ανερχόμενη οικονομία, να βάζει σχεδόν τα μισά λεφτά από όσα έβαλε η Ελευσίνα. Αυτό δείχνει ότι δεν είναι πρώτη προτεραιότητα για το Δήμο.

-Έχει λοιπόν ευθύνη η δημοτική αρχή;
Αυτό που μπορώ να καταλογίσω στη δημοτική αρχή, ως προς το οικονομικό θέμα, είναι μια ατολμία ή μια υπερβολική σύνεση, όπως είπε χαρακτηριστικά η ευρωπαϊκή επιτροπή. Και θεωρώ ότι αυτή η «σύνεση» είναι αποτέλεσμα και της πίεσης που υπήρχε στο Δημοτικό Συμβούλιο. Στην Καλαμάτα δεν υπήρχε ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ στην Ελευσίνα ομόφωνα αποφάσισαν και για τα 8,88 εκατομμύρια αλλά και για τη δέσμευση του αποθεματικού του Δήμου σε περίπτωση δεν βρεθούν αυτά τα χρήματα από άλλες πηγές. Εμείς δεν πήγαμε με όση θέληση έπρεπε…
Πιστεύω επίσης ότι έπαιξε πάρα πολύ μεγάλο ρόλο και η πλημμύρα στις 7 Σεπτεμβρίου. Λίγες ημέρες μετά συνεδρίασε το Δημοτικό Συμβούλιο και στην ίδια συνεδρίαση υπήρχε και το θέμα της πλημμύρας και το θέμα του προϋπολογισμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Λόγω της κατάστασης που δημιουργήθηκε από την καταστροφή προκλήθηκε μια πολιτική πίεση που ανάγκασε δημοτικούς συμβούλους που στήριζαν το εγχείρημα να κάνουν πίσω. Είμαι σίγουρος ότι εάν δεν είχε γίνει η πλημμύρα δεν θα είχαν ακυρωθεί οι παράλληλες εκδηλώσεις που είχαμε ετοιμάσει για την επίσκεψη της ευρωπαϊκής επιτροπής, ίσως θα καταφέρναμε κιόλας να αυξήσουμε τον προϋπολογισμό και μπορεί τότε το αποτέλεσμα να ήταν τελείως διαφορετικό.
Θεωρώ ότι και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έπαιξαν πολύ καθοριστικό ρόλο στην όλη υπόθεση της Πολιτιστικής.

-Θετικό;
Αρνητικό! Δεν έγινε κριτική εκεί που θα έπρεπε. Θα μπορούσαν να γίνουν χιλιάδες παρατηρήσεις. Αντίθετα υπήρξε κιτρινισμός, υπήρξαν λαϊκίστικες αναφορές του τύπου «εδώ πνιγήκαμε και θέλουμε να πάρουμε την Πολιτιστική Πρωτεύουσα;».

-Εγώ θεωρώ ότι ο Τύπος δεν υιοθέτησε τέτοιες αναφορές
Υπήρχαν δυο-τρία Μέσα Ενημέρωσης τα οποία σταθερά πολεμούσαν την Πολιτιστική από την αρχή. Δεν λέω ότι δεν πρέπει να γίνεται κριτική αλλά άλλο αυτό και άλλο ο κιτρινισμός που αποσκοπεί να δημιουργήσει τάσεις στην κοινωνία και να πιέσει την αντιπολίτευση και το πολιτικό προσωπικό της πόλης για να υποστηρίξει ανοιχτά το όχι.

-Η ευρωπαϊκή επιτροπή κάνει σοβαρές παρατηρήσεις και για το Μέγαρο Χορού…
Με το Μέγαρο Χορού το πρόβλημα υπήρξε, δεν μπορούσαμε να το κρύψουμε. Ξέρουν ότι έχει πληρωθεί 14 εκατομμύρια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και 800 χιλιάδες από το Ελληνικό Δημόσιο, ότι είναι έτοιμο εδώ και τρία χρόνια ωστόσο δεν λειτουργεί παρά μόνο για τις παραστάσεις του Φεστιβάλ Χορού. Η ευρωπαϊκή επιτροπή μπήκε σε έναν άδειο χώρο. Και όταν είδε ότι μια πόλη δεν μπορεί να λειτουργήσει ένα τέτοιο κόσμημα δεν μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη ότι θα λειτουργήσει κάτι ακόμα μεγαλύτερο.

