Απρίλης 2003 – Το τείχος του διαχωρισμού της Κύπρου ραγίζει

Κυριακή, 07 Μαϊος 2023 02:09

Απρίλης 2003 – Το τείχος του διαχωρισμού της Κύπρου ραγίζει

Του Σωτήρη Βλάχου

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΝΑ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΕΙ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ

Η ευαισθητοποίηση της ελληνοκυπριακής κοινωνίας απέναντι στην εξέγερση των Τουρκοκυπρίων, συνέπεσε χρονικά με μια έντονη προεκλογική περίοδο και την εγκατάσταση του ακραία εθνικιστή Παπαδόπουλου στο προεδρικό.

Οι πρωτόγνωρες συνθήκες στην άλλη πλευρά των οδοφραγμάτων αντιμετωπίστηκαν υποτονικά και κυριάρχησαν οι μεμψιμοιρίες και τα μισόλογα για τον αρνητικό χαρακτήρα των διαφόρων προνοιών του σχεδίου Ανάν.

Στον Ντενκτάς ξαναδινόταν ελληνοκυπριακή σανίδα σωτηρίας.

Μέσα σε αυτό το πολιτικό κλίμα έγινε η δεύτερη μεγάλη ανατροπή δεδομένων πάνω στα οποία στηρίχτηκε για δεκαετίες η εθνική πολιτική και στις δυο πλευρές της διαχωριστικής γραμμής.

Σε μια απεγνωσμένη κίνηση για να αντιμετωπίσει τα γεγονότα, ο Ντενκτάς αποφάσισε το άνοιγμα των οδοφραγμάτων που με επιμονή κρατούσε κλειστά για τριάντα χρόνια, ελπίζοντας σε κάποια διαφοροποίηση της απόλυτα αρνητικής γι’ αυτόν κατάστασης.

Οι πρώτες αντιδράσεις των ελληνοκυπρίων πολιτικών ήταν πράγματι αρνητικές, όπως σωστά πρόβλεψε το Ντενκτασικό καθεστώς.

Το Εθνικό Συμβούλιο αποφάσισε, μετά από όσα κοσμογονικά είχαν προηγηθεί το πεντάμηνο που είχε περάσει και την ριζική αναδιάταξη του σκηνικού από την εξέγερση, ότι:

«α. Η απόφαση του κατοχικού καθεστώτος είναι παράνομη. Η κίνηση του Ντενκτάς, επισήμανε τόσο ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος όσο και οι άλλοι πολιτικοί εκπρόσωποι είναι να δώσει την διεθνή εντύπωση ότι είναι διαλλακτικός, ότι το κατοχικό καθεστώς έχει σύνορα...

«β. Η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει να υποστηρίζει την ελεύθερη διακίνηση των πολιτών σε όλη την επικράτεια της. Όμως, όπως είπε ο κ. Χρυσοστομίδης, θεωρεί αδιανόητο για τους ελληνοκύπριους να προσδίδουν εγκυρότητα στις τουρκοκυπριακές «Αρχές» με την υποβολή τους σε ελέγχους διαβατηρίων». (Προδομένη Εξέγερση, Θέμος Δημητρίου, Σωτήρης Βλάχος)

Προσπαθούσε ταυτόχρονα να καλλιεργήσει τον φόβο προειδοποιώντας ότι εγκυμονούντα κίνδυνοι που αφορούν την διέλευση πρακτόρων και Τούρκων στρατιωτικών.

Στο ρυθμό αυτών των πρώτων δηλώσεων του εθνικού συμβουλίου κινήθηκαν την πρώτη μέρα, 23 του Απρίλη, τα ε/κ μέσα μαζικής ενημέρωσης:

«Λόγος για μαζική εισβολή μέσω Λήδρα Πάλας» ήταν ο τίτλος άρθρου στον Φιλελεύθερο...

