Το κύριο σε αυτή τη διαδικασία που εντάσσεται πλέον στην νέο ΚΑΠ με το λεγόμενο «πρασίνισμα», που σημαίνει προνόμια και επιπλέον ενισχύσεις για τους παραγωγούς, είναι η χωροθέτηση όλων των στοιχειών της αγροτικής εκμετάλλευσης, όπως για παράδειγμα τους χώρους αποθήκευσης αγροχημικών, εδαφοβελτιωτικών, τους χώρους διάθεσης και επεξεργασίας των φυτικών η και ζωικών αποβλήτων αν υπάρχουν. Κυρίως όμως φροντίζουμε να προστατεύσουμε τους υδάτινους αποδέκτες και παράλληλα οριοθετούμε το χώρο υδροληψίας και μεταφοράς νερού.
Όλα αυτά πραγματοποιούνται αφού έχουμε εξετάσει και αξιολογήσει τις κλιματολογικές συνθήκες, τις γεωμορφολογικές, τις εδαφικές, τις υδρολογικές και υδρογεωλογικές κυρίως δε στους επιφανειακούς υδροφορείς.
Δίνεται ιδιαίτερη σημασία και καταγράφονται σύμφωνα με την πρόσφατη νομοθεσία όλες οι ποσότητες, η διάρκεια και το εύρος εφαρμογής όλων των ουσιών που χρησιμοποιούνται για την αύξηση της παραγωγής, τα λιπάσματα ανόργανα και οργανικά (Ν,P,K) ΝΟ3, τα εντομοκτόνα, νηματωδοκτόνα, μυκητοκτόνα, βιοκτόνα και ζιζανιοκτόνα.
Εξετάζονται οι ιδιότητες των φυτοφαρμάκων όπως είναι η διάσπαση, η προσρόφηση, η διαλυτότητα και η πτητικότητα.
Ιδιαίτερη σημασία δίνουμε στην τοξικότητα των φυτοφαρμάκων και τη δραστική ουσία.
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις αναφέρονται στην φάση εφαρμογής και στην φάση μεταφοράς μέσω του νερού με έμφαση στην κύρια δραστηριότητα (Άρδευση) Τα μέτρα προστασίας εστιάζουν κατά την διαδικασία παρασκευής των χημικών ουσιών (σχεδιασμός με μικρή υπολειματικότητα) και κατά την εφαρμογή τους στον αγρό.
Παράγοντες που δείχνουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες ρύπανσης του ελαιώνα από τα φυτοφάρμακα αφορούν τις ιδιότητες του φυτοφάρμακου δηλαδή την υψηλή διαλυτότητα – χαμηλή προσρόφηση – υπολειμματικότητα.
Τα εδαφικά χαρακτηριστικά δηλαδή άμμος και χάλικες – μικρή περιεκτικότητα οργανικής ουσίας. Τις συνθήκες της περιοχής δηλαδή το μικρό βάθος της υπόγειας στάθμης.
Τέλος την πρακτική εφαρμογής δηλαδή τον κατάλληλο χρόνο ως προς τις κλιματικές συνθήκες και τις μεγάλες ποσότητες εφαρμογής (μεγάλες δόσεις η συχνές εφαρμογές) Εξετάζουμε τον δείκτη DRASTIC που εκτιμά την πιθανή ρύπανση των υπογείων υδάτων με βάση της υδρογεωλογικές παραμέτρους και την βαρύτητα που έχουν στην έκπλυση των φυτοφαρμάκων και τον υπολογισμός της δυνητικής ρύπανσης στη θέση εφαρμογής.
Όλα τα παραπάνω αποκτούν ιδιαίτερη σημασία όταν οι ελαιώνες σχεδιάζονται με ένα ποσοστό της τάξης του 10 – 20% που δίνουν χώρους για την ανάπτυξη παραδοσιακής βλάστησης κυρίως, έχουν καλό αερισμό και προσανατολισμό, αποφεύγεται η βαθιά και συνεχής άροση κάθετα στην κλίση του εδάφους αλλά και οι πληθωριστικές αρδεύσεις.
Πολλές από τις ασθένειες του ελαιώνα ταυτίζονται κυρίως με τις κακές συνθήκες ανάπτυξης και συντήρησης του όπως το κλάδεμα και ο τρόπος συγκομιδής.
Σε κάθε περίπτωση μπορούμε να αποκτήσουμε περισσότερες γνώσεις και πληροφορίες από έμπειρους καλλιεργητές η ειδικούς γεωτεχνικούς με γνώση στην ελαιοκαλλιέργεια.
*Γεωλόγος – Γεωτεχνικός περιβάλλοντος M. Sc. Αντιπρόεδρος ΑΣ Καλαμάτας Οργ. Γραμματέας ΓΕΩΤΕΕ Πελ. & Δυτ. Ελλάδας και Ιονίου