Μιάμιση δεκαετία μετά – Η κρίση είναι εδώ και χειροτερεύει (13ο κείμενο)

Κυριακή, 22 Οκτωβρίου 2023 01:05

Μιάμιση δεκαετία μετά – Η κρίση είναι εδώ και χειροτερεύει (13ο κείμενο)

ΚΑΘΕ ΚΥΡΙΑΚΗ ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΝΑΣ ΛΑΟΣ

Του Σωτήρη Βλάχου

«Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ ΘΑ ΔΙΑΒΡΩΣΕΙ ΤΗΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΤΟ 2023» (Economist Intelligence Unit)

Με τον πιο πάνω τίτλο κυκλοφόρησε στις 20 του Δεκέμβρη του 2022 ανάλυση του Economist Intelligence Unit, για τις οικονομικές εξελίξεις.

Το EIU δεν είναι μια τυχαία «δεξαμενή σκέψης». Θεωρείται από τις πιο σοβαρές, αν όχι η πιο σοβαρή των αστικών επιτελείων.

Είναι το επιτελείο που πρόβλεψε την παγκόσμια κρίση του 2008, ενάμιση περίπου χρόνο πριν το ξέσπασμά της.

Έκανε την πρόβλεψη όταν πολλοί επίσημοι αστικοί οργανισμοί βαθμολογούσαν τις επιδώσεις των αμερικάνικων χρηματοπιστωτικών κολοσσών με άριστα, ακόμα και λίγες μόνο μέρες πριν την οικονομική κατάρρευση στις ΗΠΑ, η οποία γονάτισε την παγκόσμια οικονομία σε ένα δεκαπενθήμερο.

Μέσα σε κλίμα που αυτοί που αξιολογούν έχουν διατεταγμένη αποστολή αλλά και τεράστια οικονομικά κίνητρα να βαθμολογούν το σύστημα και τις συνιστώσες του με όσο πιο ψηλή βαθμολογία γίνεται, είναι μεγάλη εξαίρεση οι οργανισμοί που δεν ακολουθούν.

Και πρέπει κάποιος να ακούει πολύ προσεκτικά αυτό που έχουν να πουν.

Στόχος τους δεν είναι, φυσικά, να αναδείξουν την καταστροφική φύση του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος - αυτό θα έπρεπε να είναι δουλειά όσων επικαλούνται την αριστερά και δυστυχώς μόνο εξαιρέσεις θα συναντήσει κάποιος.

Οι εκτιμήσεις τους γίνονται με στόχο να επιστήσουν την προσοχή των ιθυνόντων, για να σωθεί ό,τι μπορεί να σωθεί. Κάτι για το οποίο δεν είναι και πολύ αισιόδοξοι στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Το EIU επισημαίνει αναμεσά σε άλλα και τα πιο κάτω: «Η αποθήκευση φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι πιθανό να εξαντληθεί πλήρως μέχρι την άνοιξη του 2023 και μόνο μικρή νέα ικανότητα εισαγωγής θα είναι διαθέσιμη…».

Μαζί με την οικονομική κρίση, τεράστιο πρόβλημα θεωρούν και την κάλυψη των αναγκών σε ενέργεια σε ολόκληρη την ΕΕ.

Πρόβλεψαν ότι σοβαρές ελλείψεις θα παρουσιαστούν ακόμα και πριν την άνοιξη, προσθέτοντας και αυτό σε όλα τα άλλα προβλήματα που δημιουργεί η κρίση.

Οι ρωσικοί αγωγοί έχουν κλείσει τις στρόφιγγες την ίδια στιγμή που «η μέγιστη δυνατότητα μη ρωσικών εισαγωγών στην Ευρώπη έχει αυξηθεί μόνο ελαφρώς και περαιτέρω νέες αυξήσεις στην εισαγωγική ικανότητα έρχονται με δυσκολία» (EIU).