-Σχεδιαζόταν όμως η πραγματοποίηση μιας μεγάλης έκθεσης ζωγραφικής στο Μέγαρο Χορού τις ημέρες που θα ερχόταν η ευρωπαϊκή επιτροπή επιλογής, ώστε να μην δείχνει άδειο. Γιατί δεν έγινε;
Πραγματικά ακυρώθηκαν προγράμματα που είχαμε ετοιμάσει για να αποδείξουμε τις δυνατότητες της πόλης κατά την επίσκεψη της επιτροπής. Και το βασικότερο πρόγραμμα ήταν μια σημαντική έκθεση, υπό την επιμέλεια του Δημήτρη Τζαμουράνη και του Mataroa, στο Μέγαρο Χορού. Μια μεγάλη έκθεση έργων συλλέκτη από το Βερολίνο. Ο συλλέκτης αυτός είχε πακετάρει τα έργα του όμως για λόγους που δεν είμαι σίγουρος ότι έχω καταλάβει ο Δήμος δεν έκανε αυτά που είχε υποτίθεταιδεσμευτεί προηγουμένως και έτσι η έκθεση ακυρώθηκε! Το αποτέλεσμα είναι ότι εμείς λέγαμε στην επιτροπή, όταν ήρθε, ότι το Μέγαρο μπορεί να γίνει η νέα γκαλερί τέχνης της Πελοποννήσου αλλά εκείνοι έβλεπαν έναν άδειο χώρο. Αν όμως το Μέγαρο ήταν τότε γεμάτο με έργα του Γερμανού συλλέκτη, αξίας εκατομμυρίων, δεν θα είχαν καμία αμφιβολία γι’ αυτό που τους λέγαμε.
Υπάρχουν πάρα πολλά ζητήματα τέτοιου είδους. Υπήρξε και άλλο παρόμοιο γεγονός

-Δηλαδή τι άλλο ακυρώθηκε;
Μεταξύ άλλων ήταν και ένα εργαστήριο του Πολυτεχνείου, που ποτέ δεν καταλάβαμε γιατί και πως ακυρώθηκε. Θα ερχόταν μια ομάδα του Πολυτεχνείου με φοιτητές και καθηγητές, μαζί φοιτητές και καθηγητές και από το εξωτερικό, οι οποίοι θα δούλευαν στην πόλη για 5-6 ημέρες, σε θέματα που θα τους πρότεινε ο Δήμος, όπως το παραλιακό μέτωπο, η ανάπλαση στο κέντρο, οτιδήποτε. Το εργαστήριο θα γινόταν τις ημέρες που θα ερχόταν η ευρωπαϊκή επιτροπή, στην οποία θα δείχναμε ότι η πόλη είναι ελκυστική για προγράμματα μεγάλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

-Είπαμε για τα προβλήματα με τα οικονομικά, με το Μέγαρο Χορού, με προγράμματα που ακυρώθηκαν. Είστε σίγουρος ότι τελικά η δημοτική αρχή την ήθελε την Πολιτιστική Πρωτεύουσα;
Νομίζω ότι δεν υπάρχει αυτή την περίοδο δημοτική αρχή στην Ελλάδα που θα διέθετε τόσους πόρους για την υποψηφιότητά της χωρίς να θέλει να γίνει Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.

-Έχετε μιλήσει για την αδυναμία, μην πω την ανικανότητα, της Φάρις, να κάνει πολιτιστική διαχείριση στο Δήμο…
Το είπε η ίδια η επιτροπή. Εμείς στο φάκελο της Πολιτιστικής είχαμε βάλει το πρόγραμμα Academy, για την εκπαίδευση του φορέα που θα διαχειριζόταν την Πολιτιστική Πρωτεύουσα και των ανθρώπων του φορέα αλλά και του πολιτιστικού τομέα της πόλης. Της επιτροπής της άρεσε πολύ αυτό το πρόγραμμα, όμως είπε ότι ο Δήμος θα πρέπει να φροντίσει για την εκπαίδευση των δικών του υπαλλήλων και δομών αντί να βασίζεται μόνοστον φορέα της Πολιτιστικής και στο προσωπικό της, που μάλιστα μετά το 2021 θα έφευγε.
Είναι φυσικό η Φάρις να μην μπορεί να ανταποκριθεί στην αποστολή της. Έχουν μείνει ελάχιστοι εργαζόμενοι στην επιχείρηση αυτή που όμως έχει πολλές και μεγάλες διαχειριστικές ευθύνες.

