Η Ελληνική Επανάσταση έγινε δυνατή όταν δημιουργήθηκαν οι αναγκαίοι ιστορικοί /υλικοί όροι και όχι όταν γεννήθηκαν (επιτέλους) οι κατάλληλοι άνδρες. Αυτούς πάντα τους φτάχνει η ιστορία όταν οι υλικοί όροι είναι έτοιμοι.

Ποιοι ήταν αυτοί;

Η οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη κυρίως στη Νότια Ελλάδα και τα νησιά, που σε συνδυασμό με το εμπορικό κεφάλαιο αποκτούσαν ρόλο πρωτόγνωρο: συνέδεαν τις τοπικές κοινότητες σε μεγάλη καπιταλιστική αγορά που μπορούσε να έχει αγαθά που ήταν αδύνατο προηγουμένως.

«Η αποσύνθεση των μεσαιωνικών κοινωνικών σχέσεων ξεκίνησε από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα (1750)» (Γιάννης Μηλιός), όπου φανερά πια αυτές οι σχέσεις (παραγωγής) δεν μπορούσαν να προσφέρουν όσα μπορούσε να προσφέρει η ανερχόμενη αστική τάξη μέσα και από την ανάπτυξη του εμπορίου.

Δεν είναι τυχαίο ότι κέντρα της Επανάστασης έγιναν η Ύδρα και η Σπέτσες, μικρά νησιά όπου οι πλοιοκτήτες είχαν την πιο μεγάλη δύναμη.

Αυτά τα νησιά όπως και η Πελοπόννησος απόκτησαν αυτή την περίοδο μεγάλη οικονομική δύναμη και, συνεπώς, πολιτική αυτονομία από την κεντρική /Οθωμανική εξουσία.

Με την υπόσχεση ενός κράτους με σύνταγμα που θα εμπέδωνε την ισότητα, η Επανάστασή βρήκε στήριξη στα πλατιά λαϊκά στρώματα.

Τεράστιας σημασίας ήταν ότι σε αυτά τα στρώματα η Επανάσταση δεν έκανε κανένα εθνικό διαχωρισμό. Τουλάχιστον όχι από τον πρώτο που την κήρυξε, τον Ρήγα Φεραίο. Ήταν οι καταπιεσμένοι ενάντια στους καταπιεστές. Τα οράματά της ήταν μέσα στα πλαίσια των οραμάτων της Γαλλικής Επανάστασης, των διεθνικών της αντιλήψεων όπως αυτές αναφέρθηκαν ήδη σε προηγούμενα κείμενα.

Στη διακήρυξη του Ρήγα Φεραίου με την οποία καλούσε για ξεσηκωμό, αναφέρονται τα πιο κάτω απίστευτα:

«Ο λαός απόγονος των Ελλήνων οπού κατοικεί στην Ρούμελην, την μικράν Ασίαν, τας μεσογείους νήσους, την Βαχομπογδανίαν, και όλοι όσου στενάζουν υπό την δυσφορωτάτην τυραννίαν του Οθωμανικού βδελυρωτάτου δεσποτισμού… Χριστιανοί και Τούρκοι» (Από το τελικό κείμενο του «Συντάγματος» του Ρήγα Φεραίου).

Και συνεχίζει:

«Η Ελληνική δημοκρατία είναι μία, με όλον οπού συμπεριλαμβάνει εις τον κόλπον της διάφορα γένη και θρησκείας…

«Ο αυτοκράτωρ λαός είναι όλοι οι κάτοικοι του βασιλείου τούτου χωρίς εξαίρεσιν θρησκείας και διαλέκτου, Έλληνες, Βούλγαροι, Αλβανοί, Βλάχοι, Αρμένηδες, Τούρκοι, και κάθε άλλον είδος γενεάς».

Σαφώς υπάρχει κάποιο μπέρδεμα στον διαχωρισμό των Ελλήνων από τους άλλους λαούς. Από τη μια θεωρεί ότι είναι όλοι απόγονοι των Ελλήνων και από την άλλη δέχεται τον διαχωρισμό σε διαφορετικές θρησκείες, σε Έλληνες Βούλγαρους κλπ.  Το κυρίαρχο όμως είναι ότι τους κατατάσσει όλους στον κυρίαρχο λαό.

Η Επανάσταση και οι στόχοι της ήταν γέννημα οικονομικών δυνατοτήτων που δημιουργήθηκαν τότε, τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Αλλά και παιδί της Γαλλικής Επανάστασης.

Τα περί προαιώνιων πόθων και ελληνικών οραμάτων που για αιώνες υπήρξαν, είναι ψεύτικοι ισχυρισμοί που δεν στηρίζονται σε κανένα ιστορικό στοιχείο, όπως και η υποτιθέμενη διαχρονική αντίσταση των κλεφτών που πάντα πολέμησαν τους Οθωμανούς με όνειρο και στόχο τη δημιουργία ελεύθερης Ελλάδας.