Χωρίς ρωσικές εισαγωγές όμως, «ακόμη και αν οι αποθήκες φυσικού αερίου ήταν πλήρεις και η μείωση της ζήτησης ήταν επιτυχής, η ευρωπαϊκή αποθήκευση φυσικού αερίου πιθανότατα θα έφτανε σχεδόν στο μηδέν μέχρι τις αρχές του 2023» (Το ίδιο).

Η μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου που τόσο επιδιώκει η ΕΕ, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι είναι στόχος που επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό.

Όχι όμως λόγω εξοικονόμησης από αχρείαστη ή υπερβολική χρήση της αλλά «από κλάδους έντασης ενέργειας και φυσικού αερίου, όπως τα χημικά, ο χάλυβας, τα κεραμικά, η κατασκευή άλλων υλικών και τα λιπάσματα που περιορίζουν την παραγωγή ή κλείνουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα…

«Η βιομηχανική παραγωγή έχει ήδη αρχίσει να μειώνεται κατακόρυφα σε αυτούς τους τομείς...

«Οι υψηλές τιμές ενέργειας θα έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, με τη μορφή υψηλότερου χρέους, επιχειρηματικών πτωχεύσεων και αλλαγών στην πράσινη μετάβαση» (Το ίδιο).

Αυτά λέει χωρίς περιστροφές το EIU και αφορά όλες τις χώρες:

Υψηλότερο χρέος, σε επίπεδα πρωτόγνωρα στην καπιταλιστική ιστορία, πτωχεύσεις, αλλαγές στους προγραμματισμούς για την πράσινη μετάβαση, προγραμματισμούς που είχε επιβάλει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που βρίσκεται ο πλανήτης.

Πώς μπορεί να αντιμετωπισθεί εθνικά μια τέτοια κατάσταση, από οποιονδήποτε;

Η ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετωπίζει το φάσμα του κινδύνου μόνιμων βλαβών, καθώς οι αυξημένες τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας διαβρώνουν την ανταγωνιστικότητα της ηπείρου και τελικά οδηγούν επιχειρηματικούς κλάδους να μεταφέρουν την παραγωγή τους σε άλλα σημεία του πλανήτη, επισήμαινε η γαλλική εργοδοτική ένωση Medef, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg.

Η κρίση σε όλες της τις μορφές είναι εδώ και απειλεί τους πάντες.

Το ότι ηγέτες αριστερών κομμάτων κλείνουν τα μάτια μπροστά σε ένα τέτοιο εξόφθαλμο γεγονός ή το υποβαθμίζουν, δεν είναι τυχαίο.

Το αντίθετο θα επέβαλλε αναζήτηση διεθνών λύσεων.

Θα επέβαλλε αναζήτηση διεθνών συμμάχων που δεν θα μπορούσαν να είναι άλλοι από την ευρωπαϊκή, την παγκόσμια αριστερά και τα συνδικάτα.

Τέτοιες συμμαχίες όμως θα υπόσκαπταν με τον πιο απόλυτο τρόπο την έννοια της εθνικής ενότητας, το κύριο ιδεολογικό όπλο της δεξιάς και του κεφαλαίου. Μια έννοια στην οποία η πλειοψηφία των ηγετών της αριστεράς είναι υποταγμένοι.

Κάθε αναφορά που υπάρχει στο κείμενο του EIU ακυρώνει όλη την πολιτική και αναλύσεις αυτών των ηγετών: Το κείμενο του EIU καταλήγει με το δραματικό, «Είναι δύσκολο να δούμε από πού θα προέλθει η οικονομική ανάπτυξη».

ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΙΤΙΚΕΣ

Η πίεση που εξασκεί η πρωτόγνωρη αυτή κρίση θα είναι τέτοια που θα βάζει πια άμεσα τα διλήμματα στις επιχειρήσεις «σχετικά με το εάν θα παραμείνουν σε αδράνεια, θα μετεγκατασταθούν ή θα προχωρήσουν σε αφερεγγυότητα ή θα παράγουν αγαθά σε μη οικονομική τιμή…

«Γερμανικοί βιομηχανικοί όμιλοι έχουν προειδοποιήσει ότι σταθερά υψηλές τιμές ενέργειας θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αποβιομηχάνιση της Γερμανίας» (EIU).