-Επιμένετε στην πρότασή σας για το planb και τη δημιουργία Τμήματος Πολιτιστικής Ανάπτυξης;
Πρέπει οπωσδήποτε να ενισχυθεί η Φάρις με νέους επιστήμονες. Εγώ θα πρότεινα, πειραματικά, όταν ο Δήμος ζητάει να απασχολήσει άτομα από το πρόγραμμα της εναλλακτικής θητείας στο στρατό, να ζητάει και θέσεις πολιτιστικών διαχειριστών, όχι μόνο λογιστές, χειριστές μηχανημάτων κ.λπ Θα δουν τότε τι μπορούν να προσφέρουν νέοι επιστήμονες που έχουν σπουδάσει αυτό το αντικείμενο.

-Το planb έχει ψηφιστεί από το Δημοτικό Συμβούλιο αλλά οδηγείται στις καλένδες…
Δεν γνωρίζω. Εμείς καταθέσαμε και δεύτερη πρόταση, περίπου στο μισό κόστος, πιο στοχευμένη, γιατί είναι αλήθεια ότι η αρχική μας πρόταση ήταν κάπως φουσκωμένη, είχε προϋπολογισμό 150.000 ευρώ το χρόνο, για να φαίνεται καλά στην επιτροπή. Μπορώ να πω όμως ότι το planb δεν το ήθελε ούτε η δημοτική αρχή ούτε η αντιπολίτευση, που το καταψήφισε. Κανείς δεν ήθελε να πάρει μια δέσμευση για μετά.

-Με το 1821 και την ένταξη της επετείου των 200 χρόνων από την επανάσταση στο πρόγραμμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας τι έγινε;
Δεν υπήρξε σχόλιο στην έκθεση της επιτροπής για το 1821 ή μάλλον το μόνο σχόλιο ήταν ότι έπρεπε να δέσουμε ποιο πολύ το πρόγραμμα της επετείου με κάποια ευρωπαϊκά ζητήματα.

-Μα εδώ πάει να δημιουργηθεί μια εντύπωση ότι στους ευρωπαίους δεν άρεσε το 1821 γιατί έδινε έναν πατριωτικό τόνο στην πρόταση της Καλαμάτας…
Στη διαδικτυακή αξιολόγηση που έγινε από τον πρόεδρο της ευρωπαϊκής επιτροπής, τον κ. Στηβ Γκριν, όπου μας εκπροσώπησε η κ. Καλλικούνη και η κ. Κεραμέως, μας είπαν ότι η προσέγγισή μας για το 1821 ήταν η καλύτερη σε σχέση με τις άλλες υποψήφιες πόλεις, ότι το πρόγραμμά μας είναι μοντέρνο και ευρωπαϊκό.
Βέβαια, κατά την παρουσίαση του φακέλου μας τα μέλη της επιτροπής ήταν πάρα πολύ επιθετικά, κυρίως προς το δήμαρχο αλλά και προς εμάς. Αυτό όμως δεν αποτυπώθηκε στην έκθεσή τους. Θεωρώ ότι το 1821 δεν ήταν πρόβλημα. Αντίθετα θεωρώ ότι ήταν πρόβλημα η μη ύπαρξη εκθεσιακού χώρου για την έκθεση για το 1821. Και αυτό σε αντιπαράθεση με την Ελευσίνα, που έχει πολλούς εκθεσιακούς χώρους και χτίζει και άλλους…

