Οι θέσεις των επαναστατών απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο δεν μπορούσαν παρά να είναι απόρροια της θέσης που από το κουμμουνιστικό μανιφέστο κιόλας είχαν διατυπώσει οι Μαρξ και Ένγκελς, «προλετάριοι του κόσμου ενωθείτε».

Ποια θα πρέπει να είναι όμως η στάση του επαναστάτη όταν ο πόλεμος είναι πια μια πραγματικότητα; Και πάλι η παρέμβαση του Λένιν ήταν καθοριστική:

«Αφού ο πόλεμος άρχισε, είναι αδιανόητο να τον αποφύγεις. Πρέπει να πας στον πόλεμο και να κάνεις τη δουλειά του σοσιαλιστή…

«Πρέπει να πάμε εκεί και να οργανώσουμε το προλεταριάτο για τον τελικό σκοπό, γιατί είναι ουτοπία να σκεφτούμε ότι το προλεταριάτο θα περάσει σε αυτόν (τον τελικό σκοπό) με ειρηνικό δρόμο»

«Είναι αδύνατο να περάσουμε από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό χωρίς να συντρίψουμε το εθνικό πλαίσιο».

Η καίρια, ιστορική αυτή θέση του Λένιν είχε το αντίκρισμά της όταν ξεκίνησε η πρώτη φάση της Ρωσικής Επανάστασης που ανέτρεψε τον Τσάρο τον Φλεβάρη του 1917.

Οι μπολσεβίκοι στρατιώτες που δεν αρνήθηκαν την στράτευση «έκαναν τη δουλειά τους». Από μικρή μειοψηφία τον Φλεβάρη, μετατράπηκαν σε κυρίαρχη δύναμη μέχρι τον Οκτώβρη. Αν αυτό δεν είχε επιτευχθεί, η κατάληψη της εξουσίας θα ήταν αδύνατη.

Το επαναστατικό κύμα του 1918 – 19 σε ολόκληρη την Ευρώπη διέσπασε όλους τους ευρωπαϊκούς κομματικούς σχηματισμούς. Δημιουργούνταν ριζοσπαστικές και μαρξιστικές τάσεις και νέα εργατικά και κουμμουνιστικά κόμματα.

Ο Λένιν σε γράμμα του τον Ιανουάριο του 1919, «Προς τους εργάτες της Ευρώπης και της Αμερικής» σημείωνε:

«Τότε στις 20 Αυγούστου του 1918, μόνο το δικό μας κόμμα… είχε ξεκόψει αποφασιστικά από τη παλιά, τη 2^η Διεθνή του 1989 – 1914, που χρεοκόπησε τόσο επαίσχυντα στην διάρκεια του ιμπεριαλιστικού πολέμου του 1914 – 18…» (Τάκης Μαστρογιαννόπουλος, «Η Άνοδος και η Πτώση των Εργατικών Διεθνών», Γ κύκλος, η 3η Κουμμουνιστική Διεθνής, Α Τόμος, σελ. 45)

Όταν έστελνε όμως το γράμμα ο Λένιν είχαν δημιουργηθεί κιόλας προλεταριακά και κουμμουνιστικά κόμματα όχι μόνο στα εδάφη της πρώην τσαρικής Ρωσίας, όπως ήταν η Λετονία, η Φινλανδία, η Πολωνία, αλλά και στην Δυτική Ευρώπη. Δημιουργήθηκαν κουμμουνιστικά κόμματα στην Αυστρία, την Ουγγαρία, την Ολλανδία, την Γερμανία.

Στο τέλος της επιστολής του ο Λένιν θα σημειώσει ότι «τυπικά η ίδρυση αυτή δεν κατοχυρώθηκε ακόμα αλλά στην πράξη τώρα η 3^η Διεθνής υπάρχει». 

Η δημιουργία της 3^ης Διεθνούς, της Κουμμουνιστικής Διεθνούς ήταν το απαραίτητο επόμενο βήμα μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους στη Ρωσία.  Η δημιουργία της 3^ης Διεθνούς υπογράμμιζε με τον πιο σαφή τρόπο ότι η Ρωσική Επανάσταση δεν ήταν παρά το πρώτο βήμα για την παγκόσμια επανάσταση.

Σε μια από τις περισσότερες από δέκα δημόσιες δηλώσεις του πάνω στο ζήτημα μετά τη νίκη της Επανάστασης στη Ρωσία, ο Λένιν θα αναφέρει:

«Ποτέ δεν τρέφαμε την ψευδαίσθηση ότι οι δυνάμεις του προλεταριάτου και του επαναστατικού λαού οποιασδήποτε χώρας, όσο ηρωικές και όσο οργανωμένες και πειθαρχημένες κι αν ήταν, θα μπορούσαν να ανατρέψουν τον διεθνή ιμπεριαλισμό. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τις κοινές προσπάθειες των εργατών όλου του κόσμου...

«Ποτέ δεν ξεγελαστήκαμε πιστεύοντας ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει με τις προσπάθειες μίας μόνο χώρας. Γνωρίζαμε ότι οι προσπάθειές μας οδηγούσαν αναπόφευκτα σε μια παγκόσμια επανάσταση…» ( 29 Ιουλίου 1918, Άπαντα Λένιν, αγγλική έκδοση, σελ. 24-25)

Η Μαρξιστική κληρονομιά στο ζήτημα του πολέμου: Ξεσηκωθείτε για να υπερασπιστούμε την εξέγερση του Ρωσικού λαού…

Η Μαρξιστική κληρονομιά στο ζήτημα του πολέμου 

Η Μαρξιστική κληρονομιά στο ζήτημα του πολέμου - Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος 

Η Μαρξιστική κληρονομιά στο ζήτημα του πολέμου – Και η νεολαία της Διεθνούς συγκρούεται με την ηγεσία  

Μπροστά στον πόλεμο