Το ακούμε πια και αυτό. Η περηφάνεια της Γερμανίας, της ίδιας της ΕΕ, η περιβόητη γερμανική βιομηχανία, βρίσκεται σε πραγματικό κίνδυνο να βάλει λουκέτο.

Και αυτό δεν το λέει ένας αριστερός αναλυτής, μια αριστερή ομάδα ή κόμμα που «καίγεται» να δει το τέλος του γερμανικού καπιταλιστικού ονείρου. Το λέει το Economist Intelligence Unit.

Ταυτόχρονα, «αυτοκινητοβιομηχανίες στην Ανατολική Ευρώπη απείλησαν να μεταφέρουν την παραγωγή τους στη νότια Ευρώπη, όπου το ενεργειακό κόστος είναι χαμηλότερο ή εντελώς εκτός της περιοχής. Περισσότερες βιομηχανίες είναι πιθανό να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους».

Η ΑΠΕΙΛΗ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ ΞΑΝΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ

Για χρόνια το ύψος του χρέους αποτέλεσε τον μπαμπούλα /σύμμαχο για να περάσουν μια χωρίς προηγούμενο αντιλαϊκή πολιτική περικοπών σε όλα τα επίπεδα.

Μετά από συνεχείς περικοπές στις δημόσιες δαπάνες από το 2008, το χρέος δεν έχει με κανένα τρόπο αντιμετωπιστεί, την ίδια ώρα που η προσπάθεια να ενισχυθούν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις σε αυτή την κρίσιμη περίοδο το εκτοξεύει ξανά:

«Μετά την κρίση του κορωνοϊού, η προσπάθεια ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων έχει αυξήσει ακόμα περισσότερο το βάρος του χρέους στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες…

«Το έχει αυξήσει σε επίπεδα ρεκόρ ‘σε καιρό ειρήνης’ και κάνει τη βιωσιμότητά του ακόμα πιο άπιαστο όνειρο καθώς αυξάνονται τα επιτόκια» (Το ίδιο).

Αυξάνουν τα επιτόκια για να κάνουν τα δάνεια πιο ακριβά, για να περιορίσουν έτσι επενδύσεις και κατανάλωση.

Στόχος είναι να ελέγξουν τον πληθωρισμό. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος μέσα σε αυτό που ονομάζεται ελεύθερη αγορά.

Ότι όμως αυτό συμβαίνει σε μια εποχή κρίσης που χρειάζεται ακριβώς το αντίθετο για να υπάρξει ανάπτυξη, αποτελεί μια από τις πιο καίριες αντιφάσεις της εποχής.

Αυξάνοντας τα επιτόκια, το κόστος δηλαδή τους χρέους που ήδη θεωρείται αβάστακτο, ανοίγουν ακόμα ένα τεράστιο κεφάλαιο:

Ποιο ύψος χρέους μπορεί να αντέξει το σύστημα σε περιόδους που μια σειρά επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη - και σίγουρα πολύ περισσότερο σε άλλες χώρες του πλανήτη - βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας: «Οι εταιρείες ζόμπι μπορεί να ωθηθούν στα άκρα…».

‘Όταν μιλούν για εταιρείες ζόμπι αναφέρονται σε «μη παραγωγικές και συχνά χρεωμένες εταιρείες που παραμένουν φερέγγυες λόγω του εξαιρετικά χαμηλού κόστους εξυπηρέτησης του χρέους…

«Ο συνδυασμός όμως «των αυξανόμενων επιτοκίων (κόστος δανεισμού) και του αυξανόμενου κόστους εισροών (πρώτες ύλες) μπορεί τελικά να ωθήσει πολλές από αυτές τις εταιρείες ζόμπι σε αφερεγγυότητα, οδηγώντας σε ένα κύμα πτωχεύσεων» (EIU).

Αυτά αναφέρει ο Economist Intelligence Unit. Θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε ποιος και τι άλλο έχει να πει.