-Μια κριτική που γίνεται είναι ότι δεν αξιοποιήσατε σημαντικές προσωπικότητες που έχουν συνδεθεί με την Καλαμάτα, τη ΔΕΠΑΚ, την πολιτιστική δημιουργία στην περιοχή, όπως η Βίκυ Μαραγκοπούλου, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, στελέχη της Φάρις…
Από όλα αυτά τα πρόσωπα που ανέφερες έχουμε εγγράφως επίσημες αρνήσεις. Στη Βίκυ Μαραγκοπούλου πρότεινα πέρσι εγώ να γίνει καλλιτεχνική διευθύντρια και μου είπε όχι. Μου είπε ότι «τη στιγμή που πολεμάω για το Φεστιβάλ Χορού δεν θέλω να φανεί ότι πάω σε δεύτερη θέση». Και αυτό είναι απολύτως σεβαστό. Άλλωστε 2-3 μήνες μετά έφυγε και από το Φεστιβάλ Χορού και θα ήταν πάρα πολύ περίεργο να έμενε στην Πολιτιστική. Σε ό,τι αφορά τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, δεν έχει καμία ιδιαίτερη σχέση με την Καλαμάτα…

-Είναι φίλος της Καλαμάτας, του Φεστιβάλ Χορού, μέλος επιτροπής του Φεστιβάλ…
Δεν έχουμε δει ποτέ αυτή την επιτροπή. Αυτοί όλοι έλαβαν επιστολές από εμάς και δεν απάντησαν ποτέ. Να σου πω μάλιστα ότι καλλιτέχνιδα που συμμετείχε φέτος στο Φεστιβάλ Χορού και πληρώθηκε από αυτό, είχε  παραδώσει πρόταση σε εμάς για ένταξη στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα όμως μετά την απέσυρε γιατί της «έβαλε χέρι» η Περιφέρεια Αττικής.

-Δηλαδή;
Δηλαδή όλοι οι καλλιτέχνες είναι στην Αθήνα και έχουν σχέση με την Περιφέρεια Αττικής, που στήριζε την Ελευσίνα...
Σε ό,τι αφορά άλλα πρόσωπα που ανέφερες ή υπονόησες, κάποιοι που συνεργάζονται με το Δήμο, τη Φάρις, όχι μόνο δεν είχαν διάθεση να συνεργαστούν μαζί μας αλλά μας σαμποτάρισαν κιόλας. Κάποιοι δεν θέλανε να ασχοληθούμε με τον τομέα τους και άλλοι δεν πιστεύανε καθόλου στον θεσμό. Με τον Στάθη Γυφτάκη η Πολιτιστική είχε καλή συνεργασία, ενώ ο Κώστας Νικολέας μας είπε ότι δεν έχει χρόνο αλλά όποτε χρειάστηκε ήταν μαζί μας, γι’ αυτό και η Φιλαρμονική μπήκε σε πολλά προγράμματα. Βέβαια όλοι οι τομείς της ΦΑΡΙΣ μπήκανε σε προγράμματα, άλλοι πιο ενεργά από άλλους.

-Το αφήγημα της Καλαμάτας; Γιατί δεν έγινε καλύτερη διαβούλευση για το αφήγημα;
Υπήρξε ομάδα έργου, με 40 άτομα, που δούλεψε έξι μήνες για το αφήγημα, κάναμε ό,τι καλύτερο γινόταν γι’ αυτό αλλά τελικά το αφήγημα δεν το διαμορφώνει ένα εργαστήριο ή ένα Γραφείο Υποψηφιότητας. Το αφήγημα είναι αυτό που δείχνει η ίδια η πόλη στην καθημερινότητά της. Και η καθημερινότητα της πόλης είναι οι Άγιοι Απόστολοι και η πλατεία 23^ης Μαρτίου, αυτό δείχνει και το λογότυπο του Δήμου. Οι μεγάλες γιορτές της πόλης είναι η Υπαπαντή και η αναπαράσταση της 23^ης Μαρτίου. Και η δημόσια τέχνη στην πόλη, κατά 80%, έχει να κάνει με την επανάσταση και τους ήρωες του ’21. Αυτό είναι το αφήγημα της πόλης όσο και να μην το θέλουμε. Που δεν νομίζω ότι δεν το θέλουμε…

-Ο σεισμός και ο πολιτισμός γιατί δεν είναι το αφήγημα της πόλης;
Είναι και ο σεισμός και τον χρησιμοποιήσαμε πάρα πολύ και επιχειρηματολογήσαμε ότι η πολιτιστική ανάπτυξη στην Καλαμάτα συνδέεται με το σεισμό, κάτι που η ευρωπαϊκή επιτροπή το δέχτηκε και το αναφέρει στην εισαγωγή της έκθεσής της. Ωστόσο έξω στην πόλη δεν υπάρχει ο σεισμός. Δεν υπάρχουν εκδηλώσεις για το σεισμό. Όπως είχε πει και ο δήμαρχος, μέχρι πολύ πρόσφατα δεν υπήρχε καν μνημείο για τα θύματα του σεισμού. Αυτό βέβαια έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο σεισμός είναι σχετικά πολύ πρόσφατος ακόμη. Η γενιά του σεισμού είναι σήμερα μόλις στα 50 ή 60 έτη.

-Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας υπάρχει η εντύπωση ότι δεν εκτιμήθηκε όσο του άξιζε από την ευρωπαϊκή επιτροπή επιλογής…
Το Φεστιβάλ Χορού αντί να είναι το μεγάλο μας όπλο ήταν ο μεγάλος μας ασθενής. Τις ημέρες που ήρθε η επιτροπή στην Καλαμάτα δεν υπήρχε καν καλλιτεχνικός διευθυντής. Δεν υπήρχε κανείς να μιλήσει για το Φεστιβάλ Χορού. Και μάλιστα ήταν η δεύτερη φορά που συνέβη αυτό, γιατί και κατά την προκριματική διαδικασία δεν υπήρχε καλλιτεχνικός διευθυντής, είχε παραιτηθεί η κ. Μαραγκοπούλου. Αυτή η κατάσταση με το Φεστιβάλ Χορού, σε συνδυασμό με την κατάσταση στο Μέγαρο Χορού, προβλημάτισε την επιτροπή.
Αντίθετα, στην Ελευσίνα το Φεστιβάλ των Αισχυλείων επεκτάθηκε. Η διάρκεια του φεστιβάλ επεκτάθηκε στους έξι από τους τρεις μήνες, ακριβώς για να υποστηριχθεί η υποψηφιότητα της Ελευσίνας.
Στην Ελευσίνα το Φεστιβάλ έχει προσωπικό όλο το χρόνο και πάνω εκεί στήθηκε και το δικό τους γραφείο υποψηφιότητας.  Στην Καλαμάτα το Φεστιβάλ Χορού δεν έχει ούτε έναν υπάλληλο, δεν έχει καν καλλιτεχνικό διευθυντή για ένα διάστημα του χρόνου.

-Η αντικατάσταση της Έλενας Πέγκα από τον Πολύδωρο Καρυοφύλλη στην καλλιτεχνική διεύθυνση του Γραφείου Υποψηφιότητας έπαιξε αρνητικό ρόλο;
Σίγουρα όχι. Η ίδια η επιτροπή επιλογής μας είχε συστήσει, με τον τρόπο της, να αλλάξουμε κάποια πράγματα. Η Έλενα Πέγκα έστησε ένα πολύ δυνατό πρόγραμμα θεάτρου, χρειαζόμασταν όμως και ένα δυνατό πρόγραμμα εικαστικών, που το έφτιαξε ο Πόκα Γιο (Πολύδωρος Καρυοφύλλης). Μην ξεχνάμε ότι η Έλενα είχε την επιμέλεια ενός έργου που υπήρξε και στον 2^ο Φάκελο Υποψηφιότητας. Επίσης στήριξε ενεργά και σε όλους του τόνους την Καλαμάτα, με αποκορύφωση την παρουσία της δίπλα μας κατά την ανακοίνωση του αποτελέσματος.
Επίσης θεωρώ ότι το αφήγημα έδεσε με τον Πόκα Γιο ακόμη καλύτερα, αν και το πρόβλημα παρέμεινε…

-Πoιο πρόβλημα;
Το «Καλαμάτα Πόλη Πολύτροπος», ότι η Καλαμάτα είναι παντού, ασχολείται με όλα ταυτόχρονα. Αυτό, που οπωσδήποτε είναι θετικό, δημιουργεί πρόβλημα στη συγκρότηση του αφηγήματος. Η Καλαμάτα πραγματικά είναι πόλη πολύτροπος. Είναι μια πόλη με τρία κέντρα, το Ιστορικό Κέντρο, το Εμπορικό Κέντρο, την Παραλία. Και πρόκειται για τρία εντελώς διαφορετικά σημεία, με διαφορετικές δραστηριότητες, με διαφορετική νοοτροπία. Όμως οι Καλαματιανοί κινούνται και απολαμβάνουν το ίδιο και τα τρία. Και έτσι θα δεις τους ίδιους ανθρώπους από τα μπουζούκια της Παραλίας, στα μπαράκια του Ιστορικού Κέντρου, στην παράσταση του Μεγάρου Χορού, στην έκθεση παραδοσιακής ενδυμασίας της κ. Καρέλια κ.λπ