«Η εξαγγελία του κατοχικού ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς να επιτρέψει από σήμερα την ελεύθερη διέλευση από και προς τα κατεχόμενα ελληνοκύπριων και τουρκοκύπριων, κρύβει σοβαρές παγίδες και απώτερος στόχος, σύμφωνα με εκτιμήσεις και πληροφορίες των Αρχών Ασφαλείας, είναι η δημιουργία αναστάτωσης και σύγχυσης…

«Οι Υπηρεσίες Πληροφοριών της Δημοκρατίας κατέχουν στοιχεία τα οποία διαβίβασαν προς τις αρμόδιες Αρχές...

«Το καθεστώς Ντενκτάς θα επιχειρήσει να αποστείλει στις ελεύθερες περιοχές εποίκους και πρόσωπα με άγνωστο εγκληματικό και άλλο παρελθόν...

«Όσοι μεταβαίνουν στα κατεχόμενα αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τους κινδύνους που η πράξη τους εγκυμονεί».

«Πανουργίες Ντενκτάς» ήταν ο τίτλος πρωτοσέλιδου άρθρου της Χαραυγής (εφημερίδα του Ακέλ) με υπότιτλο:

«Εθνικό Συμβούλιο: Παράνομη η απόφαση του κατοχικού καθεστώτος» (Προδομένη Εξέγερση)

ΤΙ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ ΠΕΡΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΩΝ

Η εξουσία Ντενκτάς είχε προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια την διάθεση με την οποία οι ελληνοκύπριοι πολιτικοί ηγέτες θα αντιμετώπιζαν το άνοιγμα των οδοφραγμάτων. Ο τύπος και γενικά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στις 23 του Απρίλη αντανακλούσαν τον φόβο που γινόταν προσπάθεια να καλλιεργηθεί.

Αυτό όμως που ο Ντενκτάς δεν πρόβλεψε ήταν η δράση των απλών ανθρώπων,

«...ήταν η μαζική απάντηση από τους ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους που παραμερίζοντας κάθε ηγετική διστακτικότητα και μεμψιμοιρία κινήθηκαν αθρόα σπάζοντας τη γραμμή, παραμερίζοντας κάθε είδους προκατάληψη για να ζήσουν ίσως τις ομορφότερες μέρες της ζωής τους» (Προδομένη Εξέγερση)

Εκείνες τις μέρες, ο Φιλελεύθερος, η εφημερίδα με μια σαφή εθνικιστική στάση σε όλα τα χρόνια, δημοσίευσε άρθρο στην πρώτη σελίδα με τίτλο «Νυκτοξημερώνονται περιμένοντας στην σειρά» και υπότιτλο το απίστευτο

«μέχρι και 16 χιλιόμετρα τα ακινητοποιημένα αυτοκίνητα»

16 χιλιόμετρα ουρές;

Όπως και στην περίπτωση των εκτιμήσεων για τη συμμετοχή στο τελευταίο συλλαλητήριο, που μιλούσαν για μέχρι και 85 χιλιάδες διαδηλωτές, έτσι και αυτή η εκτίμηση για ουρές 16 χιλιομέτρων προκαλεί ξάφνιασμα και ερωτηματικά:

Από πού ξεκινούσαν και που τέλειωναν, πως τέτοιες ουρές μπορούσαν να δημιουργηθούν στη Λευκωσία;

Εκείνο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί όμως, αυτό που ακριβώς δείχνουν τέτοιες εκτιμήσεις, είναι το παραλήρημα των ημερών ως αποτέλεσμα των γεγονότων.

Η εξέγερση των τ/κ δεν πέτυχε τον κύριο και πιο μεγάλο στόχο της: Να φέρει λύση στο εθνικό ζήτημα. Κατάφερε όμως να απομακρύνει τον δικτάτορα Ντενκτάς από την εξουσία και να ανοίξει κάποια από τα οδοφράγματα, να ξαναδώσει δυνατότητα επικοινωνίας των απλών ανθρώπων, διατηρώντας έτσι ζωντανή την ελπίδα παρά τις συνεχείς αρνητικές εξελίξεις στο διπλωματικό επίπεδο.