«Τα λίγα στοιχεία που υπάρχουν για τη δράση των κλεφτών τον 18ο αιώνα (ακόμα δηλαδή και στα πρόθυρα της ελληνικής Επανάστασης) αναφέρονται μόνο σε πράξεις ληστείας και είναι γενικά παραδεκτό από τους ιστορικούς πως δεν είχαν συνείδηση ότι αγωνίζονται για την ελευθερία του συνόλου»

Υπήρχαν και οι αρματολοί, ένοπλες ομάδες τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι οθωμανικές αρχές για την τήρηση της τάξης σε μια περιοχή. Και οι δύο αυτές ομάδες κινούνταν από τη «νομιμότητα» στην παρανομία, από τη θέση του αρματολού στη θέση του κλέφτη,  ανάλογα με το πώς αξιολογούσαν ότι τους σύμφερε.

Σε καμιά εξέγερση που προηγήθηκε της Ελληνικής Επανάστασης δεν υπάρχουν στόχοι και διακηρύξεις ενάντια στη φεουδαρχική δομή και υπέρ της δημιουργίας ελληνικού κράτους. Δεν υπάρχουν παρά μόνο επί μέρους αιτήματα για παραμερισμό κάποιου κακού τοπικού άρχοντα ή για περεταίρω δικαιώματα μέσα στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων.

Σε καμιά εξέγερση που προηγήθηκε της Ελληνικής Επανάστασης δεν υπάρχουν ούτε ως δείγμα αιτήματα του διαφωτισμού, όπως η ισότητα και το συνταγματικό κράτος που είναι αιτήματα της καπιταλιστικής επανάστασης.

Η Επανάσταση συμπαράταξε ενάντια στη φεουδαρχία όλες τις άλλες τάξεις. Μεταξύ όμως αυτών των τάξεων υπήρχαν σαφή ανταγωνιστικά συμφέροντα, που έκαναν αδύνατη τη συνύπαρξη χωρίς συνεχείς προστριβές.  Επανάληψη δηλαδή αυτού που διαδραματίστηκε με τη Γαλλική Επανάσταση.

Αυτά τα ανταγωνιστικά, ασυμφιλίωτα συμφέροντα φάνηκαν ήδη από τα πρώτα νικηφόρα χρόνια της Επανάστασης, (1821 – 1824)  που θεσπίστηκαν οι συνταγματικοί/δημοκρατικοί θεσμοί του πιο ριζοσπαστικού κράτους στην Ευρώπη, όπως ισχυρίζεται ο Γιάννης Μηλιός. 

Στους δύο εμφυλίους πολέμους η αστική τάξη πάλεψε εναντίων των Κοτζαμπάσηδων, δηλαδή των γαιοκτημόνων, μερικοί από τους οποίους είχαν ταχθεί μαζί της στον πρώτο εμφύλιο.

Τα λαϊκά στρώματα, οι αβράκωτοι δηλαδή της ελληνικής Επανάστασης, κύρια αγρότες αλλά και ναύτες και εργάτες, συντείνουν στην όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ αστών και φεουδαρχών, αφού η κύρια απαίτησή τους ήταν η αναδιανομή της γης και η απαλλαγή από τους Κοτζαμπάσηδες.

Στρέφονται όμως και ενάντια στην αστική τάξη – εφοπλιστές, επιχειρηματίες, αστικοποιημένοι γαιοκτήμονες – που ήταν και αυτοί εκμεταλλευτές των λαϊκών στρωμάτων και της εργατικής τάξης.

Την ίδια ώρα δηλαδή που τους ένωνε ο αγώνας  ενάντια στην φεουδαρχία /κοτζαμπάσηδες, υπήρχαν και οι μεταξύ τους ταξικοί ανταγωνισμοί.

Με την αποβίβαση του Ιμπραήμ Πασά στην Πελοπόννησο το 1825, ξεκινά η αναχαίτηση της Επανάστασης που διασώζεται από την επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων με τη Ναυμαχία του Ναβαρίνο το 1827.

«Διασώζεται η Επανάσταση αλλά σηματοδοτείται το τέλος του συνταγματισμού και η αντικατάσταση του από τη δικτατορία του Καποδίστρια και τελικά από την απόλυτα μοναρχία του Βασιλιά Όθωνα».

Όταν η φεουδαρχία ηττήθηκε αλλά η αστική τάξη δεν ήταν σε θέση να επιβληθεί με δημοκρατικό τρόπο στην κοινωνία, με εκλογές δηλαδή και δημοκρατικά δικαιώματα, όπως και στην περίπτωση της Γαλλικής Επανάστασης, επιβλήθηκε δικτατορία που αφαίρεσε τα πολιτικά δικαιώματα και από την αστική τάξη, που όμως στο οικονομικό πεδίο εξασφάλισε τους όρους λειτουργίας του καπιταλισμού.

Οι Ρουμάνοι τώρα, οι Βούλγαροι, οι Σέρβοι που στις διακηρύξεις του Ρήγα Φεραίου ήταν αδέλφια και αποτελούσαν μέρος της Επανάστασης, «έγιναν στόχος αιματηρών πολέμων και της επεκτατικής πολιτικής της  καπιταλιστικής Ελλάδας, που τερματίστηκε ως πολιτική με την Μικρασιατική καταστροφή ένα αιώνα μετά».

Ξανά στο βασικό αφήγημα: Μετά τη Γαλλική Επανάσταση (και γενικά της αστικές επαναστάσεις) τι;