-Είναι αλήθεια ότι κατά την παρουσίαση του φακέλου της Καλαμάτας έγινε παρατήρηση προς το δήμαρχο Καλαμάτας;
Υπήρξε μια συγκεκριμένη κυρία η οποία έκανε ένα πολύ περίεργο σχόλιο, πολύ αρνητικό, εκτός θεσμικού πλαισίου κατά την άποψή μου.

-Δηλαδή τι σχόλιο;
Όταν μιλούσε ο δήμαρχος για το όραμα γύρισε αυτή και είπε «θα σας έλεγα εγώ ποιο είναι το όραμα αλλά δεν είναι της παρούσης»… Η δική μου πρόταση στον δήμαρχο ήταν να διαμαρτυρηθούμε επισήμως γι’ αυτή τη συμπεριφορά. Μετά μίλησα με τον αντιδήμαρχο της Ρόδου και μου είπε ότι έκανε τα ίδια και σε εκείνους, μόνο που εκείνοι απάντησαν πάρα πολύ έντονα. Εγώ σε ανεπίσημο επίπεδο έχω διαμαρτυρηθεί γι’ αυτή τη συμπεριφορά.

-Αυτές οι επιτροπές είναι αντικειμενικές;
Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα σε επίπεδο θεσμού.

-Τι προβλήματα;
Για τη συγκεκριμένη επιτροπή υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες για προσωπικές σχέσεις μέλους της με συμβούλους άλλων πόλεων, οι οποίοι δουλέψανε με κάποια έργα, όχι ως σύμβουλοι, και στην Ελευσίνα αλλά και στις άλλες δύο Πολιτιστικές Πρωτεύουσες του 2021 (Τιμισοάρα Ρουμανίας και Νόβι Σαντ Σερβίας). Φαίνεται να μπαίνουμε σε άλλα μονοπάτια.
Το περιβόητο τηλέφωνο στο οποίο αναφέρεται ο δήμαρχος το έκανα εγώ από τη Βουδαπέστη. Ήταν όταν είχε κυκλοφορήσει το τι έγινε στη Ρουμανία και τη Σερβία, μεγάλα προβλήματα εκεί.
Είναι η πρώτη φορά όσα χρόνια δουλεύω σε υποψήφιες πόλεις που υπάρχουν τόσες αντιδράσεις για τη συγκεκριμένη επιτροπή. Έχει αλλάξει η σύνθεσή της σε σχέση με παλιότερα. Πιστεύω ότι έχει αλλάξει και η ποιότητά της. Στην επιτροπή αυτή είναι μέλη δύο άνεργοι πολιτιστικοί διαχειριστές, επίσης δεν υπάρχει κανένας καλλιτέχνης, ούτε ένας.
Υπάρχουν προβλήματα με τον θεσμό με την αποχώρηση της Αγγλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την αποχώρηση της Τουρκίας από ευρωπαϊκά προγράμματα, με την απόσυρση της υποψηφιότητας της Ισλανδίας. Προσωπικά έχω αποφασίσει να μην ασχοληθώ με άλλες υποψηφιότητες όσο υπάρχει η παρούσα σύνθεση. Ευτυχώς αλλάζει το 30% περίπου κάθε χρόνο… σε 3 χρόνια θα είναι όλοι νέοι!

-Η γερμανική εταιρία συμβούλων που είχε η Καλαμάτα έκανε καλή δουλειά;
Πιστεύω θα μπορούσαν να κάνουν καλύτερη. Τους έχω ήδη μιλήσει. Δεχτήκανε και αυτοί επίθεση για την υποστήριξή τους στην Καλαμάτα.

