Ακούγεται περίεργο ότι η φύση έχει δικαιώματα, λες και είναι άνθρωπος. Αντίθετα, ακούγεται απολύτως φυσιολογικό το ότι οι μεγάλες εταιρείες στην Αμερική, στην Ευρώπη και αλλού έχουν δικαιώματα φυσικών πόρων.
Καθημερινά οι φυσικοί πόροι μειώνονται και σε μια εικοσαετία από σήμερα θα πρέπει να τους μοιρασθούμε με τους διπλάσιους κατοίκους του πλανήτη.
Όπως επίσης θα πρέπει να αυξήσουμε τους προϋπολογισμούς μας για να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις από τους συσσωρεμένους ρύπους στο φυσικό περιβάλλον.
Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα αλλά με πολύ πλούσιο περιβαλλοντικό
δυναμικό και θα πρέπει να κινηθεί με δικές της πρωτοβουλίες για την προάσπιση και την αειφορία του φυσικού πλούτου και ιδιαίτερα του θαλάσσιου και υδάτινου δυναμικού της.
Σε όλες τις θάλασσες, ακόμη και στην Αρκτική, η ρύπανση από πλαστικά είναι πανταχού παρούσα. Και δεν είναι μόνο αισθητικό πρόβλημα. Τα πλαστικά διασπώνται σε μικρά τεμάχια και μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα φτάνοντας στο πιάτο μας. Καταπίνονται από θαλάσσιους οργανισμούς -χαρακτηριστικό παράδειγμα η φάλαινα που, προ εβδομάδων, εκβράσθηκε νεκρή στη Σαντορίνη με 30 κιλά πλαστικών στο στομάχι της.
Υπολογίζεται ότι 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν σε ωκεανούς και θάλασσες κάθε χρόνο. Ένα εκατομμύριο θαλασσοπούλια και 100.000 χελώνες και θαλάσσια θηλαστικά βρίσκουν το θάνατο απ΄αυτά.
Στην Ελλάδα έρευνες έχουν δείξει πυκνότητα δύσκολα αποικοδομήσιμων θαλασσίων σκουπιδιών, με 80% απ΄αυτά να είναι πλαστικά, που κυμαίνεται από 24 μέχρι 1211 κομμάτια στο τετρ. χιλιόμετρο, ενώ στο Σαρωνικό ξεπερνάνε τα 3.000.
Πρέπει να κηρύξουμε τον πόλεμο στα πλαστικά. Πρώτο «κάστρο» που πρέπει να πέσει, είναι αυτά της μιας χρήσης. Δεν αρκεί όμως. Απαιτείται γενικότερη πολιτική υποχρεωτικής και συστηματικής αποφυγής απόρριψής τους στο περιβάλλον και ανακύκλωσης.
Η σημαντική, ως τώρα, επιτυχία των μέτρων περιορισμού της πλαστικής σακούλας, που ξεκίνησε στην αρχή του τρέχοντος έτους πρέπει γρήγορα, ακολουθώντας και τη σχετική διακηρυγμένη ευρωπαϊκή πολιτική, να ενισχυθεί με μέτρα δραστικού περιορισμού γενικώς των πλαστικών μιας χρήσης, όπως ποτήρια και καλαμάκια.
Πρέπει ακόμη, στρατηγικά, να πάμε σε μια αποπλαστικοποίηση της παραγωγής, εξαντλώντας κάθε όριο αντικατάστασης του πλαστικού με υλικά που η φύση «τα γνωρίζει» και τα απορροφά ομαλά, όπως το χαρτί και το ξύλο, ανακυκλώνοντας επιμελώς όσα παραμείνουν.
Να κηρύξουμε τον πόλεμο στο πλαστικό και να τον κερδίσουμε γρήγορα!
Η χώρα μας, ως θαλάσσια και τουριστική έχει κάθε λόγο να πρωτοπορεί σε τέτοιες πολιτικές και όχι να ακολουθεί με καθυστέρηση τους άλλους.
Οι επιχειρήσεις, ιδίως αυτές της εστίασης, έχουν καθήκον αλλά και συμφέρον να μειώσουν ή να αναλαμβάνουν το (μικρό εξάλλου) κόστος χωριστής συλλογής προς ανακύκλωση των πλαστικών που οι πελάτες τους χρησιμοποιούν.
