Η «απελευθέρωση της ιδιοκτησίας» από τα φεουδαλικά εμπόδια, μετατράπηκε για τον μικροαστό και τον μικρό αγρότη σε απελευθέρωσή του από κάθε ιδιοκτησία.

Η νίκη της τρίτης τάξης αποδείχτηκε αποκλειστική νίκη μιας μικρής μερίδας αυτής της τάξης, κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από το κοινωνικά προνομιούχο στρώμα της, την αστική τάξη που ήταν και ο  κάτοχος ιδιοκτησίας.

Στην κοινωνία της αστικής τάξης που υποτίθεται ότι ο νόμος και η αιώνια δικαιοσύνη θα καθόριζαν τα πάντα, η αστική τάξη αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα, ακόμα και στη διάρκεια της Επανάστασης, μέσω της κερδοσκοπίας πάνω στα κτήματα των ευγενών και του κλήρου, που κατασχέθηκαν και ύστερα πουλήθηκαν, καθώς και από την εξαπάτηση του έθνους με τα συμβόλαια προμηθειών του στρατού.

Ήταν ακριβώς η κυριαρχία αυτών των απατεώνων τον καιρό του Διευθυντηρίου, θα τονίσει ο Ένγκελς, που οδήγησε τη Γαλλία και την Επανάσταση στο χείλος της καταστροφής κι έδωσε, έτσι, στον Ναπολέοντα το πρόσχημα για το πραξικόπημά του.

Το βασίλειο της λογικής και της ισότητας, ο στόχος των διαφωτιστών και της Γαλλικής Επανάστασης, των αστικών επαναστάσεων, αποδείχτηκε ότι δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η εξιδανικευμένη βασιλεία της αστικής τάξης.

Η αιώνια δικαιοσύνη δεν ήταν παρά η αστική δικαιοσύνη, που παρείχε το δικαίωμα της ισότητας μπροστά στον νόμο, κάτι που όμως με κανένα τρόπο δεν εξασφάλιζε την ισότητα στις δυνατότητες για επιβίωση, τη θωράκιση απέναντι στην πείνα, την ανεργία.

Δεν εξασφάλιζε ούτε καν δικλείδες ασφαλείας ενάντια στην πιο ανήκουστης μεγέθους διαφθορά. Για κάθε υπόθεση διαφθοράς που κατάφερνε τελικά να φτάσει στη δικαιοσύνη, κρύβονταν αμέτρητες ανεξιχνίαστες μέσα στους λαβύρινθους της αστικής διαπλοκής.

Η αστική ιδιοκτησία ανακηρύχτηκε σ' ένα από τα πιο ουσιαστικά δικαιώματα του ανθρώπου, την ίδια στιγμή όμως που ένα πολύ μικρό ποσοστό της κοινωνίας είχε τη δυνατότητα να την αποχτήσει.

Η αρμονία μεταξύ των εθνών πουθενά δεν υπήρξε. Η αιώνια ειρήνη που είχε εξαγγελθεί μετατράπηκε σε ατελείωτο κατακτητικό πόλεμο.

Η καταστροφή των Παγκόσμιων Πόλεμων και η βία των αποικιοκρατικών δυνάμεων ενάντια σε όλους σχεδόν χωρίς εξαίρεση τους αδύνατους λαούς, ήταν χωρίς προηγούμενο σε όλη την καταγραμμένη ιστορία. 

Η κοινωνία της λογικής πουθενά δεν εμφανίστηκε.

Έτσι, μέσα στα νέα δεδομένα που φανέρωσαν την ουτοπία των ιδεωδών της αστικής επανάστασης, εμφανίστηκε και η αμφισβήτηση της αστικής δημοκρατίας.

Γύρω στα 1800, άρχισαν να αναπτύσσονται οι συγκρούσεις που οφείλονταν σε όλο το κακό που το καινούργιο κοινωνικό καθεστώς δημιουργούσε, και ταυτόχρονα, σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, οι συγκρούσεις σε θεωρητικό επίπεδο για το τρόπο «διόρθωσης» της κατάστασης.

Η νέα κοινωνία είχε καθαρά πια δείξει τις αντιφάσεις, τους απίστευτους περιορισμούς της για να μπορεί να δικαιώσει τα οράματα των διαφωτιστών, και ότι κάθε άλλο παρά ήταν το βασίλειο της λογικής και της δικαιοσύνης.

Η νέα τάξη όμως που προοριζόταν να αναλάβει τα ηνία της κοινωνίας μέχρι και εκείνη να εξαφανιστεί ως τάξη, δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί σε βαθμό που να κάνει φανερό τον ρόλο που ιστορικά ήταν ταγμένη να παίξει. 

Δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό ώστε να δείξει ποια ήταν η τάξη που θα ηγείτο της νέα ανατροπής, ποια τάξη πραγμάτων που θα ήταν αυτή που η ίδια η καπιταλιστική ανάπτυξη θα ετοίμαζε για να την διαδεχθεί.

Αυτή η νέα πραγματικότητα αντανακλάστηκε και πάλι στις σκέψεις των ανθρώπων. Στην ανωριμότητα της καπιταλιστικής παραγωγής, στην ανωριμότητα των τάξεων, αντιστοιχούσαν ανώριμες σοσιαλιστικές θεωρίες.

Ο Μαρξισμός αναδεικνύει ακριβώς αυτό: η υλική πραγματικότητα διαμορφώνει και τις αντίστοιχες σκέψεις στο μυαλό των ανθρώπων και όχι το αντίστροφο.

Δεν είναι η σκέψη μεγάλων ανδρών που διαμορφώνει αυτό που υπάρχει στην κοινωνία, δηλαδή θεσμούς, νόμους, ηθική, αλλά είναι οι υλικές πραγματικότητες που αντανακλώνται στις σκέψεις των ανθρώπων και διαμορφώνουν τις ιδεολογίες και την ηθική της εποχής.

Οι πιο μεγάλοι εκφραστές της σκέψης την οποίαν δημιουργούσαν οι νέες πραγματικότητες μετά την Γαλλική Επανάσταση, ήταν ο Σεν Σιμόν, ο Φουριέ και ο Όουεν, των οποίων το μεγαλείο θα αναδείξει ο Ένγκελς.

Την ίδια στιγμή όμως θα τους ονομάσει Ουτοπικούς Σοσιαλιστές. Δεν είχαν δημιουργηθεί ακόμα οι συνθήκες για να διατυπωθεί η σοσιαλιστική ιδεολογία με έναν επιστημονικό τρόπο.

Αυτό έμελλε να πραγματοποιηθεί δεκαετίες μετά από τους Μαρξ και Ένγκελς.