-Είχατε πει ότι το 2006 στην Πάτρα διαδηλώνατε κατά της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Τώρα ήσασταν επικεφαλής στην υποψηφιότητα της Καλαμάτας αλλά αποκαλύπτετε σημαντικά ζητήματα από τα παρασκήνια. Τελικά τι θεσμός είναι αυτός;
Είναι ένας θεσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό δεν αλλάζει. Το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, να αξιοποιήσουμε αυτό το θεσμό για να αλλάξουμε δέκα πράγματα. Άγιος θεσμός δεν είναι. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, μετά από όσα προηγήθηκαν στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Εγώ εύχομαι η Ελευσίνα να μην έχει κανένα πρόβλημα αλλά γνωρίζοντας την ελληνική πραγματικότητα και την προσέγγισή τους θεωρώ ότι θα έχουν θέμα, ελπίζω μικρό, αλλά αποκλείεται να βγει αλώβητη. Ποιος θα έχει την ευθύνη τότε; Κάποια επιτροπή έκανε την επιλογή... Μια επιτροπή που δεν κρατάει πρακτικά, που δεν λογοδοτεί, αλλά απλά βγάζει μια έκθεση ένα μήνα μετά το αποτέλεσμα…

-Εύχεστε, λέτε, η Ελευσίνα να μην έχει κανένα πρόβλημα. Γενικά πώς τη βλέπετε την Ελευσίνα;
Ως Δήμος έχει προτεραιότητα τον πολιτισμό. Έχει αντιδημαρχία Πολιτισμού, η οποία διοργανώνει και τα Αισχύλεια, με αρκετά στελέχη μάλιστα.
Πάντως ο μεγάλος μου προβληματισμός είναι πώς η επιτροπή πέρασε στην τελική φάση τρία τελείως διαφορετικά μοντέλα, της Καλαμάτας, της Ελευσίνας, της Ρόδου.

-Τι διαφορές έχουν δηλαδή;
Η Ρόδος είναι ένας μεγάλος τουριστικός προορισμός που θέλει να κάνει στροφή προς τον ποιοτικότερο τουρισμό, θέλει ποιότητα. Η Καλαμάτα είναι ένας ανερχόμενος τουριστικός προορισμός, μια πρώην αποκλεισμένη πόλη που τώρα ανοίγεται και προσπαθεί να έχει εξωστρέφεια με ποιοτικά χαρακτηριστικά και με συνεργασίες, να ξαναγίνει ευρωπαϊκή πόλη όπως ήταν προπολεμικά. Η Ελευσίνα δεν έχει τίποτα από αυτά, είναι μια πόλη προάστιο της Αθήνας, που θέλει να γίνει ένα πολιτιστικό χωριό, δεν την ενδιαφέρει καθόλου ο τουρισμός, δεν έχει αγροτικό τομέα, θέλει να κάνει ένα πολύ μεγάλο καλλιτεχνικό πρότζεκτ στην περιφέρεια της Αθήνας.
Δεν  μπορώ να καταλάβω με ποιο σκεπτικό πέρασαν στον τελικό εμάς τους τρεις. Τι σχέση είχαμε μεταξύ μας; Πως μπορείς να βάλεις σε σύγκριση τρία τόσο ανόμοια πράγματα; Και εκεί μπαίνει ο προβληματισμός για το αν υπήρχε προειλημμένη απόφαση από τον πρώτο γύρο και απλά μας ταλαιπωρούσαν.

-Δηλαδή να ήταν προαποφασισμένο ότι θα το πάρει η Ελευσίνα;
Δεν ξέρω, μπορεί να τους άρεσε τόσο πολύ το θέμα της Ελευσίνας σαν προσέγγιση. Αν όμως είναι έτσι ας της το έδιναν από τον πρώτο γύρο γιατί τώρα ταλαιπώρησαν άλλες δύο πόλεις και τις έβαλαν σε έξοδα. Γιατί με τα λεφτά που χαλάσαμε εμείς θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να λειτουργήσουμε το Μέγαρο Χορού.