Καθένας μας οφείλει να μειώσει με κάθε δυνατό τρόπο τα πλαστικά, ιδίως μιας χρήσης, που χρησιμοποιεί και να ανακυκλώνει με άκρα επιμέλεια τα υπόλοιπα.
Μόνο έτσι θα διατηρηθούν η ισορροπία των θαλασσών και η ποιότητα της ζωής μας. Και θα αναπαυθεί η ψυχή του «άγριου» αλλά σοφότερου από μας Αρχηγού Σηάτλ, που έγκαιρα μας προειδοποίησε.
Στη φύση δεν υπάρχουν ούτε ανταμοιβές ούτε τιμωρίες, υπάρχουν συνέπειες. Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Το είδαμε πρόσφατα με όλα αυτά που συνέβησαν στην Φουκοσίμα της Ιαπωνίας. Στη χώρα μας μπορεί να μην έχουμε πυρηνικά εργοστάσια, έχουμε όμως κάποια γειτονικά που είναι πολύ κοντά μας. Και αυτό θεωρείται από τους ειδικούς σαν η κύρια περιβαλλοντική απειλή στην «αυλή του σπιτιού μας».
Επίσης έχουμε επικίνδυνα και τοξικά απόβλητα τα οποία τα διευθετούμε χωρίς να τα διαχειριζόμαστε με διάφορους τρόπους σύμφωνα με την σχετική Ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Μέχρι και σήμερα και επειδή οι κύριοι επικίνδυνοι ρύποι είτε δεν παράγονται εδώ, είτε διαχειρίζονται από άλλες πιο προηγμένες τεχνολογικά χώρες, η Ελλάδα δεν έχει άμεσα προβλήματα να επιλύσει. Παραμένει όμως χωρίς λύση το πιο γνωστό και διαδεδομένο περιβαλλοντικό θέμα στην Ελλάδα που είναι αυτό των οικιακών απορριμμάτων. Αυτό για το οποίο οι περισσότερες χώρες του σύγχρονου και πολιτισμένου κόσμου έχουν λύσει και το αποδέχονται σαν πηγή πλούτου εμείς το έχουμε σαν κύριο περιβαλλοντικό πρόβλημα.
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει και με τους υπόλοιπους ρύπους που προκύπτουν από τις εκπομπές αερίων στο περιβάλλον, από τη διάθεση υγρών ανεπεξέργαστων λυμάτων, καθώς και από την ανεξέλεγκτη χρήση αγροχημικών.
Εδώ ίσως δεν έχουμε δώσει τη σημασία που αναλογεί σε όλους αυτούς τους κρυφούς και έμμεσους ρύπους που μεταφέρονται γρήγορα στον οργανισμό μας η στο φυσικό περιβάλλον που βρίσκουμε την τροφή μας. Τελευταία έχουν προκύψει και ζητήματα από παράνομα φυτοφάρμακα που είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα στους αγρότες κοντά στα βόρεια σύνορα μας. Αντιλαμβανόμαστε ότι πολλές φορές η περιβαλλοντική υποβάθμιση μπορεί να είναι και εισαγόμενη και πάντα σχετίζεται με το προσωρινό κόστος και την αμάθεια.
Συνεπώς η χώρα μας απειλείται περιβαλλοντικά από εμάς τους ίδιους που δεν βρήκαμε τον τρόπο να κλείσουμε τις πληγές της διαχείρισης των απορριμμάτων, αλλά και από ότι φαίνεται και της διαχείρισης των υδάτων, αφού η αντίστοιχη οδηγία 60/2000 της ΕΚ δεν είναι δυνατό να εκπληρωθεί στο σύνολο της, και θα έχει συνεχείς αναβολές και παλινωδίες.
Σαν λύση διαφαίνεται ίσως η οικονομική δυσπραγία που υπάρχει στην χώρα μας, δηλαδή η ύφεση και ο επανασχεδιασμός του παραγωγικού μοντέλου της χώρας σε άλλη βάση θα είναι μια καλή ευκαιρία να αναβαθμίσουμε περιβαλλοντικά το τμήμα του πλανήτη που μας φιλοξενεί και να το συνδέσουμε με το μέλλον των επόμενων γενεών, ως ένα αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορικής μας και πνευματικής μας κληρονομιάς.
*Γεωλόγος – Γεωτεχνικός Περιβάλλοντος