-Τώρα που είπατε για τα έξοδα, πώς αντέδρασαν οι χορηγοί μετά το αποτέλεσμα; Η εταιρία ΤΕΜΕΣ που έδωσε τα περισσότερα χρήματα;
Δεν υπήρχε κάποια αντίδραση. Εξάλλου οι χορηγοί δεν λειτουργούν μόνο συναισθηματικά, ξέρουν ότι το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι επιθυμητό, έχουν και άλλα κριτήρια. Σε ό,τι αφορά την εταιρία ΤΕΜΕΣ, που ανέφερες,  διευθυντικό της στέλεχος ήταν στην επιτροπή παρουσίασης της υποψηφιότητας, έζησε και είδε τι έγινε. Και τις επιθέσεις της επιτροπής και όλα…

-Η αμοιβή σας, των στελεχών του Γραφείου Υποψηφιότητας, ήταν πλουσιοπάροχη. Θα έχετε ακούσει σχετικά σχόλια…
Όποιος τα λέει αυτά δεν ξέρει μαθηματικά και από πραγματική οικονομία. Όταν είσαι ελεύθερος επαγγελματίας το 80% όσων παίρνεις επιστρέφει στο κράτος ως φόροι, ΦΠΑ, έξοδα, ασφαλιστικές εισφορές. Με απλά μαθηματικά, η αμοιβή μας ήταν μικρότερη απ’ ότι σε μία οποιαδήποτε άλλη υπηρεσίατου Δήμου. Εγώ προσωπικά, λόγω της ανώτερης θέσης που είχα, αμειβόμουν καθαράπερίπου όσο ένας μέσος υπάλληλος του Δήμου με τα αντίστοιχα προσόντα (μεταπτυχιακά κτλ). Γιατί στο μισθό ενός μέσου δημοτικού υπαλλήλου δεν υπολογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές, δεν υπάρχει ΦΠΑ, δεν περιλαμβάνονται τα έξοδα για το κινητό τηλέφωνο, για τις μετακινήσεις, υπερωρίες, σαββατοκύριακακ.λπ Αυτά δεν τα βλέπει ο κόσμος.
Σύντομα θα βγάλουμε μια αναφορά με τα έσοδα που είχε το κράτος από την υποψηφιότητα της Καλαμάτας από τους φόρους, το ΦΠΑ, τις ασφαλιστικές εισφορές. Υπολογίζουμε ότι το κράτος εισέπραξε περίπου 75.000 ευρώ. Αν βάλουμε και την υπεραξία, αυτά που ξοδέψαμε στην πόλη, το χρήμα που κινήθηκε μέσω των προμηθειών, των έργων, των υπηρεσιών και αν ορίσουμε ως πολλαπλασιαστή το 3,44%, που σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού είναι η απόδοση για τις επενδύσεις στον τομέα του Πολιτισμού, τότε καταλήγουμε ότι η υποψηφιότητα απέφερε στην οικονομία της πόλης περίπου 1,5 εκατομμύριο ευρώ. Και αυτά είναι πραγματικά λεφτά. Η πόλη λοιπόν κέρδισε 1,5 εκατομμύριο ενώ αντίθετα, με το δάκο στην ελιά, υπολογίζουν -και ελπίζω να είναι λάθος-  ότι η Μεσσηνία φέτος έχει χάσει 100 εκατομμύρια. Έχει χάσει δηλαδή τρεις πολιτιστικές πρωτεύουσες. Θα έπρεπε να έχει αναστατωθεί η πόλη αλλά…

-Τώρα τι θα κάνετε, θα μείνετε στην Καλαμάτα;
Αν μπορούσα θα έμενα. Αν μου δοθούν κάποιες ευκαιρίες που αναζητώ θα μείνω.

-Τι ευκαιρίες;
Σε επίπεδο διαχείρισης γύρω από τον πολιτισμό, τον τουρισμό, θα δούμε.
Το ότι η Καλαμάτα έχει προοπτικές δεν αλλάζει από το αποτέλεσμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Μαζί με τα Τρίκαλα είναι ίσως οι δύο πιο αναπτυσσόμενες πόλεις της Ελλάδας. Θα γίνουν πολλές επενδύσεις ακόμα στην περιοχή. Τα επόμενα χρόνια, την επόμενη δεκαετία, η Καλαμάτα θα είναι μια άλλη πόλη. Με την Πολιτιστική Πρωτεύουσα έχασε μια γιγάντια ευκαιρία, εντούτοις τη μεγάλη ευκαιρία θα τη χάσει τώρα, αν δεν γίνουν πράγματα. Γιατί, δυστυχώς, αυτό που βλέπω είναι ότι η υποψηφιότητα είναι σαν να μην έγινε ποτέ…